ارزیابی وضعیت مؤلفه‌های مدیریت دانش در شهرداری‌های شهر یزد

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

3 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

4 استادیار مدیریت صنعتی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

10.22034/jsc.2020.225987.1224

چکیده

مدیریت دانش یکی از حیاتی‌ترین عوامل بهبود عملکرد کارکنان، موفقیت یا شکست مدیران و مزیت رقابتی سازمان‌ها در هزاره سوم توسعه است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی وضعیت مؤلفه‌های مدیریت دانش در مناطق شهرداری‌های شهر یزد است. پژوهش حاضر از نوع مطالعات «کاربردی» است و با توجه به ماهیت موضوع و مؤلفه‌های موردبررسی، رویکرد حاکم بر آن مجموعه‌ای از روش‌های «توصیفی – تحلیلی و همبستگی» است. جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها به دو صورت «اسنادی و پیمایشی (پرسشنامه)» انجام پذیرفته است. مدیران، معاونین و کارشناسان شهرداری‌های شهر یزد (287 نفر) جامعه آماری تحقیق حاضر را تشکیل می‌دهند، تعداد حجم نمونه 102 نفر بر اساس فرمول کوکران انتخاب شدند. در این پژوهش برای تعیین پایایی پرسشنامه، از ضریب آلفای کرونباخ با استفاده از نرم‌افزار SPSS با مطالعات مقدماتی برای حجم 30 نمونه محاسبه‌شده و مقدار آلفا برای پرسشنامه مدیریت دانش برابر با 964/0 به‌دست‌آمده است و همچنین برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از رویکرد آماری مدل‌سازی معادله‌های ساختاری (SEM) و آزمون تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم استفاده‌شده است. نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری حاکی از آن است که ضرایب رگرسیونی ساختار سازمانی، زیرساخت منابع انسانی و فرهنگ‌سازمانی نسبت به سایر زیر مؤلفه‌ها بالاتر است. نتایج تحلیل واریانس نشان داد که دو مؤلفه فرهنگ‌سازمانی و مکانیسم و فرآیند که از عوامل مؤثر بر مدیریت دانش در همه شهرداری‌های شهر یزد در سطح 05/0 معنادار می‌باشند. نتایج آزمون دانکن نشان داد که شهرداری‌های مناطق (1، 2، 3 و 4) به لحاظ مدیریت دانش دارای کمترین میانگین رتبه‌ای می‌باشند؛ همچنین شهرداری‌های منطقه قدیم و منطقه جدید دارای میانگین رتبه‌ای بالاتری هستند. نتایج آزمون تی تک‌نمونه‌ای نشان داد که وضعیت مدیریت دانش در همه شهرداری‌های شهر یزد پایین‌تر از حد متوسط است.

کلیدواژه‌ها


1)      اسفندیاری، محمدجواد و آدایی، حمیدرضا (1395) بررسی رابطه بین مدیریت دانش و توانمندسازی روان‌شناختی منابع انسانی در شهرداری تهران، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، دوره 8، شماره 25، صص.24-12.
2)      پیلوار، نگار؛ بدیع­زاده، علی؛ حسینی، سید رسول؛ زابلی، روح­الله (1398) شناسایی مؤلفه‌های توسعه کارآفرینی سازمانی مبتنی بر مدیریت دانش (موردمطالعه: دانشگاه علوم پزشکی قزوین)، فصلنامه مدیریت بهداشت و درمان، دوره 10، شماره 3، صص. 42-31.
3)      حجازی، یوسف؛ کرمی دارابخانی، رؤیا؛ رضوان‌فر، احمد (1395) بررسی ارتباط فرهنگ‌سازمانی و فرآیند مدیریت دانش در دانشکده‌های کشاورزی غرب کشور، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره47، شماره 4، صص.838-825.
4)      رجبی‌فرجاد، حاجیه؛ میرسپاسی، نیلوفر؛ عیسی‌پور، حمیدرضا (1397) تأثیر مدیریت دانش بر رفتار کارآفرینانه کارکنان در سازمان (مطالعه موردی: کارکنان شهرداری منطقه 9 تهران)، فصلنامه آینده‌پژوهی مدیریت، دوره 29، شماره 3، صص.160-146.
5)      طلایی‌شکری، شهاب؛ طبرسا، غلامعلی؛ صادقی، احمد (1395) تبیین عوامل زمینه‌ای استقرار مدیریت دانش در سازمان مدیریت بحران موردمطالعه سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران، فصلنامه مطالعات دانش‌شناسی، دوره2، شماره 7، صص. 20-1.
6)      عبدی‌دانشپور، زهره؛ ابراهیم‌نیا، وحیده؛ محمودپور، ئه­سرین (1393) تدبیر چارچوب مدیریت دانش برای سیاست‌گذاری یکپارچه در کلان‌شهر تهران، مجله هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، دوره 19، شماره 1، صص.70-57.
7)      عفیفی، رامین (1395) اثربخشی مدیریت دانش بر مدیریت شهری از نظر مدیران شهرداری منطقه یک شهر تهران، مطالعات مدیریت شهری، دوره7، شماره 23، صص.91-78.
8)      قاضی‌زاده فرد، ضیاءالدین و عطائی، شکور (1392) مدیریت دانش عامل اثربخشی سازمان‌ها (تحلیلی بر نقش اکتساب دانش و تجربه در سازمان‌ها)، فصلنامه توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، دوره8، شماره 27، صص.158-137.
9)      مرادی، محمود (1390) نقش مدیریت دانش و سیستم‌های مدیریت دانش در مدیریت اثربخش شهری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه گیلان.
10)   مدهوشی، مهرداد و ساداتی، عبدالرحیم (1390) بررسی اثرگذاری فرآیند مدیریت دانش بر کارآفرینی، توسعه کارآفرینی، دوره3، شماره3، صص.26-7.
11) Akbar, R. & Pilcher, R. & Perrin, B. (2012) Performance measurement in Indonesia: the case of local government, Pacific Accounting Review, Vol.24, No.3, pp.262-291.
12) Antunes, H.d.J.G. & Pinheiro, P.G. (2020) Linking knowledge management, organizational learning and memory, Journal of Innovation & Knowledge, No.5. pp. 140-149.
13) Baker, M. & Barker, M. & Thorne, J. & Dutnell, M. (1997) Leveraging human capital, Journal of Knowledge Management, Vol.1, No.1, pp.63-74.
14) Bessick, J. & Naicker, V. (2013) Barriers to tacit knowledge retention: An understanding of the perceptions of the knowledge management of people inside and outside the organization, SA Journal of Information Management, Vol.15, No.2, pp.1-8.
15) Cong, X. & Pandya, K. (2003) Issues of KM in the public sector, Electronic Journal of Knowledge Management, Vol.1, No.2, pp.25–33.
16) Chetty, L. & Mearns, M. (2012) Using communities of practice towards the next level of knowledge- management maturity, SA Journal of Information Management, Vol.14, No.1, pp.1-9.
17) Davenport, T. H. & Prusak, L. (1998) Working Knowledge: How Organizations Manage What They Know, Boston: Harvard Business School Press.
18) De Angelis, C.T. (2013) A knowledge management and organization intelligence model for public administration, International Journal of Public Administration, No.36, pp.807-819.
19) Durst, S. & Bruns, G. (2016) Sustaining the Future of the Public Sector: Insights into a Swedish Municipality’s Dealing with Knowledge Management and Succession Planning, Journal of Information & Knowledge Management, Vol.15, No.2, pp.20-32.
20) Ghafoor, S. & Cloete, F. (2010) Knowledge management in local government: The case of Stellenbosch municipality, SA Journal of Information Management, Vol.12, No.1, pp.1-7.
21) Gold, Malhotra. A. & Segars, A.H. (2001) Knowledge management: an organization capabilities perspective, Journal of Management Information System, Vol.18, pp. 185-214.
22) Kitchin, F. & Ovens, W. & Turpin, M. (2013) Capacity building through knowledge management: a toolkit for South African municipalities, Conference Cape Town.
23) Lai, Y. & Hsu, M. & Lin, F. & Chen, Y. & Lin. Y. (2014) The effects of industry cluster knowledge management on innovation performance, Journal of Business Research, Vol.67, No.5, pp.734-739.
24) Mannie, A. & Van Niekerk, H. & Adendorff, C.M. (2013) Significant factors for enabling knowledge sharing between agencies within South Africa, SA Journal of Information Management, Vol.15, No.2, pp.1-8.
25) Mavodza, J. & Ngulube, P. (2012) Knowledge management practices at an institution of higher learning, SA Journal of Information Management, Vol.14, No.1, pp.1-8.
26) Mogotsi, I.C. & Boon, I. & Fletcher, L. (2011) Knowledge sharing behavior and demographic variables amongst secondary school teachers in and around Gaborone, Botswana, SA Journal of Information Management, Vol.13, No.1, pp.1-6.
27) Municipal Institute of Learning (2010) EThekwini Knowledge Strategy and Implementation Plan 2010-2014.
28) Noman, M.H. & Aziz, A.A. (2011) Decision Making Framework Supported By Knowledge Management Activities, Journal of Knowledge Management Practice, Vol.12, No.3, pp.20-30.
29) Ozlen, M.K. (2013) Comparison of the Adoption of Knowledge Management Systems among the Employees of a Turkish Municipality, Journal Practical Communitarian Positive, No.1, pp.112-129.
30) Ode, E. & Ayavoo, R. (2019) The mediating role of knowledge application in the relationship between knowledge management practices and firm innovation, Journal of Innovation & Knowledge, pp.1-9.
31) Ortiz, Donate M. J. & Guadamillas, F. (2016) Rwlational and cognitive social capital: their influence on strategies of external knowledge acquisition, Procedia Computer Science, Vol.99, pp.91-100.
32) Ramsey, M. & Barkhuizen, E.N. (2011) Organizational design elements and competencies for optimizing the expertise of knowledge workers in a shared services center, South African Journal of Human Resource Management, Vol.9, No.1, pp.1-11.
33) Sook-Ling, L.  CHoo-K. & Razak, S.F.A. (2013) The knowledge management activities for achieving competitive: A conceptual framework, International Journal of Business Management, Vol.8, No.23, pp.1-12.
34) Svärd, P. (2014) The impact of information culture on information/records management: A case study of a municipality in Belgium, Records Management Journal, Vol.24, No.1, pp.5-21.
35) Wong, K.Y. & Tan, L.P. & Lee, C.S. & Wong, W.P. (2013) Knowledge Management performance measurement: Measures, approaches, trends and future directions. Inf. Dev, Vol.31, No.3, pp. 23-45.
36) Xuan, L. & Zhang, X.Q. & Zhang, X.H. (2014) Research on growth mechanism of enterprise knowledge talents based on ecosystem management theory, Journal of Chemical and Pharmaceutical Research, Vol.6, No.1, pp.375-382.