تبیین اثرات عوامل فرهنگی- اجتماعی بر دستیابی به الگوی شهر سالم مطالعه موردی: شهر بهبهان

نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

2 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

3 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

10.22034/jsc.2020.197267.1092

چکیده

امروزه شهرنشینی گسترده و سریع موجب شده که شهرها با مسائل و مشکلات زیادی مواجه گردند که سلامت افراد به مخاطره افتاده و موجب مطرح‌شدن بحث سلامت در مجامع عمومی و ارائه راهکارهایی در جهت حل معضلات شهرنشینی سریع گردیده، یکی از این راهکارها اجرای پروژه شهر سالم است و با توجه به اهمیت عوامل فرهنگی-اجتماعی در مطالعه شهرها، این پژوهش با هدف تبیین نقش عوامل فرهنگی- اجتماعی مؤثر بر دستیابی به الگوی شهر سالم در شهر بهبهان انجام گردیده، این پژوهش بر اساس هدف از نوع کاربردی و بر اساس ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری شهروندان بالای 15 سال و تعداد 400 پرسشنامه توزیع گردید، همچنین برای سنجش تأثیر نقش عوامل فرهنگی-اجتماعی در شهر سالم از نرم‌افزار SPSS و SMART PLS استفاده‌شده است. بر اساس نتایج حاصل از توصیف متغیرهای عوامل فرهنگی، عوامل اجتماعی و شهر سالم به ترتیب با میانگین 15/3، 33/2 و 18/2، نشان‌دهنده این است که شهر بهبهان یک شهر سالم نیست. نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌های تحقیق با استفاده از مدل PLS در حالت نمایش آماره t نشان داد که قدر مطلق آماره t برای تأثیر عوامل اجتماعی و نقش آن‌ها در شاخص‌های شهر سالم 611/3 و برای عوامل فرهنگی 595/3 به‌دست‌آمده (ضریب t بزرگ‌تر از 96/1) و همچنین ضرایب مسیر برای عوامل اجتماعی 217/0 و برای عوامل فرهنگی 204/0 به‌دست‌آمده که فرضیات تحقیق تائید و عوامل فرهنگی و اجتماعی دارای رابطه معنادار و تأثیرگذاری بر دستیابی شهر سالم در بهبهان دارند.

کلیدواژه‌ها


1)      آزادی، محمود (1385) برنامه‌ریزی شهر سالم در اسفراین، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، به راهنمایی کرامت الله زیاری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یزد.
2)      امانی، جواد؛ خضری آذر، هیمن؛ محمودی، حجت (1391) معرفی مدل یابی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی –PM-PLS و کاربرد آن در پژوهش‌های رفتاری، مجله بر خط دانش روان‌شناختی، دوره 1، شماره 1، صص.55-41.
3)      آزاد ارمکی، تقی؛ مبارکی، مهدی؛ شهبازی، زهره (1391) بررسی و شناسایی شاخص‌های کاربردی توسعه اجتماعی با استفاده از تکنیک دلفی، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی، دوره 1، شماره 1، صص.30-7.
4)      بورژل، گی (1377) شهر امروز، ترجمه دکتر سید محمد سید میرزایی، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
5)      بحرینی، سید حسین (1374) پروژه‌های شهرهای سالم سازمان بهداشت جهانی و لزوم اجرای جدی آن در جمهوری اسلامی ایران٬ مجله محیط‌شناسی، دوره 17، شماره 17، صص. 15-4.
6)       پاپلی یزدی، محمدحسین و رجبی سناجردی، حسین (1386) نظریه‌های شهر و پیرامون، چاپ دوم، تهران: انتشارات سمت.
7)      پاگ، سدریک (1383) شهرهای پایدار در کشورهای درحال‌توسعه، ترجمه ناصر محرم نژاد و نشاط حداد تهرانی، چاپ اول، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری.
8)      جوکار قنواتی، رضا (1383) شناسنامه بهبهان، چاپ اول، جلد دوم، تهران: انتشارات توفیق.
9)      حاجی خانی، غلامرضا و صالحی، اسماعیل (1372) معیارهای شهرسازی برای ایده شهر سالم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد شهرسازی، به راهنمایی حسین بحرینی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
10)   حیدری، اصغر؛ الله قلی پور، سارا؛ ابدالی، یعقوب (1395) بررسی و تحلیل شاخص‌های شهر سالم در شهر کرمان، دومین کنگره بین‌المللی زمین، فضا و انرژی پاک، 18 اسفندماه 1395، دانشگاه تهران، صص. 15-1.
11)    حافظ نیا، محمدرضا (1379) مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ دوم، تهران: انتشارات سمت.
12)   خلاصه گزارش طرح جامع بهبهان (1390) اداره راه و شهرسازی استان خوزستان، مهندسین مشاور.
13)   رحیمی، محمد و پازند، فاطمه (1396) تحلیل و ارزیابی کیفیت زندگی شهری با رویکرد شهر سالم (مطالعه موردی: شهر کرمان)، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 7، شماره 25، صص. 82-69.
14)    زیاری، کرامت الله (1384) برنامه‌ریزی شهرهای جدید، چاپ ششم، تهران: انتشارات سمت.
15)   زیاری، کرامت الله و جانبابانژاد، محمدحسین (1388) دیدگاه‌ها و نظریات شهر سالم، ماهنامه شهرداری‌ها، سال 9، شماره 95، صص.23-14.
16)   سازمان جهانی بهداشت (1376) حرکت گام‌به‌گام به‌سوی اجرای پروژه شهر سالم، ترجمه: سید عنایت‌الله عصایی، تهران: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دبیرخانه شورای هماهنگی پروژه شهرهای سالم کشور.
17)   سیف الدینی، فرانک؛ پوراحمد، احمد؛ رضوان، داریوش؛ نادر دهقانی الوار، سید علی (1393) بسترها و چالش‌های اعمال سیاست رشد هوشمند شهری (موردمطالعه: خرم‌آباد)، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، سال 6، شماره 19، صص. 79- 57.
18)   شماعی، علی؛ جانبابانژاد، محمدحسین؛ زمانی، زهرا (1394) ارزیابی شاخص‌های کاربری اراضی شهری با تأکید بر سرانه مطلوب شهر سالم در بابل، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، سال 19، شماره 54، صص.170-143.
19)   ضرابی، اصغر؛ صابری، حمید؛ محمدی، جمال؛ وارثی، حمیدرضا (1390) تحلیل فضایی شاخص‌های رشد هوشمند شهری (مطالعه موردی اصفهان)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 43، شماره 3، صص. 18-1.
20)   طرح جامع بهبهان (1375) اداره راه و شهرسازی استان خوزستان، مهندسین مشاور.
21)   طرح جامع بهبهان (1395) اداره راه و شهرسازی استان خوزستان، مهندسین مشاور.
22)   طبیبیان، منوچهر (1376) ارزیابی پروژه شهر سالم در ایران (کوی سیزده آبان)، مجله محیط‌شناسی، دوره 20، شماره 20، صص.74-61.
23)   عبادی، جاوید (1378) ساماندهی فضایی بافت قدیم شهرری به‌منظور ایجاد شهر سالم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، به راهنمایی احمد پوراحمد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران.
24)   کاهن، ماتیو (1390) شهرهای سبز؛ توسعه شهری و محیط‌زیست، ترجمه علی‌محمد خورشید دوست و مهدی ضرغامی، چاپ اول، تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
25)   محمدی، جمال و مویدفر، سعیده (1391) ارزیابی تطبیقی وضعیت شاخص‌های شهر سالم در شهرهای مناطق خشک (شهر اردکان)، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، سال 3، شماره 4، صص. 54-37.
26)   مختاران، دولتی (1393) بهبهان سیمای فرهنگی- اجتماعی، چاپ اول، تهران: انتشارات بصیرت.
27)   مشهور، زینب و افهام، مشهور (۱۳۹۵) ریشه‌یابی آسیب‌های وارد بر بافت تاریخی بهبهان در دوران معاصر، نخستین همایش منطقه‌ای معماری، شهر، توسعه (چالش‌ها و راهکارهای مدیریت شهری)، 23 اردیبهشت‌ماه 1395، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان، صص. 8-1.
28)   موحد، خسرو (1384) مقدمه‌ای بر اصول حاکم بر شهرهای اکولوژیکی، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، دوره 7، شماره 1، صص. 105-95.
29)   نقدی، اسدالله (1382) درآمدی بر جامعه‌شناسی شهر، انسان و شهر، چاپ اول، همدان: انتشارات فن‌آوران.
30)   نصیرپور، مهدی؛ محمدی فر، رضا؛ اکابر، سعید (1395) بررسی کیفیت بصری سیما و منظر شهری خیابان عدالت بهبهان، اولین همایش منطقه‌ای معماری، شهر، توسعه (چالش‌ها و راهکارهای مدیریت شهری)، 23 اردیبهشت‌ماه 1395، دانشگاه آزاد اسلامی بهبهان، صص. 9-1.
31) Benito del Pozo, paz. & Serrano, Nestor. & Marqués-Sánchez, Pilar. (2016) Social networks and healthy cities: spreading good practices based on a spanish case study, Geographical Review, Vol.107, No.4, pp.624- 639.
32) Chin, Wynne.W. & Frue, T.A. (2001) PLS-graph user's guide, version 3.0, Soft Modeling, Houston.
33) Chou, Shih- Wei. & Chen, Pi. Yu. (2009) The influence of individual differences
34) on continuance intentions of enterprise resource planning (ERP). International Journal of Human-Computer Studies, Vol.67, No.6, pp.484- 496.
35) Chrysochoou, Maria. & Brown, Kweku. & Dahal, Geeta. & Granda-Carvajal, Catalina. (2012) A GIS and indexing scheme to screen brownfields for area-wide redevelopment planning, Landscape and Urban Planning, Vol.105, No.3, pp.187- 198.
36) Donchin. Milka. & Shemesh, Annarosa Anat. & Horowitz, Pamela. & Daoud, Nihaya. (2006) Implomentation of the healthy cities priciples and strategies: An Evaluation of the Israel Healthy cities network, Health promotion International, Vol. 21, No.4, pp.266- 273.
37) De leeuw, Evelyne. & Simos, Jean. (2017) Healthy Cities: the theory, policy, and practice of value-Based Urban planning, Publisher Springer.
38) Fornell, Claes. & Larcker, David. (1981) Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error, Journal of Marketing Research, Vol. 18, No.1, pp.39- 50.
39) Harpham, Trudy. & Burton, salma. & Blue, llona. (2001) healthy city projects in developing countries: the first Evalation,  Health Promotion International, Vol.16, No.2, pp.111- 125.
40) Jiang, B. (2016) Healthy City, Healthy Landscape: Mental Health First, The Hong Kong University of Science and Technology.
41) Lee, Kelly. (2007) Globalization for health- Global Health promotion: how can we strengthen Governance and Build effective strategies?, Health promotion international, Vol.31, No.1, pp.42-50.
42)  Regiser, Richard. (1987) Ecocity Berkeley: Building Cities for a Healthy Future Edition1, North Atlantic Books.
43) Thompson, Susan. (2007) Health planning forum, premier’s council, UNECCO United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization Institute for statistics, http://www.unesco.org.
44) Wold, H. (1975) From hard to soft modeling. Modeling in Complex Situations with soft information, Group Report presented at the third World Congress of Econometrics, Toronto, pp.21-26.
45) WHO. (2000) Regional Devoloping a healthy cities project-world health organization regional 0ffice for the western pacific, pp.1-57.
46) 45)Wong, Tai-chee. & Yuen, Belinda. (2011) Ecocity Planning: Policies, Practices and Design, edition1, Springer.
47) Wang, Jun. & Shen, Qingji. & An, Chao. & Yan, Kai. (2016) Current Status of Low-Carbon Healthy City Development in China, Edition 1, Publisher Springer-Verlag Berlin Heidelberg.