مدل ارزیابی و سیاست گذاری پایداری ساختار فضایی شهر شیراز بر مبنای ظرفیت تحمل شهری

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

گروه جغرافیا، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

مشکلات زیست محیطی مهمترین مساله شهرهای ایران و از جمله شهر شیراز است. هدف اصلی این پژوهش ارائه مدل ارزیابی و سیاست گذاری پایداری ساختار فضایی شیراز بر مبنای ظرفیت تحمل شهری است. از نظر روش شناسی مقاله حاضر از نوع کاربردی بوده و توسط نظریه‌های تفکر سیستمی، پیچیدگی و توسعه پایدار پشتیبانی می‌شود. برای ارزیابی ظرفیت تحمل شهر شیراز و تطابق آنها با خصوصیات بستر جغرافیایی، شاخص‌های سازنده ظرفیت تحمل شهری تبیین و انتخاب شدند. با مطالعه وضعیت ساختار فضایی شهر شیراز و گردآوری داده‌ها برای هر یک از شاخص‌های سازنده مدل مفهومی، اقدام به تحلیل وضعیت پایداری ساختار فضایی با استفاده از نرم افزار ونسیم شد. نتایج حاصل از مدل نشان داد که روند فعلی توسعه شهر شیراز خارج از ظرفیت تحمل شهری بوده و با اصول توسعه پایدار در تضاد است. برای ایجاد تغییر در روند فعلی ابتدا از سیاست اشتغال زایی استفاده شد. این سیاست بیشترین اثرگذاری را در مدل دارد اما در طول زمان، مسایلی را به دنبال دارد. برای تعدیل این مشکلات و بالا بردن ظرفیت تحمل شهری و توسعه پایدار، بکارگیری سیاست‌های زیست محیطی به طور همزمان اجتناب ناپذیر است. نتایج حاصل از بسته سیاستی توسعه پایدار نشان داد که این سیاست‌ها با کاستن از اثرات منفی ناشی از تحریک اقتصادی(اشتغال زایی) می‌تواند باعث افزایش سرانه تولید ناخالص داخلی و کاهش اثرات ناشی از توسعه شود. بعلاوه، اعمال این سیاست‌ها در یک برایند کلی به بهبود ظرفیت تحمل شهر منجرشده و بستر مناسب برای توسعه آتی ساختار فضایی شیراز فراهم می آورد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. اورکی، پریوش؛ رضایی، محمدرضا؛ مبارکی، محمد و اکبریان رونیزی، سعیدرضا. (1398). تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر شهر شاد از نگاه شهروندان مطالعه موردی: شهر یزد. مجله شهر پایدار، 2(3)، 19-39.   doi:10.22034/jsc.2019.189162.1038
  2. عنبری، موسی. (1392). ستایش‌های شادمانه الگوی موثر شاد زیستی مردمی در ایران. مجله انسان‌شناسی، 11(18) 101-129. dor: 20.1001.1.17352096.1392.11.18.4.4
  3. رضاعلی، منصور؛ نظری، ولی اله؛ غلامی، محمد و صمدیان، مریم. (1400). بررسی عوامل اثرگذار در ایجاد شهر شاد. نمونه موردی: شهر همدان. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 11(39)، 167-182. doi:10.30488/gps.2020.208509.3135
  4. طباطبائیان، مریم؛ تمنایی، مینا. (1392). نقش محیط‌های ساخته‌شده در سلامت روان. مجله معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، 6(11)، 101-109
  5. کشاورز، امیر و وفاییان، محبوبه. (1386). بررسی عوامل تأثیرگذار بر میزان شادکامی. مجله اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی (اندیشه و رفتار)، 2(5)، 51-62.
  6. محمدی دلبند، سئودا؛ ثقفی اصل، آرش؛ ستارزاده، داریوش؛ فرامرزی اصل، مهسا. (1399). ارزیابی مؤلفه‌های مؤثر بر میزان شادی شهروندان در فضاهای عمومی شهر تبریز. مجله شهر پایدار، 3(3)، 115-132. doi:10.22034/jsc.2020.235573.1260
  7. موسی زاده، علی و محمدی، مریم. (1397). بازشناسی عوامل مؤثر بر ارتقاء کیفیت شادمانی در فضای شهــری با بهره‌گیری از اصول رویکرد شهر شاد نمونه موردی: خیابان چهارباغ عباسیِ اصفهان. مجله برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 10(37)، 1-25. doi:10.22054/qjsd.2018.9895
  8. هزارجریبی، جعفر و سجاد، مرادی. (1396). درک شهروندان از معانی و تعاریف شادکامی (پژوهشی کیفـی در استان ایلام). برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 8(33)، 77-134. doi:10.22054/qjsd.2017.8705
  9. Allan, Mac. (2015). Happy City Workshop, Canada, Vancouver. Accessible at: https://thehappycity.com/project/happy-city-workshop-with-the-centre-for-civic-governance.
  10. Anbari, M., (2012). Happy praises of the effective model of people's happiness in Iran, Journal of Anthropology, 11(18), 101-129. dor: 20.1001.1.17352096.1392.11.18.4.4 [In Persian].
  11. Argyle, M., & Lu, L. (2001). The psychology of happiness. London:Rutledge.
  12. Becky P. Y. L. (2021). Walking towards a happy city. Journal of Transport Geography, 93, 256-271.
  13. Dimitris, B. (2013) What makes a ‘happy city’?. Cities, 32, S39-S50.
  14. Glatzer, W.(2000). Happiness: Classic theory in the light of current research. Journal of Happiness Studies, 1, 501-511.
  15. Hazarjaribi, J., & Moradi, S. (2016). Citizens' understanding of the meanings and definitions of happiness (qualitative research in Ilam province). Welfare Planning and Social Development,   8 (33), 134-77. doi:10.22054/qjsd.2017.8705 [In Persian].
  16. Keshavarz, A., & Vafaiyan, M. (2016). Investigating factors influencing the level of happiness in thought and behavior in clinical psychology (thought and behavior). Journal of Applied Psychology, 5, 51-62. [In Persian].
  17. Lyubomirsky, S., Sheldon, M.K. & Schkade, D. (2005). “pursuing happiness: The architecture of sustainable change”. Review of general psychology, 9(2), 11-131.
  18. Mohammadi Delband, S., Thaghafi Asl, A., Sattarzadeh, D., & Faramarezi Asal, M. (2021) evaluation of the factors affecting the level of happiness of citizens in the public spaces of Tabriz city. Journal of Sustainable city, 3 (3),115-132.  doi:10.22034/jsc.2020.235573.1260 [In Persian].
  19. Montogomery, Ch. (2013). happy city: transforming our lives through urban design. Farrar, Straus and Giroux; Reprint edition, 368 p.
  20. Mousazadeh, A., & Mohammadi, M. (2017). Recognizing the effective factors on improving the quality of happiness in the urban space by using the principles of the happy city approach, case example: Chaharbagh Abbasi Street, Isfahan. Social Development and Welfare Planning Quarterly, 37, 1-25. [In Persian].
  21. Oraki, P., Rezaei, M. R., Mobaraki, M., & Akbarian Runizi, S. (2020) Spatial analysis of factors affecting the city of Shad from the perspective of citizens, a case study: Yazd city. Journal of Sustainable city, 2 (3), 19-39. doi:10.22034/jsc.2019.189162.1038 [In Persian].
  22. Reza Ali, M., Nazari, W. E., Gholami, M., & Samadian, M. (2021). Investigating the effective factors in creating a happy city. Case example: Hamadan city. Geographical planning of space quarterly journal, 11 (39), 167-182. doi:10.30488/gps.2020.208509.3135 [In Persian].
  23. Safarinia, M., Amari, H., & Beheshti Moghadam, E. (2012). Psychology of the city. first edition, Tehran: Avai Noor Publishing House. [In Persian].
  24. Tabatabaiyan, M., & Tamnai, M. (2012). The role of built environments in mental health. Armanshahr Architecture and Urbanism Journal, 11, 101-109. [In Persian].
  25. Veenhoven, R. (1988). The utility of happiness. Social Indicators Research, 20, 254-333.
  26. Zhu, H., Liyin, Sh., & Yitian, R. (2022). How can smart city shape a happier life? The mechanism for developing a Happiness Driven Smart City. Sustainable Cities and Society, 80, 136-151.
مجله شهر پایدار
دوره 6، شماره 2
مرداد 1402
صفحه 1-20

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار