ارزیابی بستر SDI شهری اهواز با استفاده از مدل شاخص آمادگی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

جمع‌آوری، مدیریت و واکاوی داده‌های موردنیاز، یک پیش‌شرط اساسی در زمینه مدیریت کلان و یکپارچه شهری محسوب می‌شود. امروزه این عملیات در قالب  SDI قابل‌تحقق است که ارزیابی و شناسایی بسترهای پیاده‌سازی آن از مباحث کلیدی آن می‌باشد. هدف این تحقیق شناسائی عوامل محدودکننده ایجاد و برپایی زیرساخت اطلاعات فضایی شهری اهواز، بر اساس مدل فازی پایة شاخص آمادگی می‌باشد. داده‌های پژوهش به‌صورت پیمایشی گردآوری‌شده سپس تحلیل آن در مدل آمادگی زیرساخت اطلاعات فضایی انجام شده است. بنابراین زیرساخت اطلاعات فضایی شهری اهواز در پنج عامل سازمانی، منابع انسانی، اطلاعات، فناوری و مالی، و در قالب 16 مورد معیار تصمیم‌گیری، مورد ارزیابی قرار گرفته است. در گام نخست پژوهش، داده‌های موردنیاز از پرسش‌نامه‌های تکمیل شده توسط کارشناسان و متخصصان آشنا با SDI و GIS، از مراکز دولتی و بخش خصوصی اهواز، استخراج گردیده است در مرحله بعد و پس از گردآوری داده، مقادیر شاخص‌های کلی و عوامل پنج‌گانه بر اساس مدل مورداستفاده تحقیق محاسبه شدند. یافته‌های کلی پژوهش نشان داد وضعیت شاخص آمادگی زیرساخت اطلاعات فضایی شهری اهواز، برابر با 47/0 می‌باشد. ارزیابی عوامل موردمطالعه مدل نشان داد که عامل سازمانی مهم‌ترین مورد محدودکننده در توسعه زیرساخت SDI اهواز است و از میان معیارها نیز، بالاترین و کمترین امتیاز را به ترتیب دسترسی به نرم‌افزارهای مکان محور و رهبری فردی، به خود اختصاص داده‌اند. در مجموع، مطابق نتایج به‌دست‌آمده این پژوهش، 44% از مجموع 16 معیارهای تصمیم‌گیری (شامل 7 معیار)، در سطح پایین‌تر از مقادیر متوسط (50%) بوده‌اند که به‌عنوان عامل محدودکننده اصلی در توسعه زیرساخت اطلاعات مکان محور شهری اهواز عمل می‌نمایند. همچنین بر اساس نتایج این تحقیق، چنین به نظر می‌رسد که در توسعه SDI شهری اهواز، عوامل غیرفنی بیشتر از مسائل فنی می‌توانند به‌عنوان عامل محدودکننده مؤثر باشند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آمارنامه شهر اهواز. (1398). واحد آمار و اطلاعات، معاونت برنامه‌ریزی شهردار اهواز. https://planning.ahvaz.ir
  2. دلاویز یعقوب؛ کرمی، جلال و رستمی، حسین. (1397) ارائه الگوی راهبردی زیرساخت داده‌های مکانی (SDI) با رویکرد پدافند غیرعامل. بیست و پنجمین همایش و نمایشگاه ملی ژئوماتیک و سومین کنفرانس مهندسی فناوری اطلاعات مکان. تهران، صص. 17-1.
  3. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور. (1385). سند توسعۀ ویژه (فرابخشی): استقرار منظومۀ ملی اطلاعات مکان محور. برنامۀ چهارم توسعۀ اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
  4. شهیدی نژاد محمدجواد؛ آل شیخ، علی‌اصغر و کلانتری اسکویی، علی (1394) ارزیابی زیرساخت داده‌های مکانی ملی با استفاده از مدل BSC. مجله علوم و فنون نقشه‌برداری، 3 (5) ،  164-151.   
  5. فرجی سبکبار، حسنعلی؛ آزادی، سعید؛ علوی پناه، کاظم و پوراحمد، احمد. (1395). بررسی و ظرفیت‌سنجی شهرداری بابلسر از نظر پیاده‌سازی و توسعه زیرساخت داده‌های مکانی بخشی. فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، 48 (4)، 694-673. Doi: 20.1001.1.20086296.1395.48.4.7.2
  6. فرجی سبکبار حسنعلی؛ منصوریان، علی؛ رضاعلی، منصور و آقانژاد احمدچالی، محمدرضا. (1392). ارائة مدل مفهومی برای مدیریت زیرساخت داده‌های مکانی بخشی شهرداری مطالعة موردی: شهرداری بابل. فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 83، 44-23  Doi:10.22059/JHGR.2013.30037
  7. قادری، محمد و محسن صادقی، ایرج. (1398). تبیین راهکاری در تحقق مدیریت یکپارچه شهری با به‌کارگیری زیرساخت اطلاعات مکانی (SDI) (با تأکید بر اهمیت موضوع در ساختار مدیریت شهری ایران). دومین کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری و مدیریت توسعه شهری در ایران، تهران. صص. 11-1.
  8. قلمبردزفولی، راما و شجاع عراقی، مهناز. (1390). مقایسه و ارتباط مفهومی بین سیستم اطلاعات مکانی سازمانی (EGIS) و زیر ساختار اطلاعات مکانی(SDI)، شهر نگار، 54 (1)، 19-29.
  9. کلانتری اسکویی، علی؛ مدیری، مهدی؛ آل شیخ، علی‌اصغر و حسنوی، رضا. (1395). ارزیابی زیرساخت اطلاعات مکانی ملی ایران بر اساس مدل آمادگی SDI. اطلاعات جغرافیایی، 99 (25)، 57-43. https://doi.org/10.22131/sepehr.2016.23195
  10. مرکز آمار ایران. (1395). سرشماری نفوس و مسکن. 138-140.
  11. مدرس زاده برزکی، ابوالحسن؛ بنایی، وحید؛ مسگری، محمد سعدی و سرور، رحیم. (1395)، تبیین رهیافت زیرساخت داده مکانی (SDI) در مدیریت اطلاعات تأسیسات شهری تهران. 23دوره همایش ملی ژئوماتیک، 14-3.
  12. مددی، سعید؛ تومانیان، آرا و جلالی نسب، عبد لله. (1396). ارزیابی نقش توسعه زیرساخت داده‌های مکانی (SDI) در پشتیبانی از امنیت دفاعی، 24 دوره همایش ملی ژئوماتیک. 13-5.
  13. محرابیان، پژمان. (1399). تأثیر ابعاد کیفیت خدمات الکترونیک شهرداری‌ها بر رضایت و وفاداری مشتریان باتوجه‌به نقش میانجی ارزش ادراک‌شده توسط مشتریان و اعتماد مشتریان در معاونت مالی و اقتصاد شهر شهرداری تهران. فصلنامه اقتصاد شهر، 9 (1)، 52-48. Doi:10.22034/AIMJ.2022.166342
  14. هوانسیان، آرتین. (1398). نقش سامانه زیرساخت اطلاعات مکانی در تهیه سند آمایش سرزمین و ارتقاء توسعه پایدار. پنجمین همایش بین‌المللی مهندسی کشاورزی و محیط‌زیست با رویکرد توسعه پایدار، شیراز، صص. 11-1.
  15. Aburawe, S. (2016) The Initiative of Libyan Spatial Data Infrastructure (LSDI) Obstacles and Challenges of Implementation. Libya GeoTec2. PP. 1-26.
  16. Aghanzhad Ahmad Chali, M. R. (2010). Study and design of partial SDI conceptual model of Babel Municipality. Master Thesis, Faculty of Geography, University of Tehran. (In Persian).
  17. Ahvaz City Statistics. (2020). Statistics and Information Unit, Ahvaz Mayor Planning Deputy. p.14. (In Persian).
  18. Babukarthik, R.G., Satheesh Kumar, J., Amudhavel, J., Shanmukhi, M., & Madhuravani, M., (2018) Spatial Data Infrastructures (SDI) for Urban Governance in India: Machine Learning. International Journal of Pure and Applied Mathematics, 119(14), 551-555.
  19. Boc, K., Vaculík, J., & Vidriková, D. (2012) Fuzzy approach to risk analysis and its advantages against the qualitative approach. Proceedings of the 12th International Conference Reliability and Statistics in Transportation and Communication (RelStat’12), 17–20 October, Riga, Latvia, pp. 234–239.
  20. Delaviz, Y., Karami, J., & Rostami, Hossein. (2015) Presenting a Strategic Model of Spatial Data Infrastructure (SDI) with Passive Defense Approach. 25th National Geomatics Conference and Exhibition and 3rd Spatial Information Technology Engineering Conference, 1-17. (In Persian).
  21. Delgado, T.,  Lance, K. T., Holland, M., & Harlan Onsrud, H. (2005) Assessing an SDI Readiness Index, From Pharaohs to Geoinformatics. FIG Working Week 2005 and GSDI-8 Cairo, Egypt.
  22. Faraji Sabkbar, H. A., Azadi, S., Alavi Panah, K., & Pourahmad, A. (2016). Survey and capacity assessment of Babolsar Municipality in terms of implementation and development of spatial data infrastructure. Journal of Geographical Research, 48 (4), 673-694. (In Persian).
  23. Farji Sobkbar, H. A., Mansourian, A., Reza Ali, M., & Aghanjad Ahmadchali, M. R. (2013). Presenting a conceptual model for the management of spatial data infrastructure of a municipality, a case study: Babol Municipality. Human Geography Research Quarterly, 83, 23-44 .
  24. Ghaderi, M., & Mohsen Sadeghi, I. (2019). Explaining a solution in achieving integrated urban management using spatial information infrastructure (SDI) (emphasizing the importance of the issue in the structure of urban management in Iran). Second International Conference on Civil Engineering, Architecture and Urban Development Management in Iran, University of Tehran. 1-11. (In Persian).
  25. Ghambardzfuli, R., & Mahnaz Shoja, I. (2011) Comparison and Conceptual Relationship between Organizational Spatial Information System (EGIS) and S patial Information Infrastructure (SDI). Shahrnegar, 54 (1), 19-29. (In Persian).
  26. Grus, L., Crompvoets, J., & Bregt, A. K. (2008). Theoretical Introduction to the Multi-View Framework to Assess SDIs, (Chapter 5-93-113). in A Multi-view Framework to Assess Spatial Data Infrastructures / Crompvoets, J., Rajabifard, A., Loenen, B. V., Delgado Fernández, T., The Melbourne University Press, Melbourne, Australia (book chapter), pp. 94-97. 3
  27. Havansian, A. (2019) The role of spatial information infrastructure system in preparing a land use planning document and promoting sustainable development. Fifth International Conference on Agricultural Engineering and Environment with Sustainable Development Approach, Shiraz, 1-11. (In Persian).
  28. Hu, Y., & Li, W. (2017). Spatial Data Infrastructures. The Geographic Information Science & Technology Body of Knowledge, John P. Wilson (ed.). http://dx.doi.org/10.22224/gistbok/2017.2.1
  29. Kalantari Oskooi, A., Modiri, M., Al-Sheikh, A. A., & Hasnavi, R. (2016). Evaluation of Iran's National Spatial Information Infrastructure Based on SDI Preparation Model. Geographic Information, 25 (99), 43-57. (In Persian).
  30. Madadi, S., Tumanian, A., & Jalali Nasab, A. (2017). Assessing the Role of Spatial Data Infrastructure Development (SDI) in Supporting Defense Security. National Geomatics Conference, 5-15. (In Persian).
  31. Management and Planning Organization of Iran. (2006). Special Development Document (Trans-Section): Establishment of National System of Location-Based Information. Fourth Economic, Social and Cultural Development Plan of the Islamic Republic of Iran (In Persian).
  32. Maphale, Lopang.; Smit, Julian L. (2020) Theoretical Proposition for Spatial Data Infrastructure On-Going Improvement. ISPRS Int. J. Geo-Inf, 10 (9), 1-16.  https://doi.org/10.3390/ijgi10010009
  33. Mehrabian, P. (2020). The effect of quality dimensions of electronic services of municipalities on customer satisfaction and loyalty with regard to the mediating role of perceived value by customers and customer trust in the Deputy of Finance and Economy of Tehran Municipality. Journal of Urban Economy, 9 (1), 52-48.
  34. Ministry of Roads and Urban Development. (2013) Statistics Statistics of the country's metropolises, pp.167. (In Persian).
  35. Modareszadeh Barzaki, A., Banai, V., Mesgari, M. S., & Sarvar, R. (2016) Explaining the Spatial Data Infrastructure (SDI) Approach in Information Management of Tehran Urban Facilities. National Geomatics Conference, pp. 3-14. (In Persian).
  36. Onah, C., Chukwudi, N., Paulina N., Modupeola O., & Vilém, P. (2017). Geospatial data infrastructures model for land-use in developing countries: The Nigeria Scenario. International Journal of Recent Advances in Multidisciplinary Research, 4 (1), 2151-2162.
  37. Rajabifard, A., Feeny, M. E. and Williamson, I., (2002). Future Directions for SDI Development. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 4 (1), 11-22. doi.org/10.1016/S0303-2434(02)00002-8
  38. Rajabifard, A., Sabri, S., Yiqun, Ch., Agunbiade, M. E., & Kalantari, M. (2019). Urban Analytics Data Infrastructure: Critical SDI for Measuring and Monitoring. The National and Local Progress of SDGs, In book: Sustainable Development Goals Connectivity Dilemma, 1-14. DOI: 10.1201/9780429290626-15
  39. Statistics Center of Iran. (2016) Population and Housing Census, pp. 138-140 (In Persian).
مجله شهر پایدار
دوره 6، شماره 1
اردیبهشت 1402
صفحه 1-18

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار