ارزیابی محله پایدار شهری با ساختمان‌های صفر انرژی در محله ولی‌عصر تبریز

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، واحد بین المللی جلفا، دانشگاه آزاد اسلامی، جلفا، ایران

2 استادیار معماری، واحد بین المللی جلفا، دانشگاه آزاد اسلامی، جلفا، ایران

3 استادیار معماری، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

4 دانشیار معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

10.22034/jsc.2021.259714.1364

چکیده

بیش از 40 درصد از انرژی مصرفی جهان در بخش ساختمان به مصرف می‌رسد و بر مبنای گزارش‌های اخیر دپارتمان انرژی آمریکا در سال 2015 میلادی این عدد روبه افزایش است. ازاین‌رو، تغییر رویکرد در طراحی ساختمان ضرورت یافته و طراحان ملزم به یافتن راهکارهای نوین به‌منظور حفاظت و بهره‌وری انرژی هستند. تلاش برای تحقق ساختمان انرژی صفر ازجمله اقدامات اخیر طراحان و برنامه ریزان در مواجهه با بحران انرژی محسوب می‌شود که منجر به خلق مجموعه از راهکارها و استراتژی‌های نوین و گهگاه برگرفته از معماری بومی مناطق شده است. با این رویکرد بررسی مصرف انرژی ساختمان‌های شهری (به‌ویژه گرمایش، سرمایش و روشنایی)‌، میزان کاربرد استراتژی‌های گرمایش/ سرمایش غیرفعال، آسایش حرارتی فضای داخلی/ خارجی پوسته و نمای ساختمان‌ها و هم‌چنین بهینه‌سازی عملکرد انرژی ساختمان شهری بسیار مهم و حیاتی است. هدف اصلی تحقیق حاضر ارزیابی محله پایدار شهری با بازیافت مصالح ساختمانی در ساختمان‌های صفر انرژی در محله ولی‌عصر تبریز می‌باشد. تحقیق حاضر به‌صورت توصیفی – تحلیلی و پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری شامل جمعیت ولی‌عصر شهر تبریز 98522 نفر می‌باشد که حجم نمونه 382 نفر از طریق فرمول کوکران به دست آمد. برای پایایی سؤالات از آلفای کرونباخ استفاده شد که برابر 87/0 به دست آمد. و برای مقایسه شاخص‌ها از روش وزن دهی آنتروپی استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و از نرم‌افزار SPSS استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد در بین شاخص‌های مطرح‌شده به ترتیب شاخص‌های، افزایش زیبایی محیط با میانگین 85/0، و کاهش ضایعات مصالح 80/0 بیشترین تقلیل هزینه‌ها با میانگین 40/0، پایین‌ترین رتبه را به خود اختصاص داده‌اند. و در نهایت بین محله پایدار با ساختمان‌های صفر انرژی که با مصالح بازیافتی ساخته‌شده‌اند در محله ولی‌عصر شهر تبریز رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آزاده، سیدرضا؛ زربخش، شیرین؛ پرویزی، رضا؛ زالی، نادر (1398) تحلیلی بر کیفیت محله‌های شهری با تأکید بر مؤلفه‌های شهر پایدار مطالعه موردی: محله هوسم، شهر رودسر، فصلنامه جغرافیا، دوره 17، شماره 61، صص.200-186.
  2. امین مقصدی، محمد (1395) عملکرد ساختمان با مصرف انرژی صفر با رویکرد پایدار؛ ششمین همایش پژوهش‌های نوین در علوم و فناوری، شرکت علم محوران آسمان؛ 25 شهریور 1395، شهر کرمان، صص. 320-302.
  3. بصیری مصطفی و زینالی عظیم علی (1398) تأثیر مبلمان شهری بر کیفیت محیط‌زیست شهری (مطالعه موردی محدوده خیابان امام تبریز از میدان ساعت تا آب‌رسان)، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، دوره 9، شماره 3، صص.248-229.
  4. پروزن، ادریس؛ کرکه آبادی، زینب؛ ارغان، عباس (1397) سنجش شاخص‌های توسعه پایدار در جهت شکل‌گیری توسعه محله‌ای در شهر مهاباد، فصلنامه شهر پایدار، دوره 1، شماره 1، صص.40-27.
  5. بیگ­زاده، محمد و شفیع‌زاده، اسدالله (1398) ساختمان‌های انرژی صفر با بررسی در زمینه هتلینگ در شهر تبریز؛ ششمین کنگره ملی عمران، معماری و توسعه شهری؛ 21 آذر 1398، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران، 125-139
  6. پورجعفر، محمدرضا و پورجعفر، علی (1391) الگوی پیشنهادی محله، با مرکزیت مسجد و فضاهای عمومی موردنیاز در شهر ایرانی-اسلامی، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، دوره 3، شماره 10، صص.24-15.
  7. پورمحمدی، محمدرضا و مصیب زاده علی (1388) آشنایی با محله و معیارهای محله بندی شهر با تأکید بر شهر تبریز، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی، دوره 14، شماره 28، صص.89-53.
  8. جان­زاده، امیرحسین و زندیه، مهدی (1395) امکان‌سنجی طراحی یک واحد همسایگی صفر انرژی در قزوین، فصلنامه پژوهش و سیاست‌گذاری برنامه‌ریزی انرژی، سال 2، شماره 3، صص.132-103.
  9. حبیب زاده، زهرا (1398) کارهای طراحی واحدهای مسکونی صفر انرژی با رویکرد به شرایط اقلیمی مناطق سرد و خشک کوهستانی؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد معماری، به راهنمایی بهرام گسیلی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه اردبیل.
  10. خیری، رضا؛ قاسمی سیچانی، مریم؛ خدابخشیان کنارکی، مقدی، (1395)،طراحی خانه با تئوری انرژی صفر ( ZeroEnergy ) نمونه موردمطالعه: شهر اصفهان؛ کنفرانس دوسالانه جامعه و معماری معاصر؛ 23 بهمن 1395، موسسه معماری و شهرسازی سفیران مهرازی با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور؛ دوره 1، صص.264-253.
  11. رستگار زاده، فاطمه (1396) چارچوبی برای طراحی ساختمان‌های عمومی با رویکرد پایداری زیست‌محیطی (نمونه موردی: هتل کنفرانس نزدیک بهانرژی صفر دانشگاه رازی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مهندسی معماری، به راهنمایی عباس مهروان، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه رازی.
  12. سلامت، صادق (1399) امکان‌سنجی پیاده‌سازی ساختمان‌های انرژی صفر در مناطق کویری ایران (مطالعه موردی: شهر ورزنه اصفهان)؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی مریم مروت، دانشکده ادبیات علوم انسانی، دانشگاه اردکان.
  13. شریف‌زاده اقدم، ابراهیم؛ شیخی عبدالله؛ اجزا شکوهی محمد (1397) ارزیابی حکمروایی خوب در پایداری محله‌های شهری پیرانشهر، فصلنامه شهر پایدار، دوره 1، شماره 3، صص.128-109.
  14. صیادزاده، محمد اسماعیل؛ صادقی، هومن؛ صادقی، اکبر (1397) مکان‌یابی ساختمان اداری صفر انرژی در شهر اصفهان، کنفرانس بین‌المللی فناوری و مدیریت انرژی، سومین کنفرانس انجمن علمی انرژی ایران، 11 اسفند 1397، دانشگاه شهید بهشتی تهران، صص.549-536.
  15. قانع صفایی، سپهر (1396) ساختمان‌های انرژِی صفر؛ سمینار کارشناسی ارشد، مهندسی برق قدرت، به راهنمایی جاوید خراسانی، دانشکده فنی و مهندسی، موسسه آموزش عالی خراسان.
  16. قنبری، ابوالفضل؛ هادی، الهام؛ هادی، الناز (1399) بررسی تطبیقی پیاده راه‌های تبریز و ولیعصر شهر تبریز از منظر مؤلفه‌های پیاده داری، فصلنامه آمایش محیط، دوره13، شماره 50، صص.108-86.
  17. لطفی، سهند؛ شعله، مهسا؛ فرمند، مریم؛ فتاحی، کاوه (1395) تدوین معیارهای طراحی شهری برای محله‌های بدون کربن، نشریه نقش‌جهان، دوره 1، شماره 6، صص.92-80.
  18. مدی، حسین و علی‌اکبری، پریا (1395)، رویکرد همه‌جانبه در طراحی ساختمان‌های انرژی صفر، فصلنامه انرژی‌های تجدید پذیر و نو، سال 2، شماره 1، صص 11 -16.
  19. وادی، محدثه (1395)،بررسی کاربردهایصفر انرژی (خورشیدی و بادی) در برنامه‌ریزی راهبردی شهر زابل؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی اکبر کیانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل.
  20. یوسفی؛ فاطمه و بیات، آتوسا (1396) بررسی تطبیقی مؤلفه‌های کیفیت فضای شهری در پیاده راه‌های شهر تبریز با توجه به میزان پاسخگویی به نیازهای زنان (نمونه موردی پیاده راه تربیت و پیاده راه شهریار کوی ولیعصر تبریز؛ سومین کنفرانس سالانه پژوهش‌های معماری، شهرسازی و مدیریت شهری؛ 28 اردیبهشت 1396، موسسه معماری و شهرسازی سفیران راه مهرازی؛ شیراز.
  21. وزارت نیرو، ترازنامه انرژی (1398) معاونت امور برق و انرژی، تهران: انتشارات دفتر برنامه‌ریزی کلان و انرژی.
  22. Aksamija, A. (2015) Regenerative Design of Existing Buildings for Net-Zero Energy Use, Procedia Engineering, Vol.118, pp.72–80,
  23. Amin Maghsadi, M. (2016) building performance with zero energy consumption with a sustainable approach; Sixth Conference on New Research in Science and Technology, Sky Science Axis Company; September 16, 2016, Kerman city, pp. 302-320. [In Persian].
  24. Ascione, F. & Bianco, N. & De Masi, R. F. Dousi, M. & Hionidis, S. & Kaliakos. S. & Mastrapostoli, E. & Nomikos, M. & Santamouris, M. & Synnefa, A. & Vanoli, G. P. & Vassilakopoulou, K. (2016), Design and performance analysis of a zero-energy settlement in Greece, Int Jnl of Low-Carbon Technologies, Vol.12, No2, pp.141–161.
  25. Attia S. (2018) Evolution of definitions and approaches, Net zero energy buildings (NZEB) Butterworth-Heinemann, pp. 21–51.
  26. Azadeh, S.R. & Zarbakhsh, Sh. & Parvizi, R. & Zali, N. (2019) An Analysis of the Quality of Urban Neighborhoods with Emphasis on the Components of a Sustainable City Case Study: Hosam Neighborhood, Rudsar City, Geography Quarterly, Vol.17, No.61, pp.186-200. [In Persian].
  27. Basiri, M. & Zinali Azim, A. (2019) The Impact of Urban Furniture on the Quality of the Urban Environment (Case Study of Imam Street in Tabriz from Saat Square to Abersan), Journal of Geography (Regional Planning), Vol.9, No.3, pp. 229 -248. [In Persian].
  28. Begzadeh, M. & Shafizadeh, A. (2019) Zero Energy Buildings with a Study in the Field of Hoteling in Tabriz; Sixth National Congress of Civil Engineering, Architecture and Urban Development; 21 Azar 2019, University of Science and Technology, Tehran, Iran, 125-139. ([In Persian].
  29. Brunetta, G. & Caldarice, O. & Tollin, N. & Casals Jordi Morató, M.R. (2019) Urban Resilience for Risk and Adaptation Governance Theory and Practice, Published of Springer.
  30. D’Agostino, D. & Parker, D. (2018) Data on cost-optimal Nearly Zero Energy Buildings (NZEBs) across Europe, Data in Brief, Vol.17, pp.1168–1174.
  31. Dawodu, A. & Akinwolemiwa, B. & Cheshmehzangi, A. (2017) A conceptual re-visualization of the adoption and utilization of the Pillars of Sustainability in the development of Neighbourhood Sustainability Assessment Tools. Sustainable Cities and Society, Vol.28, pp.398–410.
  32. Diaz-Sarachaga, J.M,.(2019) Analysis of the Global Resilience Assessment Frameworks for the Urban Realm, ICSD 5th International Conference on Sustainable Development, 17-21 April 2019, Belgrade.
  33. Esbensen T. V. & Korsgaard V. (1977) Dimensioning of the solar heating system in the zero energy house in Denmark. Sol Energy 1977, Vol.19: pp. 195–199.
  34. Fabrizio, Ascione. & Nicola, Bianco. & Rosa Francesca, De Masi. & Maria, Dousi. & Hionidis, S. & Kaliakos, S. & Mastrapostoli, Elena. & Nomikos, Michael. & Santamouris, Mattheos. & Synnefa, Afroditi. & Vanoli, Giuseppe Peter. & Kostantina, Vassilakopoulou. (2016) Design and performance analysis of a zero-energy settlement in Greece, Int Jnl of Low-Carbon Technologies, Vol.12, No2, pp.141–161.
  35. Ghanbari, A. & Hadi, A. & Hadi, A. (1399), Comparative study of Tabriz and Valiasr sidewalks in Tabriz from the perspective of pedestrian components, Journal of Environmental Planning, No.50, pp.86-108. [In Persian].
  36. Ghaneh Safaei, S. (2017) Zero Energy Buildings; Master's seminar, power electrical engineering, under the guidance of Javid Khorasani, Faculty of Engineering, Khorasan Institute of Higher Education. [In Persian].
  37. Habibzadeh, Z. (2019) design works of zero energy residential units with an approach to the climatic conditions of cold and dry mountainous areas; Master Thesis in Architecture, under the guidance of Bahram Gossili, Faculty of Engineering, Ardabil University. [In Persian].
  38. Humphrey, C. & Jensen, S. T. & Small, D. & Thurston, R. (2017) Analysis of urban vibrancy and safety in Philadelphia, (ar Xiv preprint arXiv:1702.07909), Vol.45, No.7, pp.135-147.
  39. Janzadeh, A. H. & Zandieh, M. (2016) Feasibility Study of Designing a Zero Energy Neighborhood Unit in Qazvin, Journal of Energy Planning Research and Planning, Vol.2, No.3, pp.103-132. [In Persian].
  40. Kheiri, R. & Ghasemi Sichani, M. & Khodabakhshian Konaraki, M. (2017) Designing a house with zero energy theory (Zero Energy) Study sample: Isfahan; Biennial Conference on Society and Contemporary Architecture; February 13, 2017, Mehrazi Ambassadors Institute of Architecture and Urban Planning in cooperation with universities and scientific centers of the country; Vol.1, pp. 253-264. [In Persian].
  41. Laustsen J. (2008) Energy efficiency requirements in building codes, energy efficiency policies for new buildings, International Energy Agency (IEA), pp.477–488.
  42. Liu, Z. & Zhou, Q. & Tian, Z. & He, B. & Jin, G. (2019) A comprehensive analysis on definitions, development, and policies of nearly zero energy buildings in China, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Vol.114, pp.109314.
  43. Lotfi, S. & Sholeh, M. & Farmand, M. & Fattahi, K. (2016) Development of urban design criteria for carbon-free neighborhoods, Journal Naghsh Chahan, Vol.1, No.6, pp. 80-92. [In Persian].
  44. Madi, H. & Ali Akbari, P. (2016) a comprehensive approach in the design of zero energy buildings; Journal of Renewable and New Energy; Vol.2, No.1, pp.11-16. [In Persian].
  45. Ministry of Energy, Energy Balance Sheet, (2019) Deputy Minister of Electricity and Energy, Tehran: Macro and Energy Planning Office Publications. [In Persian].
  46. NIST National Institute of Standard and Technology, (2015) Design Challenges of the NIST Net Zero Energy Residential Test Facility Retrieved form http://dx.doi.org/10.6028/NIST. TN.1847.
  47. Pourjafar, M. R. & Pourjafar, A. (2012) The proposed model of the neighborhood, with the center of the mosque and the required public spaces in the Iranian-Islamic city, Iranian Islamic City Studies Quarterly, Vol.3, No.1, pp. 15-24. [In Persian].
  48. PourMohammadi, M. R. & Mosayebzadeh, A. (2009) Familiarity with the neighborhood and neighborhood criteria of the city with emphasis on the city of Tabriz, Journal of Geography and Planning, Vol.14, No.28, pp.53-53. [In Persian].
  49. Prozen, A. & Karkabadi, Z. & Arghan, AS. (2018) Assessment of sustainable development indicators for the formation of sustainable neighborhood development in Mahabad, Journal of Sustainable City, Vol.1, No.1, pp.27-40. [In Persian].
  50. Rastegarzadeh, F. (2017) A Framework for Designing Public Buildings with an Environmental Sustainability Approach (Case Study: Razi University Near Energy Zero Conference Hotel), Master Thesis in Architectural Engineering, under the guidance of Abbas Mehravan, Faculty of Engineering And Engineering, Razi University. [In Persian].
  51. Salamat, P. (2020) Feasibility study of implementing zero energy buildings in desert areas of Iran (Case study: Varzaneh city of Isfahan); Master Thesis, under the guidance of Maryam Marvat, Faculty of Humanities Literature, Ardakan University. [In Persian].
  52. Sayadzadeh, M. E. & Sadeghi, H. & Sadeghi, A. (2018) Location of Zero Energy Office Building in Isfahan, International Conference on Energy Technology and Management, Third Conference of the Iranian Scientific Energy Association, March 3, 2016, Shahid Beheshti University of Tehran, pp. 536-549. [In Persian].
  53. Sharifzadeh Aghdam, A. & Sheikhi, A. & Ejza Shokouhi, M. (2018) Evaluation of good governance in the sustainability of Piranshahr urban neighborhoods, Journal of Sustainable City, Vol.1, No.3, pp.109-128. [In Persian].
  54. Thalfeldt, M. & Pikas, E. & Kurnitski, J. & Voll, H. (2013) Facade design principles for nearly zero energy buildings in a cold climate, Energy and Buildings, Vol.67, pp.309-321.
  55. Tian, Z. & Zhang, S. & Deng, J. & Fan, J. & Huang, J. & Kong, W. & Perers, B. & Furbo, S. (2019) Large-scale solar district heating plants in Danish smart thermal grid: developments and recent trends, Energy Convers Manag, Vol.189, pp.67–80.
  56. Vadi, M, (2016) Investigation of zero energy applications (solar and wind) in strategic planning of Zabol city; Master Thesis, under the guidance of Akbar Kiani, Faculty of Literature and Humanities, Zabol University. [In Persian].
  57. Wells, L. & Rismanchi, B. & Aye, L. (2018) A review of Net Zero Energy Buildings with reflections on the Australian context, Energy and Buildings, Vol.158, pp.616–628.
  58. Wu, J. & Ta, N. & Song, Y. & Lin, J. & Chai, Y. (2018) Urban form breeds neighborhood vibrancy: A case study using a GPS-based activity survey in suburban Beijing, Cities, Vol.74, pp.100–108.
  59. Yang, F. & Jian, Z. (2019) Urban building energy modelling and urban design for sustainable neighborhood development-A China perspective, IOP Conf, Series: Earth and Environmental Science, Vol.329, pp.12-16.
  60. Yousefi; F. & Bayat, A. (2017) Comparative study of quality components of urban space in sidewalks of Tabriz city according to the level of responding to the needs of women (Case study of Shahriyar alley, Valiasr alley, Tabriz, Mehrazi Ambassadors Institute of Architecture and Urban Planning; pp.50-65. [In Persian].
  61. Zhang, J. & Zhou, N. & Hinge, A.  Feng, W. & Zhang, S. (2016) Governance strategies to achieve zeroenergy buildings in China, Build Res Inf 2016, Vol.44: pp. 604–618.
  62. Zhang, Q. (2018) Towards Sustainable Neighborhoods: Challenges and Opportunities for Neighborhood Planning in Transitional Urban China, Sustainability, Vol.10, pp.406-412.
مجله شهر پایدار
دوره 4، شماره 2
مرداد 1400
صفحه 91-106

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار