تحلیل فضایی کانون‌های جرم خیز در بافت کالبدی شهر پاکدشت

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

بزهکاری ازجمله مسائل و مشکلات اکثر شهرهای امروزی است و تحلیل فضایی جرائم شهری به شناسایی الگوهای رفتاری مجرمانه، کشف کانون‌های جرم خیز و درنهایت به تغییر شرایط نابهنجار کمک می‌نماید. شهر پاکدشت با توجه به آمار وقوع جرائم سرقت رشد نسبتاً بالایی را داشته است لذا به‌عنوان محدوده موردپژوهش انتخاب‌شده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ روش‌شناسی توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی است. جامعه آماری این پژوهش 302 فقره جرائم سرقت بوده است که در دوره زمانی 26/12/1392 تا 16/1/1395 (جرائم سرقت تعطیلات عید نوروز سال‌های 1392 تا 1395) در محدوده قانونی شهر پاکدشت رخ‌داده است. برای کشف روند الگوی جرم‌خیزی از شاخص‌های کالبدی با 9 شاخص اعم از (عرض معبر، عمر بنا، کیفیت ساختمانی، اندازه قطعات تفکیکی، نور و روشنایی معابر، پوشش معابر، وجود ساختمان‌های مخروبه، کیفیت کالبدی و مصالح ساختمان) با استفاده از رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) استفاده‌شده است. میزان ضریب تعیین محلی (Local R2) در مورد مدل تأثیر شاخص‌های کالبدی بر رخداد جرائم عددی بین (39/0- 000/0) را نشان می‌دهد. نتایج یافته‌ها درواقع به‌صورت محلی و فضایی نشان می‌دهد که میزان اثرگذاری شاخص‌های کالبدی در وقوع جرائم مثبت است و در قسمت‌هایی از شهر که میزان روشنایی و نورپردازی نامناسب بوده، میزان وقوع جرائم نیز بالا بوده است.

کلیدواژه‌ها


1)      ابراهیمی، محمدرضا؛ جاویده، مصطفی؛ کیوان‌پور، محمدرضا (1389) تحلیل جغرافیایی جرم با استفاده از دیاگرام‌های ورونویی و روش‌شناسی رویکردهای رایانه‌ای پویش نقاط جرم خیز، فصلنامه کارگاه، سال 3، شماره 10، صص.59-40.
2)      احمدی، سجاد؛ سیف‌الدینی، فرانک؛ کلانتری، محسن (1392) تحلیل فضایی الگوهای بزهکاری در منطقه 17 شهرداری تهران، فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال 13، شماره 31، صص. 72-47.
3)      ادیبی سعدنژاد، فاطمه و عظیمی، آزاده (1390) تبیین امنیت در محیط شهری بر مبنای پارامترهای کالبدی و طراحی (مورد شهر بابلسر)، فصلنامه آمایش محیط، دوره 4، شماره 15، صص.105- 81.
4)      برتاو، عیسی (1391) درآمدی بر ارتباط مکان و جرم، فصلنامه کارگاه، سال 5، شماره 19،صص. 125- 94.
5)      برتاو، عیسی (1391) کارایی فعالیت‌های پلیسی مکان محور در پیشگیری از جرم، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، سال 7، شماره 24، صص.116- 83.
6)      برتاو، عیسی؛ حاجی نژاد، علی؛ عسگری، علی؛ گلی، علی (1392) بررسی الگوهای سرقت مسکونی با به‌کارگیری رویکرد تحلیل اکتشافی داده‌های فضایی (مطالعه موردی: شهر زاهدان)، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال 2، شماره 6، صص.23- 1.
7)      پرهیز، فریاد؛ مشکینی، ابوالفضل؛ غلامی، علیرضا؛ مرادی‌نیا، سجاد (1389). بررسی جغرافیایی الگوهای بزهکاری در منطقه اسکان غیررسمی اسلام‌آباد (موردمطالعه جرائم خریدوفروش اموال مسروقه)؛ فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، دوره جدید، شماره 25، صص.81- 55.
8)      پوراحمد، احمد؛ رهنمایی، محمدتقی؛ کلانتری، محسن (1382) بررسی جغرافیایی جرائم در شهر تهران. فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، دوره 35، شماره 44، صص.98- 81.
9)      تیلور، رالف بی و هارل، ادل وی (1389) محیط کالبدی و بزهکاری، ترجمه کلانتری، محسن و قزلباش، سمیه، زنجان: انتشارات آذر کلک.
10)   جیکوبز، جین (1388) مرگ وزندگی شهرهای بزرگ آمریکایی، (حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، مترجمان)، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
11)   ذوالفقاری، حسین و شایگان، فریبا (1390) بررسی جغرافیایی جرم در شهر تهران، فصلنامه نظم و امنیت انتظامی، سال 4، شماره2 ، صص.23- 1.
12)   شاهیوندی، احمد؛ رئیسی واتانی، رضا؛ شیخی، حجت (1388) تحلیلی بر توزیع فضایی جرائم در مناطق شهری شهر اصفهان. دانش انتظامی، سال 11، شماره 4، صص 182- 153.
13)   شکویی، حسین (1369) جغرافیای اجتماعی شهرها (اکولوژی اجتماعی شهر)،  تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
14)   صادقی، نگین؛ ذبیحی، حسین؛ لاریمیان، تایماز (1394) پیش‌بینی پتانسیل جرم‌خیزی نقاط از طریق تحلیل کیفیت محیط شهری (نمونه موردی: مناطق 14 گانه شهر اصفهان)، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال 6، شماره 27، صص.86- 65.
15)   عباسی‌ورکی، الهام (1387) شناسایی و تحلیل فضایی کانون‌های جرم خیز شهر قزوین با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS (نمونه موردی: بزه قاچاق و سوءمصرف مواد مخدر در شهر قزوین). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: کلانتری، محسن، دانشگاه زنجان.
16)   کامران‌نیا، جلال (1385) تحلیل الگوهای فضایی و آینده‌نگری جرم در شهر شیراز (مطالعه موردی: محلات مرکزی شهر شیراز). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: مؤمنی، مصطفی، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
17)   کلانتری، محسن و توکلی، مهدی (1386) شناسایی و تحلیل کانون‌های جرم خیز شهری، فصلنامه پیشگیری از جرم، دوره 2، شماره2 ،صص. 100- 75.
18)   محمودی جانکی، فیروز؛ وحید دستجردی، فاطمه؛ بارانی، محمد (1392) تأثیر مجاورت محل سکونت بر انتخاب مکان جرم. فصلنامه پژوهش‌های انتظام اجتماعی، سال 5، شماره2، صص. 89- 69.
19)   مرصوصی، نفیسه و صفرعلی زاده، اسماعیل (1393) نقش طراحی محیطی در پیشگیری از وقوع جرائم شهری (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر اصفهان)، فصلنامه پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، سال 5، شماره 2، صص.124- 111.
20)   میرتوکلی، جعفر و وطنی، علی (1388) پهنه‌بندی و تحلیل نواحی جرم خیز و آسیب‌زای سکونتگاه‌های شهری استان گلستان. فصلنامه ژئوپلیتیک، سال 5، شماره 2، صص.190- 169.
21)  Ariel, B. & Partridge, H. (2016) Predictable Policing : Measuring the Crime Control Benefits of Hotspots Policing at Bus Stops. Journal of Quantitative Criminology.
22)  Bramston, P.  & Pretty, G. & Chipuer, H. (2002) Unravelling subjective quality of life: An investigation of individual and communit determinants, Social Indicators Research, Vol.59, No.3, pp.261-274
23)  Cardozo, O.D. & García-Palomares, J.C. & Gutiérrez, J. (2012) Application of geographically weighted regression to the direct forecasting of transit ridership at station-l evel, Applied Geography, Vol.34, pp.548-558.
24)  ESRI, (2016) An Overview of the Spatial Statistics Toolbox. ArcGIS 10.5 Online Help System (ArcGIS 10.5 Desktop, Release 10.5, 2016). Environmental Systems Research Institute, Redlands, CA.
25)  Goovaerts, P. & Jacquez, G.M. (2004) Accounting for regional background and population size in the detection of spatial clusters and outliers using geostatistical filtering and spatial neutral models: the case of lung cancer in Long Island, NewYork. Int. J. Health Geogr. 3, 14.
26)  Home Office (2003) Home Office Crime Reduction Toolkits, Online at. https://whatworks.college.police.uk/toolkit/Pages/Toolkit.aspx
27)  Jacquez, G.M. & Greiling, D.A. (2003a) Local clustering in breast, lung and colorectal cancer in Long Island, New York. Int. J. Health Geogr. 2, 3.
28)  Jacquez, G.M. & Greiling, D.A. (2003b) Geographic boundaries in breast, lung and colorectal cancer in relation to exposure to air toxics in Long Island, New York. Int. J. Health Geogr. 2, 4.
29)  Law, J. & Quick, M. & Chan, P. W. (2015) Analyzing hotspots of crime using a bayesian spatiotemporal modeling approach: A case study of violent crime in the greater Toronto area, Geographical Analysis, Vol.47, No.1, pp.1–19.
30)  Lloyd, D. J. B. & Farrell, H. O. (2013) On localised hotspots of an urban crime model, Physica D, Vol.253, pp.23–39.
31)  Mennis, J. (2006) Mapping the results of geographically weighted regression, The Cartographic Journal,Vol.43, No.2, pp.171-179.
32)  Miller, J. & Caplan, J. M. & Ostermann, M. (2016) Assessing the Effects of Local Crime Hotspots on Parole Recidivism.
33)  Sherman, L. W. & Gartin, P. R. & Buerger, M. E. (1989) Hot spots of predatory crime: Routine activities and the criminology of place, Criminology, Vol.27, No.1, pp.27-56.‌
34)  Ackerman, W. & Murray, A. (2004) Assessing Spatial Pattern Of Crime In Lima, Ohio', Cities, Vol. 21, pp.4-23.
35)  Weisburd, D. & Lum, C. & Yang, S. M. (2004) The criminal careers of places: A longitudinal study. University of Maryland.‌
36)  Zhang, H. & Tripathi, N. K. (2018) Geospatial hot spot analysis of lung cancer patients correlated to fine particulate matter (PM2. 5) and industrial wind in Eastern Thailand. Journal of Cleaner Production, Vol.170, pp.407-424.‌