2024-03-29T12:14:46Z
https://www.jscity.ir/?_action=export&rf=summon&issue=12222
مجله شهر پایدار
2476-6631
2476-6631
1397
1
4
ارزیابی الگوی پراکنش پارک های شهری مطالعۀ موردی: منطقۀ سه شهر اهواز
سحر
حسن پور
عبدالنبی
شریفی
ثابت شده که پارک و فضای سبز شهری مزایای اقتصادی، اجتماعی، اکولوژیکی، و زیباشناسی گستردهای دارند و نقش مهمی در پایداری شهرها ایفا میکنند. منطقۀ سه شهر اهواز با وجود مشکلاتی چون همجواریهای نامناسب، کمبود پارک، توزیع نابرابر پارک، دسترسی نامناسب به همراه شدت گرما، وجود آلودگی حاصل از صنایع و گرد و غبار، انجام پژوهشی در ارتباط با وضعیت پارکها را ضروری ساخته است. بنابراین، هدف پژوهش ارزیابی الگوی پراکنش پارکها در منطقۀ سه شهر اهواز است. رویکرد پژوهش «کاربردی» و روش انجام آن «توصیفی و تحلیلی» است. اطلاعات به صورت کتابخانهای و اسنادی جمعآوری شده است. 5 شاخص کمّی و 7 شاخص کیفی برای ارزیابی پارکها در نظر گرفته شدند. این شاخصها بهوسیلۀ ابزارهای موجود در نرمافزار ArcGIS مورد بررسی قرار گرفتند. از نرمافزار PROMETHEE نیز برای رتبهبندی پارکها استفاده شد. محاسبات نشان دادند که توزیع پارکها در تناسب با تراکم جمعیتی نیست، از 30 محلۀ منطقۀ سه اهواز، 25 محله در ارائۀ خدمات پارک به ساکنان خود با مشکل مواجهاند، پارکهای این منطقه، در شاخصهای مساحت، پوشش جمعیتی، سرانه، سلسلهمراتب، دسترسی، مرکزیت، مجاورت با کاربریهای ناسازگار و پیک ترافیک شرایط مطلوبی ندارند، محلات سازمانی متعلق به شرکت نفت بیشترین برخورداری از پارک را دارند، و از لحاظ شاخصهای کمّی و کیفی، پارک ده قطعهای با Phi = 0/303 مطلوبترین و پارک کارون با Phi = - 0/336 نامطلوبترین پارک این منطقه است. بنابراین نتیجهگیری میشود که توزیع پارکها در منطقه سه اهواز در تناسب با استاندارد سطح و سرانه و معیارهای مطلوبیت مکانی نیست.
الگوی پراکنش
شاخصهای کمّی و کیفی
پارکهای شهری
شهر اهواز
2019
01
21
1
18
https://www.jscity.ir/article_90601_6fc0eb8bd62457936eba9b24b9ccf1d8.pdf
مجله شهر پایدار
2476-6631
2476-6631
1397
1
4
ارزیابی سطح پایداری اجتماعی در بافتهای تاریخی شهری مطالعه موردی: شهر اردبیل
جواد
جوان مجیدی
محمد
مسعود
قاسم
مطلبی
در بین محققان اتفاقنظر وجود دارد که لازمه تبدیل محلههای تاریخی شهری به مکانهایی برای زندگی جمعی، توجه به جنبههای پایداری اجتماعی در این محلهها است. در واقع، مهمترین وجه تأثیرگذار بر حفاظت محلههای تاریخی در روند توسعه پایدار شهری، به مؤلفه اجتماعی آن بازمیگردد. هدف این پژوهش سنجش پایداری اجتماعی محلههای ششگانه بافت تاریخی شهر اردبیل میباشد. حجم نمونه شامل 384 نفر از ساکنان بافت تاریخی شهر اردبیل است که به روش تصادفی ساده نمونهگیری شدند. سنجههای پژوهش نیز در قالب یک پرسشنامه محقق ساخته با 10 مؤلفه اصلی پیادهسازی شد که عبارتاند از: (امنیت اجتماعی، مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، هویت جمعی، سرزندگی، تعامل اجتماعی، حس تعلق، کیفیت مسکن، بهرهمندی اقتصادی، و عدالت فضایی). نتایج نشان میدهد که پایداری اجتماعی در بافت تاریخی اردبیل درمجموع پایین است. بااینکه مؤلفههای امنیت اجتماعی، مشارکت اجتماعی، تعامل اجتماعی و حس تعلق وضعیت مطلوبتری نسبت به سایر مؤلفهها داشتند، اما ناپایداری در وضعیت اقتصادی ساکنان، پایین بودن کیفیت کالبدی بافت و دسترسی نامناسب به خدمات عمومی، عامل مهمی در تشدید ناپایداری اجتماعی محدوده موردمطالعه بود. در بین محلهها نیز، تفاوتهای فضایی معنیداری از نظر میزان پایداری اجتماعی مشاهده شد. در واقع، موقعیت مکانی هر یک از محلهها و نحوه دسترسی به خدمات شهری، بر پایداری اجتماعی آنها مؤثر بود. نتایج این مطالعه ضمن تأکید بر ضرورت ارزیابی پایداری اجتماعی در سطح محلههای شهری، نقش ابعاد اجتماعی توسعه پایدار را در ارتقای کیفیت بافتهای تاریخی برجسته میسازد.
پایداری اجتماعی
بافتهای تاریخی
محلههای شهری
شهر اردبیل
2019
02
19
19
36
https://www.jscity.ir/article_90902_a35248ba04fbf0d8b6f6e388d7e4bb23.pdf
مجله شهر پایدار
2476-6631
2476-6631
1397
1
4
تحلیل و ارزیابی جایگاه مالها بهمثابه فضای عمومی مطالعه موردی: مرکز خرید پالادیوم تهران
محبوبه
ایزدپناه
میترا
حبیبی
عمومی شدن فضاهای تجاری، یکی از روندهای وابسته به خصوصیسازی فضای عمومی است که در طی آن، فضاهای تجاری مدرن مانند مراکز خرید و مالها، با ایجاد کارکردهای چندمنظوره، امکان دسترسپذیری بیشتری برای عموم فراهم میکنند و بیشازپیش در جایگاه فضای عمومی قرار میگیرند. ازاینرو، هدف پژوهش حاضر، تحلیل و ارزیابی جایگاه مالها بهعنوان نوعی از فضای عمومی است که بامطالعه موردی مرکز خرید پالادیوم در منطقه 1 تهران انجامشده است. روش تحقیق، از نوع کیفی بر مبنای مطالعه کتابخانهای، مصاحبه و گفتگو با 32 نفر از کاربران مجتمع پالادیوم بود که به روش هدفمند انتخاب شدند. معیار توقف نمونهگیری، اشباع نظری و تکراری شدن پاسخها بود. سنجههای تحقیق نیز در قالب یک پرسشنامه کیفی نیمه ساختاریافته با 7 مؤلفه اصلی و 34 سؤال پیادهسازی شدند. برای تجزیهوتحلیل دادهها از روش آمار توصیفی و کدگذاری مرحلهای استفاده شد. نتایج نشان میدهد که مجتمع پالادیوم علیرغم ناکارآمدی در برخی مؤلفههای فضای عمومی، ویژگیهایی دارد که کاربران، آن را به سایر مراکز خرید در تهران ترجیح میدهند. چند کارکردی بودن، آسایش اقلیمی، کیفیت محیطی و امنیت بالا، مهمترین دلایل استقبال از پالادیوم بود. همچنین استفاده جوانان و زنان از این فضا، بهمثابهنوعی منزلت یابی و تمایز زدایی است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که مالها علیرغم ترویج فرهنگ مصرف و محدودیتهایی که بر کاربران خود اعمال میکنند، به دلیل «سبک زندگی طبقه متوسط» و «وجود محدودیتهای ساختاری حاکم بر فضاهای عمومی کشور»، بهعنوان نوعی از «فضاهای عمومی جایگزین» عمل میکنند.
فضای عمومی
مالها
خصوصیسازی
پالادیوم
شهر تهران
2019
02
19
37
56
https://www.jscity.ir/article_90905_f8e079a855d97f6656445d7f64d4f1ac.pdf
مجله شهر پایدار
2476-6631
2476-6631
1397
1
4
ارزیابی و رتبهبندی توزیع خدمات شهری در سکونتگاههای غیررسمی مطالعه موردی: کلانشهر تبریز
هادی
حکیمی
نسرین
الهامی
مهدیه
پورحسینی
سکونتگاههای غیررسمی الگوی سکونتی ویژهای میباشد که بخش قابلتوجهی از مردم و عمدتاً کمدرآمد را در خود جایداده است. ازآنجاییکه اساس توزیع عادلانه خدمات شهری قابلیت دستیابی همه اقشار به این خدمات میباشد ارائه خدمات شهری مناسب جهت ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی و برخورداری مناسب ساکنان شهرها از این خدمات از موضوعات مهم در برنامهریزی شهرها محسوب میشود. به دلیل اینکه کلانشهر تبریز بهصورت سیستم و مناطق و نواحی یکپارچه است عدم توجه به بعضی نواحی میتواند مشکلاتی برای کل شهر ایجاد کند. شناخت محلات سکونتگاههای غیررسمی در نواحی کلانشهر تبریز ازنظر میزان برخورداری از کاربریهای خدمات شهری و رتبهبندی آنها در ارتباط با شاخصهای مختلف موجود در پژوهش زیر و ارائه برنامهای جهت ساماندهی و خدماترسانی مطلوب این محلات از اهداف پژوهش بوده است. روش تحقیق پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی است و ابزار گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع موجود و دادههای طرح تفصیلی و ارزیابی توزیع خدمات با استفاده از مدل VIKOR بوده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که سکونتگاههای غیررسمی نزدیک به مناطق مرفه و برخوردار از وضعیت اقتصادی و اجتماعی بهتر، از خدمات و کاربریهای مطلوبتری برخوردار است.
خدمات شهری
سکونتگاههای غیررسمی
کلانشهر تبریز
مدل VIKOR
2019
02
19
57
71
https://www.jscity.ir/article_90908_23ef73a5373ec05e464a6e7b83fec969.pdf
مجله شهر پایدار
2476-6631
2476-6631
1397
1
4
بررسی تأثیر مؤلفههای کالبدی و اجتماعی بر تحققپذیری شهر دوستدار سالمند مطالعه موردی: شهر رشت
اسماعیل
نصیری هنده خاله
منصور
رضا علی
استان گیلان، پیرترین استان کشور است که در این میان کلانشهر رشت نیز با پدیده پیری جمعیت مواجه است پژوهش حاضر باهدف بررسی میزان تحققپذیری شهر دوستدار سالمند در شهر رشت با تأکید بر شاخصهای کالبدی و اجتماعی انجامشده است. این پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است و بهمنظور شناسایی شاخصهای پژوهش (فضاهای عمومی، ساختمانها، حملونقل، ایمنی، مسکن، خدمات پزشکی و بهداشتی، تکریم سالمندان و احترام اجتماعی، مشارکت اجتماعی و شاخصهای رفاهی) بررسیشده است. میزان آلفای کرونباخ 74/0 درصد و قابلقبول میباشد. برای تجزیهوتحلیل آمار توصیفی و استنباطی، دادهها در نرمافزارهای SPSS, LISREL بررسی گردید. نتایج پژوهش نشان میدهد که در میان ابعاد کالبدی با توجه به بار عاملی 48/0، شاخص فضای عمومی و ساختمانها (دسترسی به پارکها و فضای سبز با امکانات ورزشی) و در بین ابعاد اجتماعی مؤلفههای تکریم سالمندان با میانگین (49/0) بالاترین رتبهها را به خود اختصاص دادهاند. بهطوریکه ابعاد کالبدی 49/0 و ابعاد اجتماعی 33/0 درصد از واریانس تحققپذیری شهر دوستدار سالمند را تبیین نموده است. درواقع نتایج طیف لیکرت نیز این تفاوتها را بهخوبی نشان داد بهطوریکه در شاخص فضای عمومی و ساختمانها گزینه پارکها و فضای سبز با 8/40 درصد، شاخص حملونقل (سؤال خدمات متناسب در ایستگاههای حملونقل با 2/33 درصد) شاخص مسکن (گویه خانههای ارزانقیمت با 2/58 درصد) شاخص خدمات پزشکی و بهداشتی (گویه دسترسی آسان به خدمات پزشکی با 2/53 درصد) شاخص تکریم سالمندان (گویه ارتباطات اجتماعی) و شاخص مشارکت اجتماعی (گویه ارتقاء اجتماعپذیری سالمندان با 2/63 درصد) بیشترین گزینههای موافق را ازنظر جامعه آماری به خود اختصاص داده است.
شهر دوستدار سالمند
رشت
ابعاد کالبدی – اجتماعی
سالمندان
2019
02
09
73
87
https://www.jscity.ir/article_91139_1744b8eaf09292b9a2b47327185d72f7.pdf
مجله شهر پایدار
2476-6631
2476-6631
1397
1
4
برنامه ریزی راهبردی به منظور توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی مطالعه موردی: شهرک پیام نور دزفول
زهرا
عباسی
سعید
امانپور
مسعود
صفایی پور
سکونتگاه غیررسمی به عنوان یک چالش عمده اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و غیره، دامن گیر بسیاری از شهرهای جهان، به ویژه شهرهای کشورهای درحال توسعه می باشند. لذا، لزوم توجه و ارائه برنامه ریزی راهبردی برای آن یک ضرورت اساسی محسوب می شود. پژوهش حاضر، با هدف برنامه ریزی راهبردی به منظور توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی شهرک پیام نور شهر دزفول تدوین شده است. روش پژوهش از لحاظ هدف شناختی، توصیفی – تحلیلی، روش گرداوری دادهها به صورت پیمایشی و ابزار سنجش آن پرسشنامه محقق ساخت بوده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از تکنیک ویکور و سوات به صورت ترکیبی استفاده شده است. جامعه آماری شامل صاحبنظران بخش های دولتی، عمومی و خصوصی در حوزه اسکان غیررسمی است که جمعاً شامل 60 نفر بودند و بهصورت نمونههای هدفمند انتخاب شدهاند. نتایج نشان داد که مهم ترین عامل قوت؛ پایین بودن هزینه خانوارها، مهم ترین عامل ضعف؛ وجود زمینههای شکلگیری اشتغال کاذب و غیررسمی، مهم ترین عامل فرصت؛ سنددار کردن پلاکهای مسکونی و مهم ترین عامل تهدید؛ گرایش کودکان لازم التعلیم به ترک تحصیل جهت ورود به بازار کار غیررسمی و کمک به تأمین مالی خانواده می باشد. بنابراین، با توجه به نمره نهایی حاصل از نقاط داخلی، می توان گفت که در ساماندهی فضایی شهرک پیام نور دزفول نقاط ضعف و نقاط قوت، نسبت به یکدیگر برتری ندارند و هر دو در حد متوسط می باشند. هم چنین تهدیداتی که از طرف محیط خارجی برای ساماندهی فضایی اسکان غیررسمی شهرک پیام نور وجود دارند، با فرصت های آن برابر میباشد.
برنامه ریزی راهبردی
توانمندسازی
اسکان غیررسمی
شهرک پیام نور
دزفول
2019
02
09
89
107
https://www.jscity.ir/article_91136_82b7e051207eadad5b8ae2b9522c842e.pdf
مجله شهر پایدار
2476-6631
2476-6631
1397
1
4
ارزیابی تاب آوری ساختاری-طبیعی کاربری اراضی شهری مطالعه موردی: منطقه 4 کلانشهر تهران
سید اسحاق
جلالیان
کلانشهرها جمعیت قابلتوجهی را در خود جایدادهاند و مملو از فضاهای انسانساخت میباشد. بهره جستن از رویکرد تابآوری کاربری اراضی شهری به برنامهریزان و مدیران شهری امکان میدهد تا هنگام وقوع بلایای طبیعی با داشتن آمادگی کافی، احتمال وقوع خسارتهای جانی و مالی را به حداقل برساند. هدف پژوهش شناسایی ابعاد و عوامل مؤثر بر تابآوری ساختاری-طبیعی و تعیین شاخصهای ارزیابی تابآوری کاربریهای شهری در منطقه 4 شهر تهران است. پژوهش حاضر در گروه تحقیقات کاربردی قرار دارد. برای جمعآوری اطلاعات از روش کتابخانهای و میدانی استفاده شده است. در قالب روش کتابخانهای با مرور متون نظری و تجربی مرتبط با موضوع تحقیق، چارچوب نظری پژوهش تدوین شد و در قالب روش میدانی نیز بهوسیله مشاهده در محیط موردمطالعه، اطلاعاتی در مورد منطقه موردمطالعه جمعآوری شد. معیارها و عوامل مؤثر بر تابآوری کاربری اراضی با مرور منابع تهیهشده و برای تهیه لیست نهایی معیارها و اولویتبندی آنها از پرسشنامه استفاده شد. پس از تکمیل پرسشنامهها توسط 20 نفر از اعضای هیئتعلمی و کارشناسان متخصص در حوزه برنامهریزی شهری و روستایی، برنامهریزی محیطزیست و شهرسازی، معیارها با روش FANP وزن داده شد. پوشش زمین استخراجشده از روی تصاویر ماهوارههای لندست سال 2017، در نرمافزار ENVI 4.8 طبقهبندی شد. سپس لایههای طبقهبندیشده در محیط IDRISI فازی و در ARC MAP رویهم گذاری شد. با تأثیر وزن هرکدام از معیارهای مؤثر در میزان تابآوری لایهها و ترکیب نقشهها، میزان تابآوری مشخص گردید. نتایج پژوهش نشان میدهد که میانگین تابآوری ساختاری- طبیعی کاربری اراضی این منطقه 86/0 و تاب آور است.
تابآوری
سکونتگاههای شهری
کاربری اراضی
منطقه 4
کلانشهر تهران
2019
02
09
109
122
https://www.jscity.ir/article_91679_d81dcd9fdc4f80b9c960b9f00bb4e684.pdf
مجله شهر پایدار
2476-6631
2476-6631
1397
1
4
تبیین الگوی مطلوب شهر خلاق برای کلانشهر تهران
سعید
زنگنه شهرکی
باقر
فتوحی مهربانی
با در نظر گرفتن مفاهیمی همچون اقتصاد خلاق، صنایع خلاق، محیط خلاق، طبقه خلاق و شهر خلاق و ارائه این مفاهیم توسط سیاستگذاران و مشاوران آنها، عصر حاضر در حال یک گذار اقتصادی-اجتماعی است. گذاری که در آن خلاقیت موتور محرکهی رشد اقتصاد شهری، منطقهای و ملی است هدف تحقیق حاضر تدوین الگوی مطلوب شهر خلاق برای کلانشهر تهران است. در این تحقیق جمعآوری دادهها بهصورت کتابخانهای- اسنادی و پیمایشی بوده است. تعداد نمونهها نیز 15 نفر بهصورت غیر تصادفی هدفمند از جامعه آماری پژوهشگران شهر خلاق انتخاب و از روش دلفی در قالب نظرات خبرگان جهت تدوین الگوی موردنظر استفاده گردیده است. حاصل نظرات خبرگان 63 شاخص در 5 مؤلفه سرمایه انسانی و طبقه خلاق، امکانات محیطی، تنوع و تسامح، فناوری، تحقیق و توسعه و جهانیشدن جهت حرکت تهران به سمت شهر خلاق استخراج گردید. همچنین حاصل از نتایج تحقیق و تلخیص و تدقیق آنها سه راهبرد "طبقه خلاق"، "صنایع خلاق و دانشبنیان" و "گردشگری خلاق" جهت تحقق شهر خلاق در تهران شناسایی و استخراج گردید. درزمینه راهبرد طبقه خلاق تأکید بر پروش، حفظ و جذب این نیرو است اما اولویت با حفظ و نگهداری این سرمایه انسانی خلاق و نوآور است. راهبرد صنایع خلاق و دانشبنیان به دنبال افزایش سهم اقتصادی این صنایع است. همچنین در راهبرد گردشگری خلاق، تأکید بر حداکثر جذب گردشگران داخلی و خارجی است. دستیابی به سه راهبرد مذکور نیز از طریق 5 مؤلفه سرمایه انسانی و طبقه خلاق، امکانات محیطی، تنوع و تسامح، فناوری، تحقیق و توسعه و جهانیشدن و زیر شاخصهای مربوط به آنها است که تأثیری مستقیم در تحقق سه راهبرد مذکور دارند و هر یک از آنها نیز بر یکدیگر تأثیر و تأثر متقابل دارند.
شهر خلاق
طبقه خلاق
صنایع خلاق
گردشگری خلاق
شهر تهران
2019
02
09
123
137
https://www.jscity.ir/article_91946_7d363c6cf973bbb13b5aab934442c6fb.pdf