بررسی ظرفیت‌های توسعه درونی اراضی ناکارآمد و فرسوده مطالعه موردی: مناطق 4 و 14 تهران

نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری،واحد سمنان، دانشگاه ازاد اسلامی ، سمنان، ایران

2 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

10.22034/jsc.2020.216258.1185

چکیده

بافت‌های فرسوده که کمبود خدمات شهری و ناپایداری در آن‌ها مشهود است، دارای ظرفیت‌های فروانی برای حرکت به سمت توسعه درونی در چارچوب توسعه پایدار می‌باشند. تحقیق حاضر به شناسایی ظرفیت‌های موجود اراضی ناکارآمد و فرسوده شهری در راستای توسعه درونی پرداخته است. محدوده موردمطالعه در این تحقیق، مناطق 4 و 14 شهر تهران است. تحقیق از نوع کاربردی است و با روش توصیفی ـ تحلیلی به تجزیه‌وتحلیل اطلاعات پرداخته است. جامعه نمونه شامل 30 نفر از کارشناسان که با روش گلوله برفی شناسایی‌شده‌اند. ارزیابی ظرفیت‌های توسعه درونی در اراضی ناکارآمد و بافت فرسوده با استفاده از روش Fuzyy GIS انجام‌شده است. نتایج به‌دست‌آمده از نقشه‌های ترکیب لایه‌ها و شاخص‌های تحقیق نشان می‌دهد که محدوده‌های با اولویت بالا و بسیار بالا در بافت فرسوده منطقه 14 تهران در راستای توسعه درونی حدود82/116 هکتار (6/60% از کل مساحت) را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که محدوده‌های با اولویت بالا و بسیار بالا در توسعه درونی در منطقه 4 شهر تهران حدود 05/25 هکتار از مساحت بافت فرسوده منطقه 4 تهران است که حدود 4/82 % مساحت از کل بافت فرسوده و زمین‌های فاقد بنا در این منطقه از تهران را شامل می‌شود، اما به علت بالا بودن حجم اراضی ناکارآمد و فرسوده منطقه 14 شهر تهران حجم جمعیت‌پذیری این منطقه بیشتر از منطقه 4 است. مقایسه معیارهای مؤثر بر توسعه درونی در اراضی ناکارآمد و فرسوده منطقه 4 و 14 شهر تهران نشان می‌دهد، که در منطقه 14 معیار مساحت زمین با امتیاز 412/0 و در منطقه 4، شاخص کاربری زمین با امتیاز 346/0 بیشترین اهمیت را نسبت به سایر شاخص‌ها دارا می‌باشد

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. پوراحمد، احمد؛ کلانتری خلیل‌آباد، حسین و موسوی، سید رفیع (1395) نقش ظرفیت تشکل‌های مردم‌نهاد در بازآفرینی پایدار بافت‌های ناکارآمد شهری، مجموعه مقالات همایش ملی بافت‌های فرسوده و تاریخی شهری، دانشگاه کاشان، 1395.
  2. حیدری، جهانگیر و سلیمانی، محمد (1392) توسعه درون- شهری با تأکید بر نوسازی بافت‌های فرسوده شهری، چاپ اول، تهران: انتشارات آذرخش.
  3. آروین، محمود؛ پوراحمد، احمد؛ زنگنه شهرکی، سعید (1396) ارزیابی زمین‌های بایر به‌منظور توسعه میان افزا مطالعه موردی: شهر اهواز، مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره 7، شماره 26، صص.182-163.
  4. یزدانی، محمدحسن؛ عشقی چهاربرج، علی؛ آفتاب، احمد (1396) لزوم برنامه‌ریزی توسعه درونی با تأکید بر پایداری شهری (نمونه موردمطالعه: شهر مراغه)، فصلنامه برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، دوره 7، شماره 2، صص.116-95.
  5. ملکشاهی، غلامرضا؛ قدمی، مصطفی؛ باقری حجت، مژگان (1397) ظرفیت سنجی توسعه میان افزا در حوزه‌های اصلی و فضاهای ساخته‌شده منطقه دو اهواز، فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، سال 5، شماره 16، صص.152-129.
  6. ایزدی، محمد سعید و امیری، نگین (1395) توسعه درونی، الگویی متوازن، متعادل و پایدار برای توسعه و ارتقاء کیفی شهر برنامه‌ریزی برای توسعه مجدد اراضی نظامی درون‌شهری، مجله باغ نظر، سال 13، شماره 41، صص.46-35.
  7. زیاری، کرامت‌الله؛ پوراحمد، احمد؛ حمزه پور، رزگار (1395)، شناسایی و بررسی پتانسیل‌ها و قابلیت‌های موجود زمین با تأکید بر توسعه میان افزا (مطالعه موردی: شهر سردشت)، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، سال 7، شماره 24، صص. 98-79.
  8. سعیدی رضوانی، نوید و کاظمی، داود (1390) بازشناسی چارچوب توسعه درون‌زا در تناسب با نقد سیاست‌های جاری توسعه مسکن (مسکن مهر) نمونه موردی: شهر نطنز پژوهش‌های جغرافیایی انسانی، شماره 75، صص. 132-113.
  9. عبدی، محمدعلی و مهدی‌زادگان، سیما (1393) توسعه درونی شهری، چاپ دوم، تهران: انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
  10. سرور، هوشنگ (1398) شناسایی بافت‌های فرسوده شهری بر اساس شاخص‌های کالبدی مطالعه موردی: منطقه یک شهر تبریز، فصلنامه شهر پایدار، دوره 2، شماره 1، صص.14-1.
  11. عین شاهی میرزا، محمد (1391) ارزیابی پایداری محله‌های منطقه 18 شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی، دانشکده علوم جغرافیایی، استاد راهنما، محمد سلیمانی مهرنجانی.
  12. مشکینی، ابوالفضل؛ یوسف­زاده، زهرا؛ زنگیشه‌یی، سجاد (1395) توسعه میان افزا با رویکرد رشد هوشمند بافت فرسوده در راستای عمران شهری، مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین‌المللی عمران، معماری و توسعه شهری، 1395.
  13. موحد، علی و احمدی، مظهر (1397) برنامه‌ریزی باز توسعه اراضی متروکه شهری با تأکید بر رویکرد توسعه میان افزا (مطالعه موردی: منطقه 19)، نشریه برنامه‌ریزی توسعه کالبدی، شماره 1 (سری جدید) پیاپی 9، صص. 76-59.
  14. سلیمانی، محمد؛ تولایی، سیمین؛ زنگانه، احمد؛ احمدی، مظهر (1394) بررسی پراکنده رویی و ظرفیت‌های توسعه درونی شهر سقز، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال 7، شماره 3، صص.144-123.
  15. علی‌اکبری، عطیه و وارثی، حمیدرضا (1398) بررسی و تحلیل توسعه درون‌زا در نواحی شهری (مطالعه موردی: شاهین‌شهر)، دو فصلنامه جغرافیای اجتماعی شهری، سال 6، شماره 1، صص.173-157.
  16. یعقوبی، مهدی و شمس، مجید (1398) بازآفرینی بافت فرسوده با رویکرد توسعه پایدار مطالعه موردی: شهر ایلام، فصلنامه شهر پایدار، دوره 2، شماره 1، صص.77-63.
  17. نوریان، فرشاد و نتاج، آزاده (1395) بررسی معیارهای ظرفیت سنجی توسعه مجدد در محدوده بافت قدیم بابل، نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، دوره 21، شماره 3، صص.38-27.
  18. میرمقتدایی، مهتا؛ رفیعیان، مجتبی؛ سنگی، الهام (1398) مقاله تأملی بر مفهوم توسعه میان افزا و ضرورت آن در محلات شهری، مجله شهرداری‌ها، سال 10، شماره 98، صص 51-44.
  19. نسترن، مهین و قدسی، نرگس (1394) شناسایی پهنه‌های مستعد توسعه میان افزا در نواحی ناکارآمد مراکز شهرها (نمونه: منطقه یک اصفهان)، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 6، شماره 20، صص. 68-51.
  20. Abdi, Mohammad Ali. & Mehdizadegan, Sima. (2014) Urban Development, Second Edition, Tehran: Building and Housing Research Center Publications. [In persian].
  21. Ali Akbari, Atieh. & Varesi, Hamidreza. (2020) Study and analysis of endogenous development in urban areas (Case study: Shahinshahr), Bi-Quarterly Journal of Urban Social Geography, Vol.6, No.1, pp.173-157. [In persian].
  22. Arvin, Mahmoud. & Poor Ahmad, Ahmad. & Zanganeh Shahraki, Saeed. (2017) Evaluation of barren lands for mid-term development (Case study: Ahvaz city), Journal of Spatial Planning, Vol.7, No.26, pp.182-163. [In persian].
  23. Caves, Roger. (2005) Encyclopedia of the City, Rutledge Press, London & UK.
  24. Cunningham, B. (2005) Infill Design Project Report: Medium-Density Residential Development, City of Portland Oregon Bureau of Planning. Retrieved from: www.portlandonline.com/planning (2009
  25. Ein Shahi Mirza, Mohammad (2012) Sustainability Assessment of Neighborhoods in District 18 of Tehran, Master Thesis, Kharazmi University, Faculty of Geographical Sciences, Supervisor, Mohammad Soleimani Mehrnjani. [In persian].
  26. Heidari, Jahangir. & Soleimani, Mohammad. (2013) Urban development with emphasis on renovation of worn-out urban fabric, first edition, Tehran : Azarakhsh Publications. [In persian].
  27. Hudnut, William. (2001) Comment on J. Terence Farris`s Barriers to using urban infill development to achieve smart growth, Housing Policy Debate, Vol.12, pp.1-12.
  28. Izadi, Mohammad Saeed. & Amiri, Negin. (2016) Internal development, a balanced, balanced and sustainable model for the development and quality improvement of the city Planning for the redevelopment of military urban lands, Bagh-e Nazar Journal, Vol.13, No.41, pp.46-35. [In persian].
  29. Lacinak, Ristvej. & Jozef, Maros. (2017) Smart city, Safety and Security, Procedia Engineering, Vol.192, pp.522-527.
  30. Liu, J. & Ye, J. & Yang, W. & Yu, S. (2010) Environmental impact assessment of landuse planning in Wuhan city based on ecological suitability analysis, Journal of procedia environmental sciences, Vol.2, pp.32-45.
  31. Malekshahi, Gholamreza. & Ghdami, Mustafa. & Bagheri Hojjat, Mojgan. (2018) Capacity Measurement of Intermediate Development in Main Areas and Constructed Spaces of Ahwaz Region Two, Journal of Urban Structure and Function Studies, Vol.5, No.16, pp.152-129. [In persian].
  32. Meshkini, Abolfazl. & Yousefzadeh, Zahra. & Zangishehi, Sajjad. (2016) Mid-term development with the approach of intelligent growth of worn texture in the direction of urban development, Proceedings of the 4th International Congress of Civil Engineering, Architecture and Urban Development, 2016. [In persian].
  33. Mir Moghtadai, Mehta. & Rafieian, Mojtaba. & Sangi, Elham. (2019) a reflective article on the concept of interdependent development and its necessity in urban areas, Journal of Municipalities, No.98, pp.51-44. [In persian].
  34. Movahed, Ali. & Ahmadi, Mazhar. (2018) Planning for the redevelopment of abandoned urban lands with emphasis on the intermediate development approach (Case study: Area 19), Journal of Physical Development Planning, No. 1, pp.76-59. [In persian].
  35. Nastaran, Mahin. & Ghodsi, Narges. (2015) Identification of areas prone to intermediate development in dysfunctional areas of urban centers (sample: Isfahan Region 1), Journal of Urban Research and Planning, Vol.6, No.20, pp. 68-51. [In persian].
  36. NEMW (2001) Strategies for Successful Infill development”, Northeast-Midwest Institute Congress for the New Urbanism. Retrieved from: http://www.nemw.org/infillbook.htm.
  37. Nourian, Farshad. & Nejat, Azadeh. (2016) A Study of Capacity Measurement Criteria for Redevelopment in the Old Texture of Babol, Journal of Fine Arts - Architecture and Urban Planning, Vol,21, No.3, pp.38-27. [In persian].
  38. Park, S. Y. (2011) Prediction and comparison of urban growth by land suitability index mapping using GIS and RS in South Korea, Journal of landscape and urban planning, Vol. 99, No.2, 523-536.
  39. Poorahmad, Ahmad. & Klantri Khalilabad, Hossein. & Mousavi, Seyed Rafi. (2016) The role of NGO capacity in the sustainable regeneration of dysfunctional urban structures, Proceedings of the National Conference on Worn and Historic Urban Textures, Kashan University. [In persian].
  40. Robins, & Kurniawan, Ergo. & Nurpatria, Chen. (2002) "Best Practice To Encouraging infill Development" A white paper, Prepared for National Association of Realtors; retrieved from, Journal of Travel & Tourism Marketing, Vol.33, No.1, pp.85-100.
  41. Saeedi Rezvani, Navid. & Kazemi, Davood. (2012) Recognition of the endogenous development framework in proportion to the critique of current housing development policies (Mehr Housing) Case study: Natanz city, Human Geographical Research, No.75, , pp.132-113. [In persian].
  42. Sarvar, Houshang. (2019) Identification of worn urban tissues based on physical indicators Case study: District 1 of Tabriz, Journal of Sustainable City, Vol.2, No.1, pp.14-1. [In persian].
  43. Soleimani, Mohammad. & Toulaei, Simin. & Zanganeh, Ahmad. & Ahmadi, Mazhar. (2015) Scattered Survey and Internal Development Capacities of Saqez, Journal of New Attitudes in Human Geography, Vol.7, No.3, pp.144-123. [In persian].
  44. Yaghoubi, Mehdi. & Shams, Majid. (2019) Reconstruction of worn tissue with sustainable development approach Case study: Ilam city, Journal Sustainable city, Vol.2, No.1, pp.77-63. [In persian].
  45. Yazdani, Mohammad Hassan. & Eshghi Chaharborj, Ali. & Aftab, Ahmad. (2017) The need for internal development planning with emphasis on urban sustainability (Case study: Maragheh city), Journal of Spatial Planning (Geography), Vol.7, No.2, pp.116-95. [In persian].
  46. Ziari, Karamataleh. & Poorahmad, Ahmad. & Hamzehpour, Rozgar. (2016) Identification and evaluation of existing potentials and capabilities of the land with emphasis on intermittent development (Case study: Sardasht city), Journal of Urban Management Studies, Vol.7, No.24, pp.98-79. [In persian].
مجله شهر پایدار
دوره 4، شماره 1
اردیبهشت 1400
صفحه 87-104

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار