ارزیابی و اولویت‌بندی چالش‌های مسکن مهر در ارتباط با خانوارهای کم‌درآمد در ایران، نمونه موردی: شهر ارومیه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه شهرسازی دانشگاه ارومیه،ارومیه، ایران

چکیده

مسکن یکی از نیازهای اساسی بشر بوده و همواره دولت‌ها در جهت تأمین آن سیاست‌هایی را تدوین کرده‌اند. تجربیات جهانی در بررسی نتایج سیاست‌های اتخاذشده در بازار مسکن اکثراً در سه حوزه کلی زیر بوده است: حوزه اول دخالت دولت در بازار مسکن به‌عنوان برنامه‌ریز و سیاست‌گذار، حوزه دوم اتخاذ سیاست زمین صفر و واگذاری حق بهره‌برداری از زمین به متقاضیان مسکن و حوزه سوم سیاست‌های تخصیص وام ساخت به متقاضیان مسکن. بر اساس تبصره 6 قانون بودجه سال 1386 و بر اساس سیاست‌های کلان دولت در بخش مسکن، در جهت احداث مساکن مهر در ارومیه اقداماتی شده است، ولی هنوز چالش‌هایی، موفقیت و به هدف رسیدن آن را تحت‌الشعاع قرار داده و آن را با مشکلاتی مواجه ساخته است. هدف این تحقیق بررسی چالش‌های موجود در 4 سایت مسکن مهر ارومیه بر اساس مدل Topsis می‌باشد. در این تحقیق جهت تعیین شاخص‌های موردنظر از جامعه آماری که شامل 30 نفر از نخبگان استان آذربایجان غربی می‌شود مصاحبه به‌عمل‌آمده و پس از بررسی نظرات ارائه‌شده، 10 شاخص اصلی و عمده برای هر چهار محدوده (گلمان، طرزیلو، ایثار و گلشهر) به‌دست‌آمده است. همچنین ضریب اهمیت شاخص‌ها نیز از پرسشنامه‌های نخبگان استخراج گردیده و در نهایت به اولویت‌بندی محدوده‌ها ازلحاظ چالش‌های موجود بر اساس مدل Topsis پرداخته‌شده است. در اولویت دوم محدوده طرزیلو و اولویت سوم محدوده گلشهر و در نهایت محدوده گلمان می‌باشد که بر اساس داده‌های کسب‌شده دارای بیشترین چالش میان چهار محدوده می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


1)      احد نژاد روشتی، محسن و مرادی مفرد، سمیرا (1392) نقش استراتژی توسعه شهری (CDS) در سیاست‌های تأمین مسکن گروه‌های کم‌درآمد شهری (موردمطالعه: ناحیه صفرآباد و بی‌سیم شهر زنجان)، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، زمستان 1392، دوره 3، شماره 12، صص. 48- 35.
2)      اصغر پور، محمدجواد (1392) تصمیم‌گیری چند معیاره، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
3)      جهانی، محمود (1387) مسکن مهر، رویکرد نوین در تأمین مسکن گروه‌های کم‌درآمد، مجموعه مقالات سیزدهمین همایش سیاست‌های توسعه مسکن در ایران، 18 مهرماه 1387، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، صص. 12- 1.
4)      حیدری چیانه، رحیم و رضا طبع ازگمی، سیده خدیجه (1389) نقش استراتژی توسعه شهری (CDS) در سیاست‌های تأمین مسکن گروه‌های کم‌درآمد شهری، مطالعه موردی: شهر رشت، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، پاییز 1389، دوره 42، شماره 73، صص: 82- 59.
5)      دانش شکیب، معصومه و فضلی، صفر (1388) رتبه‌بندی شرکت‌های سیمان بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از رویکرد ترکیبی (AHP_TOPSIS)، چشم‌انداز مدیریت، پاییز 1388، سال 9، شماره 32، صص. 129- 109.
6)      درگاهی، حسن (1387) مروری بر روش‌های تأمین مالی مسکن در تجربه اقتصادهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه: درس‌هایی برای ایران، مجموعه مقالات سیزدهمین همایش سیاست‌های توسعه مسکن در ایران، 18 مهرماه 1387، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، صص. 50- 40.
7)      رفیعیان، مجتبی (1387) مسکن؛ چالش‌ها و راهکارهای پیش رو، اندیشه گستر سایپا (نشریه عمران و شهرسازی)، بهار 1387، سال 1، شماره 84، صص. 89-99.
8)      رضایی، محمدرضا و کمائی زاده، یعقوب (1391)، ارزیابی میزان رضایت‌مندی ساکنان از مجتمع‌های مسکن مهر (مطالعه موردی: سایت مسکن مهر فاطمیه شهر یزد)، مطالعات شهری، زمستان 1391، سال 2، شماره 5، صص. 26- 13.
9)      زیاری، کرامت اله؛ زنجیرچی، سید محمود؛ سرخ کمال، کبری (1389) بررسی و رتبه‌بندی درجه توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان خراسان رضوی، با استفاده از تکنیک تاپسیس، پژوهش‌های جغرافیایی، تابستان 1389، دوره 42، شماره 72، صص. 30- 17.
10)   زیاری، کرامت اله؛ پرهیز، فریاد؛ مهد نژاد، حافظ؛ اشتری، حسن (1389)، ارزیابی مسکن گرو ه های درآمدی و ارائه برنامه تأمین مسکن اقشار کم‌درآمد (نمونه موردی: استان لرستان)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، زمستان 1389، دوره 42، شماره 74، صص. 21- 1.
11)   ساعتی، صابر؛ حاتمی ماربینی، عادل؛ ماکویی، احمد (1386)، تصمیم‌گیری گروهی به کمک TOPSIS فازی، مجله ریاضیات کاربردی، تابستان 1386، سال 4، شماره 13، صص. 34- 21.
12)   سوری، داود (1387) بررسی مقایسه‌ای توزیع فقر درآمدی و فقر مسکن در کشور و کارایی نظام پرداخت یارانه مسکن، مجموعه مقالات سیزدهمین همایش سیاست‌های توسعه مسکن در ایران، 18 مهرماه 1387، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، صص. 20- 13.
13)   سجادی، ژیلا و پارسی پور، حسن (1392) بررسی مکان گزینی مسکن و اثرات آن بر الگوهای توسعه شهری مطالعه موردی: مسکن مهر بجنورد، مجله آمایش جغرافیایی فضا، بهار 1392، سال 3، شماره 7، صص. 101- 87.
14)   شهرداری ارومیه (1393) آرشیو اطلاعات.
15)   شیراوژن، سارا (1387) بسته جامع مسکن، برنامه‌ریزی مسکن و تأثیرات اقتصادی آن، اندیشه گستر سایپا (نشریه عمران و شهرسازی)، بهار 1387، سال اول، شماره 84، صص. 110- 100.
16)   طاهر خانی، مهدی (1386)، کاربرد تکنیک TOPSIS در اولویت‌بندی مکانی استقرار صنایع تبدیلی کشاورزی در مناطق روستایی، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، پاییز 1386، سال 7، شماره 3، صص 73- 59.
17)   عالم تبریز، اکبر و باقرزاده‌آذر، محمد (1388)، تلفیق ANP فازی و TOPSIS تعدیل‌شده برای گزینش تأمین‌کننده راهبردی، پژوهش‌های مدیریت، بهار 1388، سال 2، شماره 3، صص. 181- 149.
18)   عابدینی، اصغر و کریمی، رضا (1394)، بررسی و رتبه‌بندی مناطق چهارگانه شهر ارومیه بر اساس شاخص‌های کمی و کیفی مسکن، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، بهار 1394، سال 6، شماره 24، صص. 64- 49.
19)   کیومرثی، مسعود (1384)، بازار رهن و نارسایی تأمین مالی مسکن در ایران، (مجموعه پژوهش‌های اقتصادی)، تهران: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، صص. 27- 1.
20)   مرکز آمار ایران (1390)، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 شهرستان ارومیه.
21)   مهرگان، محمدرضا و دهقان نیری، محمود (1388)، رویکرد منسجم BSC-TOPSIS جهت ارزیابی دانشکده‌های مدیریت برتر دانشگاه‌های استان تهران، نشریه مدیریت صنعتی، بهار و تابستان 1388، سال 1، شماره 2، صص. 168- 153.
22)   مهندسین مشاور طرح و آمایش (1389)، طرح جامع تجدیدنظر شهر ارومیه، اداره کل راه و شهرسازی استان آذربایجان غربی، صص. 991- 1.
23)   وارثی، حمیدرضا و محمود زاده، محمود (1394)، برنامه‌ریزی مسکن دهک‌های درآمدی استان اصفهان، مطالعه موردی: خانوارهای شهری استان اصفهان، مجله آمایش جغرافیایی فضا، زمستان 1394، سال 5، شماره 18، صص. 14- 1.
24) De Boer L, Labro E. & Morlacchi, P. (2001) A Review of Methods Supporting Supplier Selection, European Journal of Purchasing and Supply Management, Vol.7, No.2, pp.75- 89.
25) Gooding, T. (2016) Low-Income Housing Provision in Mauritius: Improving Social Justice and Place Quality, Habitat International, Vol 53, No 1, pp. 502-516.
26) Hwang, C. L. & Yoon, K. (1981) "Multiple Attributes Decision Making Methods and Applications", Edition1, Berlin: Springer.
27) John, F. Affisco. (1988) An Empirical Investigation of Integrated Spatial-Proximity MCDMBehavioral Problem Solving Technology Group Decision models; Developments in Business Simulation & Experiential Exercises, Vol.15, No.59, Hofstra University.
28) Ka Man, Lau. & Si-Ming, Li. (2006) Commercial Housing Affordability in Beijing, 1992–2002, Habitat International, Vol.30, No.3, pp.614–627.
29) .Flex, Naumann. (1998) Data Fusion and Data Quality; Edition1, Institut fur Informatik, Humboldt – Universitat zu Berlin.
30) Serafim, Opricovic. & Gwo-Hshiung, Tzeng. (2004) Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS; European Journal of Operational Research, Vol.156, No.2, pp.445–455.
31) Stephen, W.K. Mak. & Lennon, H.T. Choy. & Winky, K.O. Ho. (2007) Privatization, Housing Conditions and Affordability in the People’s Republic of China, Habitat International, Vol.31, No.2, pp.177–192.
32) Sheng, Yap K. (2016) The Enabling Strategy and its Discontent: Low-Income Housing Policies and Practices in Asia, Habitat International, Vol.54, No.3, pp.166- 172.