ارزیابی ظرفیت‌های درونی شهری با تأکید بر راهبرد توسعه میان‌افزا مطالعه موردی: شهر اردبیل

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 گروه روانشناسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی ، اردبیل، ایران

چکیده

راهبرد توسعه میان‌افزا یکی از راهبردهای نوین در زمینه مقابله با توسعه فیزیکی شهرها مطرح‌شده است. هدف اصلی این راهبرد تسخیر مجدد فضاهای شهری ازدست‌رفته و یا تخریب‌شده می‌باشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی ظرفیت‌های توسعه درونی این شهر می‌باشد. نوع تحقیق کاربردی- توسعه‌ای و روش آن توصیفی-تحلیلی می‌باشد. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و اطلاعات از روش ضریب آنتروپی شانون و هلدرن برای سنجش توسعه فیزیکی شهر، شاخص نزدیک‌ترین برای الگوی توزیع ظرفیت‌های درونی شهر و مدل ویکور جهت رتبه‌بندی مناطق شهر با توجه کاربری‌های موردمطالعه استفاده‌شده است. طبق محاسبات ضریب آنتروپی شانون، میزان ln(n) 38/1 به‌دست‌آمده است که در مقایسه با میزان ضریب آنتروپی شهر که 37/1 به‌دست‌آمده است نشانگر رشد و توسعه فیزیکی شهری پراکنده و رشد بی‌قواره شهری می‌باشد. همچنین نتایج هلدرن نیز نشان می‌دهد، حدود 90 درصد از رشد شهر ناشی از رشد جمعیت بوده است و تنها 0.09 درصد مربوط به رشد افقی و اسپرال شهر بوده است. با بررسی تطبیقی میزان مساحت پیشنهادی و مساحت محقق شده شهری مشخص می‌شود که حدود 917 هکتار از سطوح کاربری‌های پیشنهادی هنوز محقق نشده است. درحالی‌که میزان ظرفیت‌های درونی برای این شهر معادل 2408 هکتار می‌باشد. با مقایسه تطبیقی مشخص می‌گردد، میزان مساحت بر اساس میانگین عددی، نسبت نزدیک‌ترین همسایگی 58/27- اندازه‌گیری شده است. ازآنجاکه این مقدار کوچک‌تر از یک است، بنابراین نتیجه می‌گیریم ظرفیت‌های درونی شهری به‌صورت خوشه‌ای در سطح شهر توزیع‌شده است. درنهایت طبق نتایج روش ویکور منطقه 3 شهر با 15/36 دارای بیشترین ظرفیت درونی شهر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. احدنژادروشتی، محسن؛ محمدی حمیدی، سمیه؛ علیپور، سمیه؛ ویسیان، محمد (1393) ارزیابی توسعه کالبدی-فضایی شهر میاندوآب،جغرافیا و مطالعات محیطی، دوره 3، شماره 12، صص 75-86.
  2. اسدی، احمد (1393) ارزیابی راهبرد توسعه میان‌افزا در تأمین مسکن و ظرفیت پذیری بافت‌های فرسوده (مطالعه موردی شهر زنجان)، رساله دکترا به راهنمای محمدرضا پورمحمدی، وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری- دانشگاه تبریز - دانشکده جغرافیا.
  3. پوراحمد، احمد؛ حسام، مهدی؛ آشور، حدیثه؛ محمدپور، صابر (1389) تحلیلی بر الگوی گسترش کالبدی فضایی شهر گرگان با استفاده از مدل آنتروپی شانون و هلدرن، مجله پژوهش شهری، سال 1، شماره 3، صص 1-18.
  4. پورموسوی، سید موسی؛ ناصر مستوفی، انوشیروان؛ شکوهی بیدهندی، محمد صالح (1393) شناسایی اصول و راهکارهای اجرایی توسعه میان‌افزا در شهر تهران به‌عنوان یکی از ابعاد توسعه شهری پایدار، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال 6، شماره 4، صص 37-57
  5. حکمت‌نیا، حسن و موسوی، میرنجف (1390) کاربرد مدل در جغرافیا تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای، چاپ دوم، یزد: انتشارات علم نوین.
  6. زیاری، کرامت‌الله؛ پوراحمد، احمد؛ حمزه‌پور، رزگار (1394) شناسایی و بررسی پتانسیل‌ها و قابلیت‌های موجود زمین با تأکید بر توسعه میان‌افزا (مطالعه موردی: محلات شهر سردشت)، نشریه مدیریت شهری، دوره 7، شماره 24، صفحه 80-98.
  7. سعیدی مفرد، ساناز و مفیدی شمیرانی، سید مجید (1394) معرفی اسناد هدایت طراحی شهری الگوی رشد هوشمند و کاربست آن در ایران، باغ نظر، سال 13، شماره 43، صص 101-116.
  8. شریفیان، احسان (1389) توسعه میان افزا، بهره‌گیری از ظرفیت‌های درونی شهر، ماهنامه منظر، دوره 2، شماره 10، صص 47-50.
  9. صالحی، حیدر (1391) تحلیل فضایی عناصر گردشگری در محیط شهری با استفاده از مدل تحلیل شبکه‌ای: مطالعه موردی شهر زنجان، به راهنمایی محسن احدنژاد و عبدالله فرجی، دانشگاه زنجان، دانشکده علوم انسانی.
  10. قانع، نرگس (1391) بررسی و سنجش ظرفیت توسعه میان‌افزا در فضاهای موقوفه شهری (نمونه موردی: شهر یزد) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی هاشم داداش‌پور، وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری- دانشگاه تربیت مدرس- دانشکده هنر و معماری.
  11. وزارت راه و شهرسازی؛ شرکت عمران و بهسازی شهری ایران (1393) توسعه درونی، بازآفرینی شهری با تکیه بر شناخت و توسعه مجدد فرصت‌های موجود درون شهر.
  12. Ahadnejad-Roshti, M., MohammadiHamidi, S., Alipour, S., Waysian, M. (1393) Evaluation of physical-spatial development of Miandoab city. Geography and Environmental Studies, Vol.3, No. 12, pp. 75-86.
  13. Asadi, A. (1393) Evaluation of mid-term development strategy in housing supply and capacity of worn-out structures (Case study of Zanjan city). Doctoral dissertation supervisor: Mohammad Reza Pourmohammadi, Ministry of Science, Research, and Technology, University of Tabriz, Faculty of Geography, 2014. (In Persian)
  14. Blanchard, C.& Clegg, E., & Martin, L. (2008) The Consequences of Residential Infill Development on Existing Neighborhoods in the Treasure Valley. Project Report. Urban Land Institute, Idaho/Smart Growth, Idaho, Boise, Idaho, USA.
  15. EPA (Environment Protecting Agency (1999) Parking Alternative: Making Way for Urban Infill and Brownfield Redevelopment, Washington DC: Urban and Economic.
  16. Esfandi, S. (1395) Housing planning in Qazvin with an intermediate development approach to the horizon of 2016, the 16th conference on housing development policies in Iran, September 2016, Faculty of Economics, University of Tehran. (In Persian).
  17. Hekmatnia, H. & Mousavi, M.N. (1390) Application of the model in geography Emphasis on urban and regional planning; Second Edition, Yazd, Alamnovin Publications. (In Persian)
  18. Jih-jeng, huang. & gwo-hshiung, Tzeng., & hsiang-his, liu. (2009) A revised vikor model for multiple criteria decision making-the perspective of regret theory, the Smithsonian/nasa astrophysics data system, Vol 35, No.12, pp. 761- 768.
  19. Kurkela, M., Kauko. V., Hannu., H. & Petri., R. (2015) Customized Visualizations of Urban Infill Development Scenarios for Local Stakeholders. Journal of Building Construction and Planning Research, Vol.3, No.11, pp. 68-81.
  20. Ministry of Roads and City Planning; Iran Urban Development and Improvement Company (2014). Internal development, urban regeneration based on recognizing and redeveloping existing opportunities within the city. (In Persian)
  21. Municipal Research & Services Center of Washington (1997) Infill Development Strategies for Shaping Livable Neighborhoods, Report No.38.
  22. Newton, & Glackin, S. (2014) Understanding Infill: Towards New Policy and Practice for Urban Regeneration in the Established Suburbs of Australia's Cities, Journal Urban Policy and Research, Vol.32, No.2, pp. 115-124.
  23. Opricovic, S. & Tzeng, G. H. (2002) Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS, European Journal of Operational Research, Vol. 156, No.2004, pp. 445–455.
  24. Poorahmad, A. and Hesam, M. and Ashour, H. & Mohammadpour, S. (2010) An Analysis of the Physical Spatial Expansion Pattern of Gorgan City Using Shannon and Holdern Entropy Model, Journal of Urban Research, Vol.1, No,3, pp. 1-18. (In Persian)
  25. Pourmousavi, S., Naser-Mostofi, A., Shokouhi-Bidhandi, M. (2015) Recognizing the Rudiments and Administrative Strategies of Inter-Escalation Development in Tehran City as a Dimension of Sustainable Urban Development. Journal of Iranian Social Development Studies, Vol.6, No. 4, pp. 37-57. (In Persian)
  26. Rowely, S. & Phibbs, P. (2012) Delivering diverse and affordable housing on infill development sites, Australian housing and urban research institute, AHURI Final Report, 193(2).
  27. Saeedi M.S., Mofidi, S., Seyed, M. (2015) Introduction of urban design guidance documents for smart growth model and its application in Iran, Bagh-e Nazar, Vol.13, No.43, pp.101-116.
  28. Salehi, H. (1391) Spatial analysis of tourism elements in the urban environment using the network analysis model of the Zanjan case study. under supervisor: Mohsen Ahadnejad and Abdullah Faraji, University of Zanjan, Faculty of Humanities. (In Persian)
  29. Sharifian, E. (1389) Mid-term development, utilizing the internal capacities of the city. Manzar Monthly, Vol.8, No.10. pp. 47-50. (In Persian)
  30. Virginia, M. C., & Keith, W. (2010) Infill Development: Perspectives and Evidence from Economics and Planning.Washington, DC 2003. The Oxford Handbook of Urban Economics and Planning.
  31. Wegmann, J., Nemirow, A. (2011) Secondary units and urban infill: A literature review, Working Paper, No. 2011-02, University of California, Institute of Urban and Regional Development (IURD), Berkeley, CA.
  32. Wheeler, S. M. (2001) Infill Development in the San Francisco Bay Area: Current Obstacles and Responses. November 2001. Paper Presented at the Association of Collegiate Schools of Planning (ACSP) Conference in Cleveland and Published Electronically by HUD’s Regulatory Barriers Clearinghouse.
  33. Zayyari, K., Pourahmad, A., Hamzehpour, R. (2016) Identify and examine the available capacities and potentials of the land focusing on infilling development (Case study: Sardasht city neighborhoods). Urban Management Studies, Vol. 7, No.24, pp. 80-98. (In Persian)
مجله شهر پایدار
دوره 5، شماره 3
آبان 1401
صفحه 89-104

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار