اثرات شبکه ریلی بر سازمان فضایی جمعیت در منطقه کلانشهری تهران

نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

1 استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران

3 استاد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا، تهران، ایران

4 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران، تهران، ایران

5 دانشگاه تهران

10.22034/jsc.2023.377360.1673

چکیده

ساختار فضایی مناطق شهری تا حد زیادی با پیشرفت در حمل و نقل شکل گرفته و از سیاست‌های ساختاری و حمل و نقل در توسعه مناطق کلانشهری بهره برده است. گسترش شبکه ریلی حومه بر شهرنشینی حومه‌ای و تغییر مکانهای سکونتی تاثیر دارد و تراکم و ویژگی های اجتماعی و اقتصادی را در شهرهای پیرامونی تغییر می‌دهد. پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی و ماهیت آن کاربردی است و گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای بوده است و با رویکردی ریخت شناسانه (مورفولوژیک) به بررسی تاثیرات شبکه ریلی بین شهری بر ویژگی های سازمان فضایی جمعیت ساکن در پیرامون ایستگاه‌های شهر کرج پرداخته است. در این پژوهش تعداد 6190 بلوک سرشماری (سالهای 1395 و 1375) از طریق همبستگی پیرسون و سپس تراکم کرنل در نرم افزار ArcMap تحلیل شده است. شاخص های مختلف جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی با شاخص فاصله از ایستگاههای شبکه ریلی دارای همبستگی شدید می‌باشند و تراکم کرنل شاخص ها نیز بر مجاورت فضایی تراکم ها با ایستگاه‎های ریلی تاکید دارد. بر اساس نتایج تحقیق می‌توان توسعه فیزیکی را در منطقه کلانشهری تهران از طریق سیاست گسترش شبکه ریلی هدایت نمود. دستیابی به تراکم های جمعیتی بالا، تامین مسکن اقشار کم درآمد شهری، تقلیل فاصله زمانی بین تا محل اشتغال و کاهش هزینه تردد به کلانشهر مرکزی از طریق برنامه ریزی فضایی شبکه ریلی امکان پذیر است.

کلیدواژه‌ها