تبیین نقش پروژه‌های محرک توسعه در بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری (نمونه موردی : منطقه 11 شهر تهران)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد یادگار امام (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، دانشکده علوم و فنون دریایی، تهران، ایران

چکیده

از زمانی که توجه متخصصان و مدیران شهری به سمت حفظ و احیای بافت‌های مرکزی و تاریخی شهرها منعطف گردیده، نظریات و رویکردهای متعددی در این راستا، تبیین شده است. از مهم‌ترین این رویکردها که امروزه مورداستفاده قرار می‌گیرد، بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری است. یکی از مهم‌ترین مسائل در رابطه با بازآفرینی بافت‌های فرسوده خلق ارزش جهت ایجاد نقش‌های مکمل برای این بافت‌ها از طریق سایر پتانسیل‌های موجود و مزیت‌های مکانی محدوده از طریق اجرای پروژه‌های محرک توسعه است. بدین منظور این پژوهش پس از معرفی رویکردهای بازآفرینی، سعی در تلفیق اصول بازآفرینی با مؤلفه‌های خلق ارزش در بافت شهری در قالب چارچوب نظری تحقیق داشته است. در این راستا با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به دنبال پاسخ این سؤال است که، نقش پروژه‌های محرک توسعه در بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری (منطقه 11) چگونه است؟ جامعه آماری گروه خبرگان شامل اساتید و دانشجویان دکتری در رشته‌های جغرافیا، برنامه‌ریزی شهری و شهرسازی بوده و حجم نمونه آماری موردنظر در این پژوهش که از طریق نرم‌افزار Sample Power به دست آمدند تعداد 30 نفر می‌باشد. سپس، با استفاده از معادلات ساختاری و نرم‌افزار ایموس نسبت به ارزیابی شاخص‌ها اقدام شده است. نتایج به‌دست‌آمده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی حاصل از نرم‌افزار ایموس، حاکی از وجود رابطه معنادار و با اثرگذاری مثبت پروژه‌های محرک توسعه در بعد کالبدی– فضایی با ضریب مسیر 56/0، اجتماعی با ضریب مسیر 49/0.، اقتصادی با ضریب مسیر 40/0 و زیست‌محیطی با ضریب مسیر 35/0 و درمجموع پروژه‌های محرک توسعه با ضریب مسیر 63/0 بر بازآفرینی بافت‌های فرسوده می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. کاظمیان، غلامرضـا؛ محمدی، محمود؛ آریانا، اندیشه (1397). مـدل مـدیریت تعـارض ذینفعـان بـازآفرینی شـهری بـر پایـه حکمروایی همکارانه، نشریه نامه معماری و شهرسازی، پاییز و زمستان 1397، دوره 11، شماره 21، صص.143-123.
  2. آقایی زاده. اسماعیل، حسام. مهدی و ربابه محمد زاده (1398). بررسی سرمایه اجتماعی در فرآیند بازآفرینی شهری در بافت‌های مسئله‌دار شهری- نمونه: شهر رشت، مطالعات ساختار و کارکرد شهری، تابستان 1398، سال 6، شماره 19، صص 167-145.
  3. انجم شعاع، مریم؛ حناچی، پیروز؛ اندرودی، الهام (1398). اصول و راهکارهای طراحی ساختارهای میان افزا به‌مثابه محرک توسعه بافت‌های تاریخی، فصلنامه شهر ایرانی اسلامی، پاییز 1398، سال دهم، شماره 37، صص. 80-67.
  4. ایزدفر، نجمه؛ رضایی، محمدرضا؛ محمدی، حمید (1399). ارزیابی بافت‌های ناکارآمد شهری بر اساس رویکرد بازآفرینی پایدار (مطالعه موردی: بافت ناکارآمد شهر یزد)، پژوهش‌های جغرافیایی برنامه‌ریزی شهری، تابستان 1399، دوره 8، شماره 2، صص. 345-327.
  5. بحرینی. سید حسین، ایزدی. محمد سعید و مهرانوش مفیدی (1392). رویکردها و سیاست‌های نوسازی شهری (از بازسازی تا بازآفرینی شهری پایدار)، مطالعات شهری، زمستان 1292، دوره 3، شماره 9، صص 30-17.
  6. هادوی، فرامرز؛ پوراحمد، احمد؛ کشاورز، مهناز؛ علی‌اکبری، اسماعیل (1396). بازآفرینی پایدار بافت‌های ناکارآمدی شهری موردمطالعه (منطقه 10 شهر تهران)، آمایش محیط، تابستان 1396، دوره 10، شماره 37، صص. 194-167.
  7. حبیبی. سید محسن و ملیحه مقصودی،1381، مرمت شهری، تهران: دانشگاه تهران.
  8. حسن‌زاده توکلی، سمیه؛ زندمقدم، محمدرضا؛ کرکه آبادی، زینب (1398) ارزیابی میزان تاب‌آوری بافت‌های فرسوده در مقابل مخاطرات طبیعی مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر سمنان، فصلنامه شهر پایدار، زمستان 1398، دوره 2، شماره 4، صص. 99-83.
  9. سجادزاده، حسن و زلفی گل، سجاد (1394). نقش طراحی شهری در بازآفرینی محلات سنتی با رویکرد محرک توسعه نمونه موردی: محله کلپا همدان، آمایش محیط، زمستان 1394، دوره 8، شماره 31، صص. 171-147.
  10. سجادزاده، حسن؛ حمیدی نیا، مریم؛ دالوند، رضوان (1396). سنجش و ارزیابی ابعاد محرک توسعه در بازآفرینی محله‌های سنتی نمونه موردی: محله حاجی در بافت تاریخی شهر همدان، جغرافیا و توسعه، زمستان 1396، دوره 15، شماره 49، صص. 22-1
  11. سرور، رحیم؛ نعمتی کوتناهی، ناهید؛ نعمتی کوتناهی، محمدباقر (1399). تدوین، غربالگری و اولویت‌بندی شاخص‌های برنامه‌ریزی پروژه‌های محرک توسعه شهری، مورد مطالعاتی: بررسی شاخص‌های احصاء شده در کلان‌شهر تهران، معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، بهار 1399، دوره 13، شماره 30، صص. 310-291.
  12. شهاب‌زاده، مرجان (1391) راهنمای طراحی فضاهای محرک توسعه در بافت‌های فرسوده، نشریه شرکت عمران و بهسازی، شماره 8، ص. 23-16.
  13. صفایی‌پور، مسعود و زارعی، جواد (1396). برنامه‌ریزی محله‌محور و بازآفرینی پایدار بافت‌های فرسوده شهری با تأکید بر سرمایه اجتماعی. نمونه موردی: محله جولان شهر همدان، مجله آمایش جغرافیایی فضا، بهار، 1396 سال هفتم، شماره مسلسل بیست و سوم، صص. 150-135.
  14. صحی‌زاده، مهشید و ایزدی، محمد سعید (1383) حفاظت و توسعه شهری دو رویکرد مکمل یا مغایر، مجله آبادی، شماره 45، صص. 21-12.
  15. عباسی، قمر؛ موسوی، سید یعقوب؛ قاسمی، ایرج؛ احدنژاد روشنی، محسن (1399). تحلیل پایداری بازآفرینی بافت مرکزی شهر مطالعه موردی: بافت مرکزی شهر زنجان، شهر پایدار، تابستان 1399، دوره 3، شماره 2، صص. 16-1.
  16. عزیزی، محمدمهدی و بهرا، بهاره (1397). نقش پروژه‌های محرک توسعه در بازآفرینی بافت مرکزی شهرها: نمونه مطالعاتی بافت تاریخی شهر یزد، نشریه هنرهای زیبا – معماری و شهرسازی، زمستان 1396، دوره 22، شماره 4، صص. 16-5.
  17. عندلیب، علیرضا (1396) اصول نوسازی متوازن بافت‌های فرسوده شهری، باغ نظر، تابستان 1396، دوره 14، شماره 48، صص. 16-5.
  18. فیروزی، محمدعلی؛ امان‌پور، سعید؛ زارعی، جواد (1396). تحلیل مناسبات میان نهادی در مدیریت بازآفرینی شهری پایدار بافت‌های فرسوده (مطالعه موردی: کلان‌شهر اهواز)، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات شهری، زمستان 1397، دوره 8، شماره 29، صص. 30-19.
  19. متقی شهری، سهیلا؛ مظاهریان، حامد؛ آدینه، علی (1396). بازآفرینی شهری با رویکرد حفظ ساختار تاریخی محله (نمونه موردی: محله سرشور مشهد)، کنفرانس بین‌المللی تازه‌های مدیریت شهری، عمران و فناوری در معماری مدرن، دبی.
  20. مشکینی، ابوالفضل؛ احمدی فرد، نرگس؛ موحد، علی (1396). شناسایی کانون‌های محرک توسعه خلاق در بافت تاریخی با رویکرد گردشگری (مطالعه موردی: منطقه 12 شهر تهران)، پژوهش‌های جغرافیایی برنامه‌ریزی شهری، پاییز 1396، دوره 5، شماره 3، صص. 423-405.
  21. مهاجری، لیلا؛ زرافشان، عطاءالله؛ محمدی سرین دیزج، مهدی (1397). بازآفرینی بافت فرسوده شهری (نمونه موردی: شهر اردبیل)، کنفرانس ملی پژوهش‌های نوین معماری و شهرسازی در هزاره سوم، مراغه، دانشگاه مراغه.
  22. هاشمی، محمدرضا؛ شیعه، اسماعیل؛ ذبیحی، حسین (1397). مقایسه تطبیقی تجارب پردازه‌های محرک توسعه با رویکرد بازآفرینی شهری در شهرهای منتخب جهان، سرزمین، زمستان 1397، دوره 15، شماره 60، صص.44-29.
  23. هوشمند، مرجانه؛ سعیده زرآبادی، زهرا؛ ماجدی، حمید؛ نوری، سیدعلی (1398). ارائه مدل مفهومی فضای زیرسطحی به‌عنوان محرک توسعه شهر با استفاده از نظریه داده بنیاد، تحقیقات جغرافیایی، بهار 1398، دوره 35، شماره 1، صص. 62-55..
  24. یعقوبی، مهدی و شمس، مجید (1398) بازآفرینی بافت فرسوده با رویکرد توسعه پایدار مطالعه موردی: شهر ایلام، فصلنامه شهر پایدار، بهار 1398، دوره 2، شماره 1، صص. 77-63.
  25. Abolfazl Meshkini; Narges Ahmadifard; Ali Movahed (2017) Identification of the Zones for Creative Development in Historical Context by a Tourism Approach (Case Study: Region 12 of Tehran), Geographical Urban Plannning Research, Autumn 2017, Vol.5, No.3, pp: 405-423 (in Persian).
  26. Aghaeizadeh, Esmaeil.& Hesam, Mehdi.& Mohammadzadeh, Robabeh (2019) Evaluation of social capital in the process of urban regeneration in the urban problematic fabric (Case Study: Rasht), Urban Structure and Function Studies, Summer 2019, Vol. 6, No. 19, pp: 145-167 (in Persian).
  27. Alireza Andalib (2017) Explaining Principles of Symmetric Renovation in Deteriorated Urban Fabrics, bagh-e nazar, Vol.14, No.48, pp: 5-16 (in Persian).
  28. Alpopi, Cristina. & Manole, Cristina. (2014) Integrated urban regeneration- solution for city revitalizes. procedia economics and finance. Vol 6, pp: 178- 185.
  29. Anjomshoa, Maryam.& Hanachi, Pirooz.& Andrew. Elham (2019) Principles driving as structures infill designing for strategies as driving development of historic fabrics, Iranian Islamic City Quarterly, Autumn (2020), Vol. 10, No. 37, pp: 80-67 (in Persian).
  30. Seyed Hossein, Izadi Mohammad Saeed and Mehranush Mofidi (2014) The Approaches and Policies of Urban Renewal from" Urban Reconstruction" to "Sustainable Urban Regeneration, Motaleate shahri, Winter (2014), Vol.3,No. 9, pp: 17-30 (in Persian).
  31. Chahardowli, Mehrdad.& Sajadzadeh, Hassan.& Aram,Farshid & Mosavi, Amir. (2020) Survey of Sustainable Regeneration of Historic and Cultural Cores of Cities, Vol. 13,No.25, pp.1_21.
  32. Colantonio, Andrea. & Dixon, Tim. (2011) Urban Regeneration & Social Sustainability: Best Practice from European Cities,Vol.10,No.45,pp.32-47.
  33. Dargan L. (2007) Conceptualising Regeneration in the New Deal for Communities, Planning Theory & Practice, Vol. 8, No. 3, pp. 345-362.
  34. De Magalhães, C. (2015) Urban regeneration. International encyclopaedia of the social and behavioural sciences,Vol. 24, pp. 919-925.
  35. Doratli, Naciye (2000) A model for conservation and revitalization of historic urban quarters in northern Cyprus, pp. 37–40, unpublished Ph.D. Thesis, Eastern Mediterranean University, Gazimag˘usa
  36. Doratli, Naciye (2005) Revitalizing historic urban quarters: A model for determining the most relevant strategic approach, European Planning Studies,Vol.13, No.5, pp:749-772
  37. Evans, Graeme.& Shaw, Phyllida (2004) The contribution of culture to regeneration in the UK: a review of evidence, A report to the Department for Culture Media and Sport, London
  38. Faramarz Hadavi.& ahmad Pourahmad.& Mahnaz Keshavarz.& Esmaeil Aliakbari (2017) Analaysis of sustainable regeneration urban distressed area, case study: (District 10, Tehran city),Quarterly journal of Environmental Based Territorial Planning, Summer (2017), Vol.10, No.37, pp: 167-194 (in Persian).
  39. Ghamar Abbasi; yaghob mousavi; Iraj Ghasmi; Mohsen Ahadnejad (2020) Analysis of Regeneration Sustainability of the City Central Texture Case study: Central Texture of Zanjan City, Journal Sustainable city, Summer  (2020), Vol.3, No.2, pp: 1-16.
  40. Godschalk, David.& William Anderson. (2012) Sustaining Places: The Role of the Comprehensive Plan, APA Report 567.
  41. Grace, K.& L. Lee.& Edwin, C. (2008) A Sustainability Evaluation of Governmentaled Urban Renewal Projects, Published by Emerald Group Publishing Limited, Facilities, Vol. 26, No.13/14, pp.526-541.
  42. Habibi, Seyed Mohsen and Maliheh Maghsoudi (2002) Urban Restoration, Tehran: University of Tehran (in Persian).
  43. Hasan Sajadzadeh; Maryam Hamidi Nia; Rezvan Dalvand (2018) Assessment and Evaluation the Dimensions of Development Catalyst in Recreation of Traditional Districts (Case study: Haji District in Hamadan Historical Context), Geography And Development Iranian Journal, Autumn (2018), Vol.15, No.49, pp: 1-22 (in Persian).
  44. hasan sajadzadeh; sajjad zolfigol (2016) Role of Urban Design in Regeneration of Ancient District with Catalyst Approach Case Study: KOLAPA District in Hamedan, ),Quarterly journal of Environmental Based Territorial Planning, Summer,Winter (2016), Vol.8, No.31, pp: 147-171 (in Persian).
  45. Hashemi, Mohammad Reza; Shiite, Ismail; Zabihi, Hussein (1397). Comparative comparison of the experiences of development stimulus processes with the urban regeneration approach in selected cities of the world, Sarzamin, Winter 1397, Volume 15, Number 60, pp.44-29 (in Persian).
  46. Hoshmand, coral; Saeedeh Zarabadi, Zahra; Majidi, Hamid; Nouri, Seyed Ali (1398). Presenting a conceptual model of subsurface space as a driver of city development using data foundation theory, Geographical Research, Spring 1398, Volume 35, Number 1, pp. 62-55 (in Persian).
  47. Jokilehto, Jukka (199) A Century of Heritage Conservation, Journal of Architectural Conservation, Vol. 16, pp 14-33.
  48. Kazemian, Gholamreza.& Mohammadi, Mahmoud.& Andisheh, Aryana (2019) A Model for Stakeholders Conflict Management in Urban Regeneration Based On Collaborative Governance, Journal Architecture and Urban Plannig, Autumn and Winter (2019), Vol. 11, No. 21, pp:143-123 (in Persian).
  49. Kongsombat, P. (2010) Study on Urban Catalyst for Sustanable Urban Developement Case Study of IMS/Solaria Plaza, Hotel II Palazzo.
  50. Korkmaz, Cansu.& Balaban, Osman. (2020) Sustainability of urban regeneration in Turkey: Assessing the performance of the North Ankara Urban Regeneration Project, Habitat International, Vol. 95,No.22, pp1-13.
  51. Medeiros, E. & Van Der Zwet, A. (2020 Evaluating integrated sustainable urban development strategies: A methodological framework applied in Portugal, European Planning Studies, Vol. 28, No. 3, pp. 563-582.
  52. Mehdi Yaghoubi; Majid Shams (2020) Regeneration of worn-out tissue with a sustainable development approach Case Study: Ilam City, Journal Sustainable city, Spring  (2020), Vol.2, No.4, pp: 63-77 (in Persian).
  53. Mohajeri, Leila; Zarafshan, Ataullah; Mohammadi Sarin Dizaj, Mehdi (1397). Reconstruction of Urban Dilapidated Texture (Case Study: Ardabil City), National Conference on New Architectural and Urban Research in the Third Millennium, Maragheh, Maragheh University.
  54. mohammad ali firozi; saeed amanpour; Javad Zarei (2019) Analysis of inter-institutional relationships in managing sustainable urban regeneration of blight areas (Case study: the city of Ahvaz), Motaleate shahri,  Winter (2019), Vol.8, No.29, pp: 19-30 (in Persian).
  55. Mohammad Mehdi Azizi; Bahare Bahra (2018) The Role of Flagship Developments in the Regeneration of Inner City Textures: The Case Study of Yazd City, Iran, Honar- YE- Ziba MEMARI- VA- SHAHRSAZI, Spring (2018), Vol.22, No.4, pp: 5-16 (in Persian).
  56. Mottaqi Shahri, Soheila; Mazaherian, Hamed; Adineh, Ali (1396). Urban Reconstruction with the Approach of Preserving the Historical Structure of the Neighborhood (Case Study: Sarshur Neighborhood of Mashhad), International Conference on Urban Management, Civil Engineering and Technology in Modern Architecture, Dubai (in Persian).
  57. Najm Izadfar; Mohammad Reza Rezaei; Hamid mohammadi (2020) Assessment of effective factors on the future of Inefficient Urban Tissue Based of(Case Study: Yazd ),Geographical Urban Planning Research, Summer (2020), Vol. 8, No. 2, pp: 327-345 (in Persian).
  58. Pendlebury, John (2009) Conservation in the Age of Consensus, ublisher: Routledge
  59. Peng, Y. & Bai, X. (2020) Financing urban low-carbon transition: The catalytic role of a city-level special fund in shanghai, Journal of Cleaner Production, 124514.
  60. Radosavljević, U.& Đorđević, A.& Živković, J.& Lalović, K. & Đukanović, Z. (2020) Educational projects for linking place branding and urban planning in Serbia, European Planning Studies, Vol.28, No. 7, pp. 1431-1451.
  61. Rahim Sarvar; Nahid Nematikutenaee; Mohammadbagher Nematikutenaei (2020)  Development, Sift, and Prioritization of Urban Catalyst Projects Planning Indicators; Case Study: Analysis of Indicators in Tehran Metropolis, Armanshahr Architecture& Urban Development, Spring (2020), Vol.13, No.30, pp: 291-310 (in Persian).
  62. Roberts, Peter & Hugh Sykes. (2000) Urban Regeneration: Handbook. London: Sage Publications.
  63. Roberts,,P. (2020) The Evolution,Definition and purpose of urban regeneration.urban regeneration: Hand book, London:SAGE, pp.9-36.
  64. Ruijsbroek, A.& Wong, A.& van den Brink, C.& Droomers, M.& van Oers, H. A. M., Stronks, K. & Kunst, A. E. (2019) Does selective migration bias the health impact assessment of urban regeneration programmes in cross-sectional studies? Findings from a Dutch case study. Health & place, Vol.55, pp.155-164
  65. Safaeipour, Massoud.& javad zarei (2017) Community -based planning and urban renewal, sustainable worn tissue with an emphasis on social capital Case Study: Jollan neighborhood of Hamadan,Geographical planning of space Quarterly journal, Spring (2017), Vol.7, No.23, pp: 135-150 (in Persian).
  66. Sahizadeh, Mahshid.& Izadi, Mohammad Saeed (2004) Urban protection and development two complementary or opposite approaches, Abadi journal, No. 45, p. 21-12(in Persian).
  67. Shahabzadeh, Marjan (2012) Guide to designing development-stimulating spaces in worn-out tissues, Journal of Civil and Improvement Company, No. 8, p. 23-16 (in Persian).
  68. Somaye hasanzade tavakoli; mohamadreza zand moghadam; Zeinab Korkebadadi(2020) Estimation of worn-out texture resilience to natural hazards by fuzzy demilitarization and fuzzy ANP (case study: urban texture of Semnan city), Journal Sustainable city, Winter(2020), Vol.2, No.4, pp: 83-99 (in Persian).
  69. Sun, M., Li, Z., & Huang, L. (2019) Assessment of the Catalytic Effects of Transforming Industrial Heritage: Case Study of Sanbao Street Industrial Historic District in Changzhou,Built Heritage, Vol. 3, No.1, pp.59-75.
  70. Tiesdell, S., Oc, T. & Heath, T. (2007) Revitalizing Historic Urban Quarters, pp. 18–39, 41–42, 135 (Cornwall: Architectural Press).
  71. Tiesdell, Taner and Tim (1999) Revitalizing Historic Urban Quarters by Heath, Tim, Oc, Taner, Tiesdell, Steve, Paperback Paperback, Publisher: Architectural Press
  72. Vehbi, g.& HOSKARA, S (2009) Revitalization of Traditional Rural Settlements: A Model Proposal‖, Proceedings: International Symposium on Revitalizing Built Environments: Requalifying Old Places For New Uses, jointly organized by IAPS-CSBE ‗Culture & Space in the Built Environment Network‘ and the IAPS, Istanbul, Turkey.
  73. Zhang, Chun. & Lu, Bin. (2015) Residential satisfaction in traditional and redeveloped inner city neighborhood: A tale of two neighborhoods in Beijing. Travel Behaviour and Society, pp.1-13.
مجله شهر پایدار
دوره 5، شماره 2
مرداد 1401
صفحه 145-164

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار