بررسی وضعیت مسکن پایدار شهری در ناحیه 1 منطقه 9 تهران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران

2 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

امروزه مسکن به مفهوم بسیار گسترده و پیچیده‌ای تبدیل‌شده است و با پیدایش مفهوم توسعه پایدار، اهمیت و گسترش مفهوم مسکن پایدار و بررسی جنبه‌های روزافزون آن آشکارشده است. طراحی مسکن پایدار با استفاده از یک طیف گسترده‌ای از اصول طراحی فعال و غیرفعال می‌باشد که جنبه‌های زیست‌محیطی و اجتماعی را بهبود می‌بخشد. این پژوهش باهدف بررسی و تحلیل شاخص‌های مسکن پایدار شهری در ناحیه 1 منطقه 9 تهران تدوین‌شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات موردنیاز به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی (مصاحبه) جمع‌آوری شد. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که شاخص‌های پایداری زیست‌محیطی، پایداری اجتماعی و پایداری اقتصادی در وضعیت نامناسبی قرار دارد. تراکم نفر در اتاق11/3 نفر است و نشان از تراکم بالای جمعیتمی‌باشد. نسبت تعداد واحد مسکونی به سطح کل 25/194 می‌باشد که وجود کوچکی قطعات و فرسودگی بافت، از دلایل افزایش تعداد واحدهای مسکونی می‌باشد. نسبت سطح فضای سبز به سطوح مسکونی 09/0 می‌باشد و نشان از وضعیت بسیار ضعیف این شاخص است. نسبت مساحت پارک‌ها و فضای سبز به‌کل مساحت 04/0 می‌باشد و نشان می‌دهد که کاربری فضای سبز در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارد. سرانه مساحت فضای سبز و پارک‌ها 6/1 می‌باشد که میزان نامناسبی را نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


1)      پورمحمدی، محمدرضا (1379) برنامه‌ریزی مسکن، تهران : انتشارات سمت.
2)      حکمت نیا، حسن و موسوی، میر نجف (1392) کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای، تهران: انتشارات آزادپیما.
3)      داوود پور، زهره و نیک نیا، ملیحه (1390) بررسی تحقق توسعه پایدار (به‌ویژه بعد کالبدی آن) در ساماندهی بافت فرسوده، بافت فرسوده کوی سجادیه، ماهنامه تخصصی- پژوهشی عمران، معماری و شهرسازی، سال 11، شماره 54، صص. 131– 118.
4)      دفتر نوسازی ناحیه 1 منطقه 9 تهران (1396).
5)      رصدخانه شهری تهران با همکاری دانشگاه تهران و معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران (1395) اطلس پایداری شهر تهران (ارزیابی پایداری شهری در کلان‌شهر تهران)، تهران: انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، نشر شهر.
6)      شهرداری منطقه 9 تهران (1396) قابل‌دسترسی در سایت (http://region9.tehran.ir).
7)      گلابچیکف، الگ و بادیانا، آنا (1394) مسکن پایدار برای شهرهای پایدار، چارچوب سیاست‌گذاری برای کشورهای درحال‌توسعه، مترجمان: حاتمی نژاد، حسین، میرسیدی، محمد و شهیدی، اکرم، مشهد : انتشارات پاپلی.
8)      محمودیانی، سراج‌الدین و حسینی، حاتم (1394) شاخص‌های کمی و کیفی مسکن : تجربه ایران بعد از انقلاب اسلامی، مجله بررسی‌های آمار رسمی ایران، شماره 1، صص.18–1.
9)      مدیری، مهدی و حسینی، احمد (1392) ارزیابی کمی و کیفی مسکن شهری رویکردی جهت دستیابی به عدالت فضایی (مطالعه موردی: مناطق شهری استان خراسان رضوی)، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال 5، شماره 3، صص. 69-53.
10)   مرکز آمار ایران (1396) قابل‌دسترسی در سایت (http://region9.tehran.ir).
11)   مسعودی راد، ماندانا؛ ابراهیم‌زاده، عیسی؛ رفیعیان، مجتبی (1394) سنجش پایداری مسکن در سیاست‌های مسکن اجتماعی ایران (مطالعه موردی: مسکن استیجاری هزار دستگاه شهر خرم‌آباد)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، دوره 3، شماره 4، صص. 465– 447.
12)   یوسفی، رشید (1394) برنامه‌ریزی و توسعه پایدار مسکن شهر زنجان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران.
 13)   Bastieh, J., & Drez, B., (1999) "City", Translated by, Ashrafi, A., Tehran: Publications of university of Art and Design.
14)  Dempsey, N., & Bramley, G., & Power, S., & Brown, C. (2011) The Social Dimension of Sustainable Development: Defi ning Urban Social Sustainability. Sustainable Development, No.300, pp. 289–300.
15)  Forbes, R. (2007) Code for Sustainable Homes : An Evaluation of Low Carbon Dwellings By Richard Forbes University of Strathclyde. Systems Research, pp.1–98.
16)  Gallent,N., & Steve, R., (2011) "Local perspectives on rural housing affordability and implications for the localism agenda in England ", Journal of Rural Studies, Vol 27, pp. 297- 307.
17)  Mulliner, E., & Malys, N., & Maliene, V. (2015) Comparative analysis of MCDM methods for the assessment of sustainable housing affordability, Omega, No.59, pp.146–156.
18)  Neil, T., & Jay, Y. (2015) Developing affordable and sustainable housing through energy, transport and building utility integration, Journal of Urban Planning and Development, No.12, pp.1–23.
19)  Oktay, D. & Muazu, J., (2017) Challenges and Prospects for Affordable and Sustainable Housing: The Case of Yola, Nigeria, open gouse international, No.36, pp.108-118.
20)  Rid, W., & Lammers, J. & Zimmermann, S., (2017) Analysing sustainability certification systems in the German housing sector from a theory of social institutions, Ecological Indicators, No.76, pp. 97-110.
21)  Roufechaei, K. M., & Abu Bakar, A. & Tabassi, A.A, (2014) Energy-efficient designs for sustainable housing development, Journal of Cleaner Production, No.65, pp.380-388.
22)  Singh, V.SH. & Pandey, D.N., (2012) Sustainable Housing: Balancing Environment with Urban Growth in India, RSPCB Occasional, pp.1-24.
23) Sodagar, B. & Starkey, D., (2016) the monitored performance of four social houses certified to the Code for Sustainable Homes Level 5, Energy and Buildings, No.110, pp. 245-247.