تبیین کارکرد عامل سلامت در گسترش پیاده مداری کوهستانی به‌ عنوان رویکردی تفرجی مطالعه موردی: شهر ایلام

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار اکوتوریسم، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

2 استادیار اکوتوریسم، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

3 کارشناسی ارشد اکوتوریسم، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

10.22034/jsc.2020.189665.1042

چکیده

مسیرهای پیاده‌روی در مناطق کوهستانی به‌عنوان یک فعالیت تفرجی پرطرفدار که امکان ارتباط متقابل با طبیعت را برای بازدیدکنندگان مناطق طبیعی فراهم می‌کند توجه زیادی به خود جلب کرده است. موقعیت طبیعی شهر ایلام و نزدیکی آن به کوهستان و دره‌های زیبای اطراف، سبب راه‌اندازی پیاده‌روی در مسیرهای کوهستانی قلعه اسماعیل‌خان و تنگه ارغوان شده است. ازآنجاکه هدف سلامت، به‌عنوان یکی از کارکردهای مهم در مسیرهای پیاده‌روی موردتوجه بوده، تحقیق حاضر به تبیین کارکرد عامل سلامت در گسترش پیاده مداری کوهستانی به‌عنوان رویکردی تفرجی پرداخته است. پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت و روش، تحقیقی توصیفی - تحلیلی می‌باشد.. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته با 77 سؤال عمومی و تخصصی است. روایی ابزار پژوهش با استفاده ازنظر کارشناسان و متخصصان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به میزان 846/0 مورد تأیید قرارگرفته است. برای انجام تحلیل‌های توصیفی و آماری نظیر تی تک نمونه‌ای از نرم‌افزار SPSS و برای مدل‌سازی معادلات ساختاری از نرم‌افزار AMOS استفاده‌شده است. تهیه نقشه‌های موردنیاز نیز با استفاده از نرم‌افزار ARCGIS انجام‌شده است. نتایج حاصل از مدل‌سازی معادلات ساختاری بیانگر آن است عمده‌ترین دلیل حضور افراد در مسیرهای پیاده‌روی کوهستانی توجه به‌سلامتی جسمی و روحی بوده است. بار عاملی 33/0 برای عامل سلامت جسمی نقش بیشتری نسبت به‌سلامت روحی با بار عاملی 30/0 بر تمایل به حضور مجدد گردشگران داشته است. همچنین همبستگی معناداری بین دو بعد یادشده با وزن رگرسیونی 44/0 در سطح اطمینان 95 درصد مشاهده گردیده است. طبیعتاً این امر بر ضرورت و مسؤولیت برنامه ریزان شهری در خلق مکان‌هایی که دارای قابلیت پیاده‌روی بیشتری باشند را مورد تأکید قرار می‌دهد.
 

کلیدواژه‌ها


1)      آصفی، احمدعلی؛ خیبری، محمد؛ اسدی دستجردی، حسن؛ گودرزی، محمود (1393) بررسی عوامل سازمانی مؤثر در نهادینه کردن ورزش‌های همگانی در ایران، پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، سال 10، شماره 20، صص. 76-63.
2)      اسلامی، ایوب؛ محمودی، احمد؛ خبیریان، محمد؛ نجفیان رضوی، سید مهدی (1392) نقش وضعیت اجتماعی – اقتصادی در انگیزه مشارکت شهروندان به ورزش‌های همگانی – تفریحی، پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، دوره 2، شماره 3، شماره پیاپی 7، صص. 104-89.
3)      اصفهانی، نوشین (1381) تأثیر ورزش بر سلامت روانی در بعد جسمانی، اضطراب و اختلال خواب، کارکرد اجتماعی و افسردگی دانشجویان دانشگاه الزهرا (س)، نشریه حرکت، دوره12، شماره 12، صص. 86-75.
4)      اسلامی، ایوب؛ کوثری پور، محسن؛ ناظرفرد، نادیه (1396) شناسایی عوامل بازدارنده توسعه فرهنگ ورزش‌های عمومی از طریق سیمای جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، سال 24، شماره 2، صص. 193- 171.
5)      امانی، مینا؛ لقایی، حسنعلی؛ عتابی، فریده؛ موسوی فاطمی، حسین (1391) طراحی پارک با رویکرد پایداری در دره وردیج تهران، هویت شهر، سال 6، شماره 11، صص. 38-27.
6)      امیری، محدثه و بهرامی، شبنم (1393) بررسی فاکتورهای پیاده مداری گامی به‌سوی شهر پایدار، دومین همایش بین‌المللی سازه، معماری و توسعه شهری، 26- 28 آذر، تبریز، صص. 78 تا 98.
7)      ایزدی، سعید؛ نیکخواه، مونا؛ سماواتی، سحر (1391) بررسی نقش مؤلفه‌های کیفیت بخش قلمرو پیاده در سرزندگی و کارآمدی خیابان‌های شهری مطالعه موردی خیابان بوعلی سینا همدان، فصلنامه فضای گردشگری، دوره 1، شماره 3، صص .108-103.
8)      بهمنی، امید و برنجی، مریم (1390) امکان‌سنجی و طراحی مسیرهای پیاده‌روی دارآباد-جمشیدیه، مجله علوم محیطی، سال 7، شماره 4، صص.106-83.
9)      بیگلری نیا، معصومه (1397) ارزیابی مسیرهای پیاده‌روی در مناطق گردشگری کوهستانی به‌منظور ارائه الگوی مناسب برای توسعه مسیرهای کوه‌پیمایی شهر ایلام، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه کاشان.
10)   ترک فر، احمد و طهماسبی، بهجت (1397) بررسی تأثیر ورزش همگانی بانوان بر سلامت خانواده شهر شیراز، فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، سال 9، شماره 3، صص. 57-43.
11)   ثقفی اصل، آرش (1387) اهمیت و نقش پیاده راه‌ها در شبکه حمل‌ونقل شهر پایدار، نهمین کنفرانس مهندسی حمل‌ونقل و ترافیک ایران، 5- 6 اردیبهشت، تهران، شهرداری تهران.
12)   جماعت، خاطره؛ شعبانی بهار، غلامرضا،؛ گودرزی، محمود؛ هنری، حبیب (1396) مدل رفتار مصرف‌کننده ورزش همگانی، بر اساس آمیخته بازاریابی، عوامل محیطی و روان‌شناختی، پژوهش‌های معاصر در مدیریت ورزشی، سال 7، شماره 14، صص. 29-41.
13)   خالدیان، محمد؛ مصطفایی، فردین؛ صمدی، مهران؛ کیا، فرخ (1392) نقش رسانه‌های جمعی در توسعه ورزش، مدیریت ارتباطات در رسانه‌های ورزشی، سال اول، شماره 2، صص. 52-45.
14)   سجادیان، ناهید؛ سجادیان، مهیار (1390) امکان‌سنجی کوه‌پیمایی تفریحی- ورزشی در جهت گردشگری روستایی استان مازندران با بهره‌گیری از GIS، مسکن و محیط روستا، دوره30، شماره 133، صص. 100-85.
15)   سلطانی شال، رضا؛ آقا محمدیان شعرباف، حمیدرضا؛ غنایی چمن آباد، علی (1392) اثربخشی ورزش بر سلامت عمومی، کیفیت خواب و کیفیت زندگی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، سال 17، شماره 4، صص. 47- 40.
16)   سبحانی، بهمن و هاشمی، سید ضیاء (1396) کارکردهای اجتماعی ورزش همگانی با تأکید بر اعتماد اجتماعی، مطالعات مدیریت ورزشی، دوره9، شماره 42، صص. 202-182.
17)   سوادی، مهدی؛ همتی نژاد، مهر علی؛ قلی زاده، محمدحسن؛ گوهر رستمی، حمیدرضا (1396) طراحی الگوی توسعه ورزش همگانی در استان هرمزگان، فصلنامه مدیریت و توسعه ورزش، سال 6، شماره 2، شماره پیاپی 11، صص. 102-87.
18)   شیرویی، اعظم؛ کشکر، سارا؛ اسماعیلی، رضا؛ اسدی، حسین (1396) مطالعه جامعه‌شناختی نهادینه کردن ورزش همگانی در کشور و ارائه مثل مناسب با رهیافت گراند تئوری، فصلنامه مدیریت و توسعه ورزش، سال 6، شماره 3، صص. 48-31.
19)   شیعه، اسماعیل؛ حبیبی، کیومرث؛ حقی، محمد (1392) سنجش وضعیت بافت مرکزی شهرهای کوچک برای ایجاد پیاده راه (نمونه مطالعاتی: شهر خوانسار)، پژوهش‌های شهری هفت حصار، سال 6، شماره 2، صص. 54-43.
20)   شهبازی، مهدی؛ شعبانی مقدم، کیوان؛ صفاری، مرجان (1392) ورزش همگانی (ضرورت، موانع و راهکارها)، مجلس و راهبرد، سال 20، شماره 76، صص. 97-69.
21)   شکوهی مقدم، سولماز؛ زیوری رحمان، محمود؛ لسانی، مهدی (1390) بررسی نقش ورزش در سلامت روان و شادکامی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر کرمان، فصلنامه سلامت و روانشناسی، دوره 1، شماره 3، صص. 80-61.
22)   صادق زاده، محمدحسن و رضوی، سید محمدجواد (1396) تحلیل انگیزه مشارکت در فعالیت‌های ورزش همگانی از دیدگاه مردان و زنان شهر یزد، مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، دوره 26، شماره 8، صص. 716-706.
23)   رمضانی نژاد، رحیم؛ نیازی، سید محمد؛ همتی نژاد، مهرعلی (1389) مقایسه سلامت عمومی افراد شرکت‌کننده در ورزش همگانی و افراد غیرفعال، فصلنامه علوم ورزش، سال 2، شماره 4، صص. 66-49.
24)   صرافی، مظفر و محمدیان مصمم، حسن (1391) امکان‌سنجی پیاده راه‌سازی خیابان‌های مرکز شهر همدان، فصل‌نامه آمایش محیط، دوره 6، شماره 21، صص. 138-111.
25)   فتحی، فریبرز؛ صیادی، محمدامین؛ سید عامری، میرحسین (1394) نیازسنجی شهروندان ارومیه‌ای به ورزش‌های همگانی، پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، سال 4، شماره 12، صص. 74-63.
26)   فتوحی، صمد؛ زهرایی، اکبر؛ شکور، الهام (1391) مکان‌یابی مناطق مستعد جهت ورزش کوهنوردی (مطالعه موردی: کوه نخود چال – استان کرمانشاه)، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 2، شماره 6، صص. 118-105.
27)   عابدینی، صمد و طالبی، شیدا (1396) عوامل اجتماعی فرهنگی مرتبط با میزان گرایش شهروندان به ورزش همگانی در خلخال، جامعه‌شناسی کاربردی، سال 28، شماره پیاپی 65، شماره 1، صص. 144-131.
28)   عادلخانی، امین؛ واعظ موسوی، سیدمحمدکاظم؛ فراهانی، ابوالفضل (1391) سرمایه فرهنگی شرکت‌کنندگان در ورزش‌های همگانی (سیاست‌گذاری و راهکارها)، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 19، شماره 69، صص. 32-5.
29)   علوی، سلمان؛ احمدی، محمدامین؛ زر، عبدالصالح (1396) بررسی اثربخشی ورزش بر فرسودگی شغلی، سلامت عمومی و امید به زندگی کارمندان علوم پزشکی دانشگاه جهرم، مجله سلامت اجتماعی (مجله مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت)، دوره 4، شماره 3، صص. 169-160.
30)   کشکر، سارا (1394) تعیین شاخص‌ها و نحوه سنجش اثربخشی برنامه‌های تفریحات ورزشی (ورزش همگانی) شهروندان، پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، سال 11، شماره 22، صص 132-113.
31)   کیانی سلمی، صدیقه و بسحاق، محمدرضا (1395) تبیین اثرات جشنواره گلاب‌گیری از دیدگاه ساکنان محلی، مطالعات مدیریت گردشگری، سال 11، شماره 34، صص. 92-65.
32)   کریمیان، جهانگیر و شکرچی زاده، پریوش (1386) بررسی نقش فعالیت بدنی در سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی خانواده از دیدگاه اسلام، مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، دوره 6، شماره4، صص. 88-85.
33)   گندمکار، امیر و دانشور، فاطمه (1392) امکان‌سنجی کوه‌پیمایی تفریحی‌ورزشی در جهت توسعه گردشگری طبیعت‌محور در استان اصفهان، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال 2، شماره 7، صص. 69-12.
34)   قهرمان تبریزی، کوروش. رضوی محمودآبادی، سید محمد جواد (1394) شناسایی موانع مؤثر بر مشارکت کارکنان ادارات دولتی استان کرمان در فعالیت‌های ورزشی با رویکرد منسجم آنالیز چند معیاره و کپ لند، نشریه مدیریت ورزشی، دوره 7، شماره 1، صص. 98-83.
35)   فوارق، لیلا و ارزانی بیرگانی، آرزو (1395) نقش ورزش در شادی و سلامت روان، اولین کنفرانس ملی یافته‌های نوین پژوهشی علوم ورزشی در حوزه سلامت، نشاط اجتماعی، کارآفرینی و قهرمانی، دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی آبادان، 18-19 اسفندماه، صص 6-1.
36)   فلاحی، احمد؛ حسنی، احسان؛ کروبی، مهدی (1392) بررسی جاذبه‌های طبیعی مؤثر بر توسعه گردشگری ورزشی در استان کردستان، مطالعات مدیریت ورزشی، دوره5، شماره 17، صص. 174-159.
37)   لطفی، صدیقه و شکیبایی، اصغر (1391) بررسی و آزمون شاخص قابلیت پیاده‌روی و ارتباط آن با محیط ساخته‌شده شهر (نمونه موردی شهر قروه)، مجله آرمان‌شهر، دوره6، شماره 11، صص. 392-383.
38)   معین‌الدینی، جواد و صنعت خواه، علیرضا (1391) عوامل اجتماعی- فرهنگی مؤثر بر گرایش شهروندان به ورزش همگانی (مطالعه موردی: شهر کرمان)، سال 2، شماره 3، صص. 178-149.
39)   نورشاهی، مریم؛ رحمانی، هیوا؛ عارفی راد، طاهره؛ زاهدی، هادی؛ رجاییان، عسل (1388) بررسی رابطه کوه‌پیمایی و سلامت جسمانی و قلبی – عروقی در سالمندان، مجله سالمندی ایران، سال 14، شماره 19، صص. 55-43.
40)   همتی، رضا و زهرانی، داوود (1393) بررسی عوامل مؤثر بر رضایتمندی و وفاداری گردشگران خارجی به اصفهان به‌مثابه برند گردشگری»، فصلنامه برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، دوره 3، شماره 10، صص. 204-182.
41)   یعقوبی، حمید و برادران، مجید (1390) همبسته‌های سلامت روانی، شادکامی، ورزش و هوش هیجانی، فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، سال 6، شماره 23، صص. 224-204.
42) Akandere, Mevhibe. & Tekin, Ali. (2005) The effect of physical exercise on anxiety, Sport journal, Vol.5, No.2, pp. 245-254.
43) Ching-Fu, Chen. & DungChun, Tsai. (2007) How destination image and evaluative factors affect behavioral intentions?, Journal of Tourism Management, No.28, pp. 1115-1122.
44) Clifton J, keiiy. & Andrea D, livi smith. & Daniel, Rodigrez. (2006) the developmend and testing of an audit for the pedestrian envioronment, landscape and urban planning, Vol.80, No.1-2, pp.95-110.
45) Estela I, Farías Torbidoni. & Ricardo, Grau. & Andreu, Camps. (2005) Trail Preferences and Visitor Characteristics in Aigüestortes i Estany de Sant Maurici National Park, Spain. Mountain Research and Development, Vol.25, No.1, pp.51–59.
46) Gehi, Jan. (1987) life Between Building: using public space, New york: Washington - Covelo London: Island Press, ISBN: 978-1597268271, pp. 24.
47) Li, ping. & Bin, zhou. & Ryan, chris. (2017) Hiking inchina A fuzzy model of satisfaction, Tourism Management perspectives. Vol. 22, pp. 90-97.
48) Nikhi, Soni. & Neetishree, Soni. (2016) Benefits of pedestrianization and warrants to pedestrianize an area, Land Use Policy, Vol.57, pp. 139-150.
49) Noga, Collins- kreiner. & Nurit, kliot. (2015) Particularism vs, Universalism in Hiking Tourism, Annals of Tourism Research, Vol.56, No.C, pp.1-6.
50) Nasel, agmar. (2004) Spiritual orientation in Relation to spiritual Intelligence: A consideration of traditional Christianity and New Agelindividualistic spirituality. unpublished thesis. Avstrqlia: the university of south Australia.
51) Shamsuddin, shuhana. & Nur rasygah, Abu Hassanb. & siti Fatimah, Ilani Bilyamin. (2012) walkable Environment in increasing the liveability of a city, procedia – social and Behavioral science, Vol.50, pp.167-178.
52) Richard, Oliver. (1977) A Behavioral Perseptive on the Consumer, Journal of Behavior Management in Marketing, Vol.12, No. 22, 549-551.