ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل اثرات رشد پراکنده رویی شهری بر سرمایه اجتماعی مطالعه موردی: شهر مراغه
رشد پراکنده شهرها علاوه بر تأثیرات منفی زیستمحیطی و اقتصادی دارای هزینههای اجتماعی زیاد هستند، این هزینهها با جابجایی و فاصله گرفتن محلههای شهری از مرکز شهر و شکلگیری حومههای شهری روزبهروز بیشتر میشود. هدف اول این مطالعه تحلیل و تأثیر پراکنده رویی شهری بر سرمایه اجتماعی محلات شهر مراغه میباشد. هدف دوم مقایسه نتایج رگرسیون چند متغیره با رگرسیون وزنی جغرافیایی میباشد. مطالعه حاضر متشکل از سه مرحله شامل: بررسی پراکنده رویی شهری، بررسی سرمایه اجتماعی محلات و درنهایت سنجش میزان تأثیرگذاری شاخصهای پراکنده رویی بر میزان سرمایه اجتماعی محلات شهر میباشد. تعداد شاخصهای پراکنده رویی شهری 6 مورد و تعداد شاخصهای سرمایه اجتماعی در 5 عامل اصلی و 39 زیر شاخص بوده است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده که از روشهای پیمایشی و اسنادی نیز استفادهشده است. جمعآوری اطلاعات شاخصهای پراکنده رویی از طریق مطالعه طرح جامع، تفضیلی شهر که از طریق نرمافزار ArcGIS استخراجشده است. جمعآوری اطلاعات سرمایه اجتماعی از طریق پرسشنامه به تعداد 383 انجامشده است. برای تحلیل دادهها از رگرسیون چند متغیره و رگرسیون وزنی جغرافیایی استفادهشده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که نتایج رگرسیون چند متغیره در مقایسه با رگرسیون وزنی جغرافیایی با توجه به ماهیت دادههای فضایی از اعتبار کمتری برخوردار است.
https://www.jscity.ir/article_88387_7c808014c41446138135549efdb49ae7.pdf
2018-10-23
1
16
10.22034/jsc.2018.88387
پراکنده رویی
سرمایه اجتماعی
رگرسیون وزنی جغرافیایی
شهر مراغه
میرنجف
موسوی
mousavi424@yahoo.com
1
استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
LEAD_AUTHOR
حسن
آهار
ahar.hasan@gmail.com
2
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه خوارمی تهران، تهران، ایران
AUTHOR
ایوب
منوچهری میاندوآب
3
استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
AUTHOR
حدیثه
قیصری
4
دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
AUTHOR
1) اکبری، غضنفر (1385) سرمایه اجتماعی و حکمرانی شهری، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، زمستان 1385، دوره 21، شماره 4، صص. 153-135.
1
2) ایراندوست، کیومرث؛ حبیبی، کیومرث؛ خندان، محمد (1397) عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهری در شهرهای ایران (نمونه موردی شهر رشت)، مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره 8، شماره 28، تابستان 1397، صص.82-67.
2
3) باستانی، سوسن و صالحی هیکویی، مریم (1386) سرمایه اجتماعی شبکه و جنسیت: بررسی ویژگیهای ساختی، تعاملی و کارکردی شبکه اجتماعی زنان و مردان در تهران، نامه علوم اجتماعی، بهار 1386، دوره جدید، شماره 30، صص.95-63.
3
4) بهزاد، داود (1381) سرمایه اجتماعی: بستری برای ارتقای سلامت روان، فصلنامه رفاه اجتماعی، زمستان 1381، دوره 2، شماره 6، صص. 53-43.
4
5) توسلی، غلام عباس و موسوی، مرضیه (1384) مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک وجدید با تأکید بر نظریههای سرمایه اجتماعی، نامه علوم اجتماعی، زمستان 1384، دوره 11، شماره 4، صص.32-1.
5
6) حسینی مطلق، سید محمدرضا (1391) ارزیابی اثرات پراکنده رویی شهری (نمونه موردی: شهر یزد)، پایاننامه کارشناسی ارشد شهرسازی، به راهنمایی عبدالرضا پاکشیر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز.
6
7) رنانی، محسن؛ عماد زاده، مصطفی؛ مؤید فر، رزیتا (1385) سرمایه اجتماعی و رشد اقتصادی: ارائه یک الگوی نظری، مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره 21، شماره 2، صص. 151-133.
7
8) سرور، هوشنگ؛ آهار، حسن؛ ذوالفقاری، امیرعلی؛ قیصری، حدیثه (1396) تحلیل اثرات گسترش شهری بر امنیت محلات شهری (مطالعه موردی: شهر مراغه)، فصلنامه پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، دوره 5، شماره 2، صص.335-315.
8
9) سوری، علی (1384) سرمایه اجتماعی و عملکرد اقتصادی، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، تابستان 1384، دوره 40، شماره 2، صص.108-87.
9
10) طالبی، ژاله (1383) روابط اجتماعی در فضاهای شهری، نامه علوم اجتماعی، زمستان 1383، دوره 11، شماره 4، صص.180-161.
10
11) علمی، زهرا؛ شارع پور، محمود؛ حسینی، سید امیرحسین (1384) سرمایه اجتماعی و چگونگی تأثیر آن بر اقتصاد، مجله تحقیقات اقتصادی، زمستان 1384، دوره 40، شماره 4، صص. 239-296.
11
12) علی وردی نیا، اکبر؛ شارع پور، محمود؛ ورمزیار، مهدی (1387) سرمایه اجتماعی خانواده و بزهکاری، پژوهش زنان، تابستان 1387، دوره 6، شماره 2، صص.132-107.
12
13) عنابستانی، علیاکبر وجوانشیری، مهدی (1397) تأثیر پراکنده روی بر احساس امنیت کالبدی در سکونتگاههای روستایی (مطالعه موردی: شهرستان بینالود)، مجله برنامهریزی توسعه کالبدی، دوره 3، شماره7، صص.62-37.
13
14) عیدیان، زهره و رحیمی، محمود (1396) سنجش و ارزیابی پراکنده رویی شهری با تأثیر بر آسیبهای اجتماعی نمونه موردی شهر ساری، کنفرانس بینالمللی عمران، معماری و شهرسازی ایران معاصر، تهران، دانشگاه اسوه.
14
15) فوکویاما، فرانسیس (1379) پایان نظم (سرمایه اجتماعی و حفظ آن)، ترجمه غلام عباس توسلی، تهران: انتشارات جامعه ایرانیان.
15
16) فیروزآبادی، سید احمد و ایمانی جاجرمی، حسین (1385) سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی اجتماعی در کلانشهر تهران، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، زمستان 1385، دوره 6، شماره 23، صص. 224-197.
16
17) قربانی، رسول و سلیمان زاده، محبوبه (1389) تحلیلی بر هزینههای اجتماعی الگوهای مختلف گسترش شهری، مجموعه مقالات چهارمین کنگره بینالمللی جغرافیدانان جهان اسلام، فروردینماه 1389، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، صص.16-1.
17
18) مرکز آمار ایران (1335- 1385) نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان مراغه.
18
19) موسوی، میر نجف؛ اسماعیلزاده، خالد؛ قنبری، حکیمه (1391) تحلیل فضایی رابطهای سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار شهری مورد: شهرهای استان آذربایجان غربی، فصلنامه جغرافیا و توسعه، تابستان 1391، دوره 10، پیاپی 27، صص. 17-1.
19
20) موسوی، میر نجف؛ حسنی، محمد؛ منوچهری، ایوب (1392) تحلیل سرمایه اجتماعی شهروندان و تأثیر آن بر کیفیت زندگی مورد: محلات شهر میاندوآب، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی، زمستان 1392، دوره 45، شماره 4، صص.220-197.
20
21) ناطق پور، محمدجواد و فیروزآبادی، سید احمد (1385) شکلگیری سرمایه اجتماعی و فرا تحلیل عوامل مؤثر بر آن، نامه علوم اجتماعی، پاییز 1385، دوره جدید، شماره 28، صص.190-160.
21
22) Almedom, A.M. (2005) Social capital and mental health: An interdisciplinary review of primary evidence, Social Science & Medicine, No61, pp.943-964.
22
23) Altinok, E. & Cengiz, H. (2008) " The Effects of urban sprawl on spatial Fragmentation and Social Segregation in Istanbul", 44th ISOCARP Congress, available online at http://www.isocarp.net/Data/case_studies/1302.pdf.
23
24) Borgada, E. & Sullivan, J.L. & Oxendine, A. & Jackson, M. & Riede, E. (2002) Civic culture meets the digital divide: the role of community electronic networks, Journal of Social Issues, No 58, pp. 125–140.
24
25) Brueckner, Jan. K. & Largey, Ann G. (2008) "Social interaction and urban sprawl", Journal of Urban Economics, Vol.64, pp.18–34.
25
26) Brueckner, Jank. & largey, Ann G.(2008) Social interaction and urban sprawl, Journal of urban Economics, No 64, pp. 18-34.
26
27) Carvajal Gambae, L. (2011) "exploring The Relationship Between Neighborhood Social Interactions And Urban Sprawl In U.S. Metropolitan Regions", Submitted to the Graduate School of the University of Massachusetts Amherst in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master Of Regional Planning, Department of Landscape Architecture and Regional Planning. available online at http://scholarworks.umass.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1820&context=theses&sei-redir=1&referer.
27
28) Coleman, J.S. (1988) Social capital in the creation of human capital, The American Journal of Sociology, No 94, pp. 95–120.
28
29) DiPasquale, D. & Glaeser, E.l. (1999) Incentives and Social Capital: Are Homeowners Better Citizens?, Journal of Urban Economics, No 45, pp. 354-384.
29
30) Forrest, R. & Kearns, A. (2001) Social cohesion، social capital and the neighbourhood. Journal of Urban Studies, No 38, pp. 2125–2143
30
31) Grannis, R. (1998)The importance of trivial streets: residential streets and residential segregation, American Journal of Sociology, No 103, pp. 1530–1564.
31
32) Grannis, R. (2005) T-communities: pedestrian street networks and residential segregation in Chicago, Los Angeles، and New York, City and Community, Vol 4, No 3, pp. 295–321.
32
33) Grannis, R. (2009) From the Ground up: Translating Geography into Community through Neighbor Networks, Princeton: Princeton University Press.
33
34) Hanifan, L. J. (1916) the Rural School Community Center, Annals of American Academy of Political and Social Science, No 67, pp. 130-138.
34
35) House, J.S. & Landis, K.R. & Umberson, D. (1988) Social relationships and health, Journal of Science, No 241, pp. 540–545
35
36) Lund, H. (2003) Testing the claims of new urbanism – local access pedestrian travel and neighboring behaviors, Journal of the American Planning Association, No 69, pp. 414–429.
36
37) Maslow, A.H. (1943) A theory of human motivation, Psychological Review, No 50, pp. 370–396
37
38) Putnam, R.D. (2000) Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community, New York: Publishers Simon & Schuster.
38
39) Sharp, J.S. & Smith, M.B. (2003) Social capital and farming at the rural–urban interface: the importance of nonfarmer and farmer relations, Journal Agricultural Systems, No 76, pp. 913–927.
39
40) Sheller, M. & Urry, J. (2000) The city and the car، International Journal of Urban and Regional Research, No 24, pp. 737–757.
40
41) Storper, M. & Venables, A.J. (2004) Buzz: face-to-face contact and the urban economy, Journal of Economic Geography, No 4, pp. 351–370
41
42) Talen، E. (1999)Sense of community and neighbourhood form: an assessment of the social doctrine of New Urbanism, Journal of Urban Studies, No 36, pp. 1361–1379
42
43) Wellman, B. (2001) Physical place and cyberplace: the rise of personalized networking, International Journal of Urban and Regional Research, No 25, pp. 227–252.
43
44) Wellman, B. (2001) Physical place and cyberplace: the rise of personalized networking, International Journal of Urban and Regional Research, No 25, pp. 227–252.
44
45) Wood, L. & Shannon, T. & Bulsara, M. & Pikora, T. & McCormack, G. & Corti, B.G. (2008) The anatomy of the safe and social suburb: An exploratorystudy of the built environment social capital and residents’ perceptions of safety, Journal Health & Place, No.14, pp.15-34.
45
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر چشماندازهای شهری بر سلامت روان شهروندان مطالعه موردی: مناطق 2 و 9 شهر تهران
در علم جغرافیا، چشماندازها همواره با عامل فرهنگ پیوند میخورند. ازاینرو، میتوان چشمانداز را به مفهوم فرمهای قابلرؤیت در سطح زمین و ترکیب آنها باهم در نظر گرفت. برای حفظ سلامت روان و رفتار و پیشگیری از استرس میتوان از چشمانداز سازی و استفاده از مناظر زیبا در کالبد و زیرساختهای شهری سود برد؛ اما اینکه این چشماندازهای شهری تا چه میزان بر سلامت روانی شهروندان تأثیر میگذارند سؤال اصلی این پژوهش است که سعی در مطالعه آن دارد. پژوهش حاضر ازنظر هدف؛ کاربردی و توسعهای و ازلحاظ روش انجام تحقیق، توصیفی- تحلیلی میباشد که ابتدا پس از تشریح مفاهیم مربوط به چشماندازهای شهری و سلامت روان با روش کتابخانهای، پرسشنامه چشماندازهای شهری در 9 شاخص و 65 گویه و پرسشنامه GHQ در 4 شاخص و 28 گویه در طیف لیکرت تهیه شد؛ حجم نمونه پرسشنامه بر اساس فرمول نمونهگیری کوکران، در 2 منطقه 384 به دست آمد که بهصورت سهمیهای و تصادفی بین مناطق توزیع و جمعآوری گردید.؛ و سپس در محیط نرمافزار spss به تحلیل نهایی صورت گرفت که نتیجه بررسی پرسشنامه GHQ در سطح مناطق نشان داد که نمره سلامت روان منطقه 2 بالاتر از سطح متوسط و نمره سلامت روانی در منطقه 9 کمی پایینتر از سطح متوسط نمره این پرسشنامه قرار دارد. در تحلیل رگرسیونی خطی چندگانه به این نتیجه رسیدیم که در منطقه 2 شاخصهای وضعیت زیستمحیطی، وضعیت اقتصادی، وضعیت آموزشی، وضعیت شبکههای ارتباطی و حملونقل، وضعیت امنیتی، وضعیت مسکن، وضعیت مشارکت، وضعیت تجاری فرهنگی و وضعیت طراحی و مبلمان شهری به ترتیب بر روی سلامت روان افراد تأثیرگذار است و در منطقه 9 شاخصهای وضعیت اقتصادی، وضعیت مشارکت، وضعیت تجاری فرهنگی، وضعیت طراحی و مبلمان شهری، وضعیت شبکههای ارتباطی و حملونقل، وضعیت امنیتی، وضعیت آموزشی، وضعیت زیستمحیطی و وضعیت مسکن به ترتیب شاخصهای اثرگذار بر سلامت روان افراد در این منطقه هستند.
https://www.jscity.ir/article_88476_57f27325b0310cf4e981d4a5a89d21eb.pdf
2018-10-23
17
33
10.22034/jsc.2018.88476
سلامت روان
چشمانداز شهری
رگرسیون خطی چندگانه
مناطق 2 و 9 تهران
احمد
پوراحمد
apoura@ut.ac.ir
1
استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران. تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
ابراهیم
فرهادی
2
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تهران، تهران، ایران
AUTHOR
رامین
قربانی
3
دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تهران، تهران، ایران
AUTHOR
عباس
درودی نیا
4
دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تهران، تهران، ایران
AUTHOR
1) استاد تقی زاده، عباس و عماری، حسن (1393) شهر آرام، شهر استرس زدا، چاپ اول، تهران: انتشارات تیسا.
1
2) باقری، محمد و عظمتی، حمیدرضا (1389) ارتقاء سلامت جسمی- روانی شهروندان با طراحی محیط و منظر شهری، فصلنامه انسان و محیطزیست، دوره7، شماره 1، صص.95-88.
2
3) بحرینی، سید حسین (1385) فرایند طراحی شهری، چاپ سوم، تهران: انتشارت دانشگاه تهران.
3
4) بیابانگرد، اسماعیل و جوادی، فاطمه، (1383) سلامت روانشناختی نوجوانان و جوانان شهر تهران، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال 14، شماره 14، صص.144-127.
4
5) سارابیانوف، دمیتری ولادیمیروویچ (1363) رپین، ترجمه مهدی شباهنگ، تهران: نشر آذرخش.
5
6) شکویی، حسین (1391) دیدگاههای نو در جغرافیای شهری، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات سمت.
6
7) شکویی، حسین (1382) اندیشههای نو در فلسفه جغرافیا، چاپ 6، تهران: موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.
7
8) شمسایی، فرشید؛ الحانی، فاطمه؛ چراغی، فاطمه؛ قلعهایها، علی (1388) بررسی نیازهای بهداشت روانی مردم شهر همدان، فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی لرستان، دوره 11، شماره 4، صص.115-107.
8
9) فقیهی، علینقی و ایدرم، حسن (۱۳۸3) بهداشت و سلامت روان در آینه علم و دین، تهران: انتشارات حیات سبز.
9
10) کشاورز، حمید و نکویی فرد، امالبنین (1390) بررسی اثرات فضاهای شهری بر ناهنجاریهای محیطی و رفتاری شهروندان منطقه 12 تهران، مجله تحقیقات نظام سلامت، سال 7، شماره 5، صص. 570-564.
10
11) نجفی، بهارک؛ ارزاقی، سید مسعود؛ فخرزاده، حسین؛ شریفی، فرشاد؛ شعاعی، شروان؛ علیزاده، مهتاب؛ اسدی لاری، محسن؛ فدای وطن، رضا؛ مهرداد، ندا (1392) وضعیت سلامت روانی سالمندان شهر تهران و عوامل مرتبط با آن (مطالعه سنجش عدالت در سلامت و عوامل مرتبط با آن)، مجله دیابت و متابولیسم ایران، دوره 13، شماره 1، صص. 73-62.
11
12) نوربالا، احمدعلی؛ محمد، کاظم؛ باقرییزدی، سید عباس؛ یاسمی، محمدتقی (۱۳۸۰) نگاهی بر سیمای سلامت روان در ایران، تهران: انتشارات مؤلف.
12
13) نوربالا، احمدعلی؛ باقری یزدی، سید عباس؛ اسدی لاری، محسن؛ واعظ مهدوی، محمدرضا (1389) وضعیت سلامت روان افراد 15 ساله و بالاتر شهر تهران در سال 1387، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال 16، شماره 4، صص.483-479.
13
14) Dunford, M. & Perrons, D. (1983) The Arena of Capital, London: Pan MacMillan Press.
14
15) Forman Richard, T.T. & Godron, Michel. (1986) Landscape Ecology, New York: Wiley.
15
16) Ginter. E.J (1999) contribution to the developmentally based life skill approach, Journal of mental health counseling, Vol.21, No.3, pp.191-202.
16
17) Grahan, P. & Stigsdotter, UK. (2010) The relation between perceived sensory dimensions of urban green space and stress restoration, Landscape and Urban Planning, Vol.94, No.3–4, pp.264-75.
17
18) Miksell, W. Marvin. (1968) "Landscape," International Encyclopedia of the Social Sciences. New York: Macmillan and Free Press, vol. 8, pp. 575-550. Reprinted in Paul Ward English and Robert C. Mayfield (eds.), Man, Space, and Environment: Concepts in Contemporary Human Geography (1972). New York: Oxford University Press, pp. 9-15.
18
19) Murry, CJL. & Lopez, AD. (1997) Alternative projections of mortality and disability by cause 1990-2020: Global burden of disease study, The Lancet, Vol. 349, No.9064. pp.1498-504.
19
20) Weist, M.D. (2001) Toward a Public Mental Health Promotion and Intervention System for Youth, Journal of school health. Vol.71, No.3, pp.4-101.
20
21) Whitehand, J. W.R. (1987) Urban Morphology, In Historical Geography; Progress and Prospect, edited by Michaei Pascione, Routledge Publishing Group, Croom Helm.
21
22) World health organization (WHO), (1997) The life skills education project Geneva, Who Technical report series.
22
23) Wu, J.G. & Jenerette, G. D. & Buyantuyev, A. & Redman, C. L. (2010) Quantifying spatiotemporal patterns of urbanization: The case of the two fastest growing metropolitan regions in the United States, Ecological Complexity, doi:10.1016/j.ecocom.2010.03.002.
23
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و تحلیل مشارکت شهروندی و رابطه آن با تکالیف و رضایتمندی شهروندان در شهر جدید گلبهار (با تأکید بر مشارکت در کاربری اراضی)
بعد از جنگ جهانی دوم و به دنبال افزایش سریع جمعیت و گسترش مشکلات شهری، ایجاد شهرهای جدید بهعنوان یکی از مهمترین سیاستهای شهری برای کاهش این مشکلات در شهرهای بزرگ مطرح گردید. اما این سیاستها در کشورهای درحالتوسعه بهخصوص ایران، به دلیل فقدان برنامههای دقیق و عدم توجه به نیازها و خواستهای شهروندان با شکست مواجه شدند و به نظر میرسد که با توجه به استراتژی ایجاد شهرهای جدید و اهداف آن، شهرهای جدید به اهداف خود نرسیدهاند. ازاینرو باید برنامههای دقیق در پیش گیریم تا علاوه بر اینکه جمعیت موجود شهرهای جدید حفظ گردند، بلکه به جمعیت آنها نیز، افزوده شود. مشارکت مردم در امر برنامهریزی و احترام به آراء و عقاید آنها، شاید اولین گام برای رسیدن به هدفهای برنامهریزی شهری باشد بنابراین با توجه به اهمیت مشارکت شهروندی در موفقیت طرحهای شهری، در این پژوهش، مشارکت شهروندان در کاربری اراضی شهری در شهر جدید گلبهار بررسی میشود تا شاید راه و حلی برای مشکلات شهرهای جدید باشد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده، جمعآوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه انجامشده است و دادههای حاصل از پرسشنامه با استفاده از نرمافزار SPSS و با آزمونهای رگرسیون، t-test, crosstabs, chi square و Spearman، مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که میزان مشارکت شهروندان در شهر جدید گلبهار در سطح پایینی است و کمترین میزان آن مربوط به کاربری اراضی است و همچنین میزان رضایتمندی آنان نیز از خدمات ارائهشده سطح پایینی را نشان میدهد. طبق نتایج، رابطه معناداری میان رضایتمندی، تکالیف، سن، تحصیلات، مدت اقامت و شغل با مشارکت وجود دارد اما رابطه میان جنس و تأهل با مشارکت معنادار نیست.
https://www.jscity.ir/article_88515_a908be49509fa07a6e38b33b1ed3f54d.pdf
2018-10-23
35
49
10.22034/jsc.2018.88515
مشارکت عمومی
شهرهای جدید
کاربری اراضی
شهر جدید گلبهار
فرانک
سیفالدینی
1
دانشیار جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تهران، تهران، ایران
AUTHOR
رمضانعلی
نادری مایوان
2
استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه کوثر، بجنورد، ایران
AUTHOR
محمد
احمدی
mohamad.ahmadi68@yahoo.com
3
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تهران، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
مهلا
زارعی
4
کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تهران، تهران، ایران
AUTHOR
1) تاج، سید حسین (1389) بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندی، پایاننامه کارشناسی ارشد مدیریت امور شهری، به راهنمایی علیاصغر پور عزت، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
1
2) حکمت نیا، حسن و موسوی، میر نجف (1387) تحلیل تاریخی از مشارکت شهروندان در اداره امور شهرهای ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، بهار 1385، دوره 21، شماره 1، صص. 136-121.
2
3) رجبی، آزیتا (1390) شیوههای مشارکت شهروندی در فرایندهای توسعه شهری، فصلنامه آمایش محیط، بهار 1390، دوره 4، شماره 12، صص. 116-101.
3
4) رضوی الهاشم، بهزاد و موسایی، میثم (1388) تحلیل (swot) مشارکت شهروندی در طراحی الگوهای برنامهریزی مدیریت شهری (مطالعه موردی: شهر تهران)، فصلنامه علوم اجتماعی، زمستان 1388، شماره 48، صص. 195-161.
4
5) زیاری، کرامت الله؛ زندوی، سید مجدالدین؛ آقاجانی، محمد؛ مقدم، محمد (1388) بررسی مشارکت شهروندی و نقش آن در مدیریت شهری شهرهای کوچک (نمونه موردی: شهرهای گلهدار، ورزنه و هیدج)، مجله جغرافیا و توسعه ناحیهای، پاییز و زمستان 1388، دوره 7، شماره 13، صص. 233-211.
5
6) سیفالدینی، فرانک و منصوریان، حسین (1390) تحلیل الگوی تمرکز خدمات شهری و آثار زیستمحیطی آن در شهر تهران، محیطشناسی، زمستان 1390، دوره 37، شماره 60، صص. 64-53.
6
7) شریفیان ثانی، مریم (1380) مشارکت شهروندی حکمرانی شهری و مدیریت شهری، نشریه مدیریت شهری، زمستان 1380، دوره 2، شماره 8، صص. 55-42.
7
8) شرکت عمران شهرهای جدید (1390) شهر جدید گلبهار. قابلدسترسی از طریق سایت: http://www.ntoir.gov.ir/
8
9) شکوئی، حسین (1390) فلسفههای محیطی و مکتبهای جغرافیایی، چاپ هفتم، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.
9
10) الشوکی، سید یحیی (1383) بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی "مشارکت اجتماعی شهروندان در اداره امور شهر"، مطالعه موردی: منطقه 6 شهرداری تهران، پایاننامه کارشناسی ارشد رشته علوم اجتماعی، به راهنمایی حمید انصاری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
10
11) صالحی فرد، محمد و علی زاده، سید دانا (1389) بررسی اثرات مشارکت شهروندی در بهبود خدمات شهری با تأکید بر بازارهای روز (مطالعه موردی: شهر مشهد)، مجله فضای جغرافیایی، تابستان 1390، دوره 11، شماره 34، صص. 26-1.
11
12) کامیار، غلامرضا (1389) حقوق شهری و شهرسازی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات مجد.
12
13) مالکیان، احسان (1390) بررسی رابطه بین ویژگیهای شهروندان و مشارکت آنان در سامانه 137 شهرداری منطقه 22 تهران، پایاننامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت اجرایی، به راهنمایی طاهر روشندل اربطانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
13
14) ملکواین، کتی (1377) جامعه مدنی و جغرافیای توسعه. پیشرفت در جغرافیای انسانی، ترجمه مرجان بدیعی ازنداهی، مجله مدرس دانشگاه تربیت مدرس، پاییز 1377، شماره 8، صص. 177-168.
14
15) موسی نژاد، محمدجواد (1387) بررسی میزان مشارکت مردم در مدیریت شهری تهران بر اساس الگوی حکمروائی شهری خوب (مطالعه موردی: شهرداری منطقه 6 شهرداری تهران)، پایاننامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت اجرایی، به راهنمایی سید رحیم ابوالحسنی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
15
16) موسوی، میر ظاهر (1391) درآمدی بر مشارکت اجتماعی، چاپ اول، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
16
17) نیرومند، لیلا و واحدتوان، عارف (1389) رسانهها و روشهای نوین مشارکت شهروندی، فصلنامه مطالعات رسانهای، بهار 1390، سال 6، شماره 12، صص.236-219.
17
18) Anne, N.Glucker & Peter, P.J.Driessen & Arend, Kolhoff & Hens, A.C. Runhaar (2013) Public participation in environmental impact assessment: why, who and how, Environmental impact assessment Review, No 43, pp. 104- 111.
18
19) Catherine. B (2006) Public participation in land use planning: what is the role of social capital, Theses Dissertations and Urban Studies, Simon Frazer University, Canada.
19
20) Denhardt, J.Terry.L & Delacruz, E.D (2009) Barriers to citizen participation in developing countries, International journal of public administration, Vol 32, No14, pp. 1268-1288.
20
21) G. Lestrelin. Bourgoin J. Bouahom. B & Castellan. J (2011) Measuring participation: Case studies on village land use planning in northern Lao PDR, Applied Geography, No 31, pp. 950-958.
21
22) Mahdavinejad, M & Aminib, M. (2011) Public participation for sustainable urban planning In Case of Iran, Procedia Engineering, No 21, pp. 405 – 413.
22
23) Petts. G (2003) Environmental impact assessment, Handbook of Environmental Impact Assessment, 2 Volume Set, Wiley-Blackwell, London.
23
24) Ranhaar, H.A.C (2009) Putting SEA in context: a discourse perspective on how SEA contributes to decision-making, Environ impact assess Rev, No 29, pp. 200-209.
24
25) Walters, L.c. & Aydelotte, J. & Miller, J. (2000) Putting more public in policy analysis, Public administration review, Vol 60, No 4, pp. 349- 359.
25
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی کیفیت زندگی ذهنی- ادراکی در مناطق شهری و تبیین عوامل مؤثر بر آن مطالعه موردی: شهر کنارک
کیفیت زندگی مفهومی است که برای ترسیم توسعه رفاه در یک جامعه به کار میرود و دارای دو وجه ذهنی (کیفی) و عینی (کمی) است. سنجش کیفیت زندگی در بُعد ذهنی بهمنظور پایش برنامههای توسعه در مناطق شهری از ضرورتهای اساسی است. ازاینرو شهر کنارک که دریکی از محرومترین مناطق کشور (جنوب استان سیستان و بلوچستان) ازلحاظ بیشتر شاخصهای توسعهیافتگی و کیفیت زندگی قرارگرفته است، ضرورت و ارزش این پژوهش را دوچندان مینماید؛ بنابراین پژوهش حاضر باهدف ارزیابی کیفیت زندگی ذهنی- ادراکی و تبیین برخی عوامل مؤثر بر آن در شهر نامبرده انجام گرفت. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و اخذ اطلاعات میدانی آن مبتنی بر تکمیل پرسشنامه و به روش تصادفی ساده گردآوری گردید. جامعه آماری تحقیق کلیه خانوارهای ساکن در شهر کنارک شامل 7975 خانوار بوده است. نمونه آماری با استفاده از روش کوکران 310 نفر محاسبه شد. روایی ابزار تحقیق (پرسشنامه) با بهرهگیری از دیدگاه افراد متخصص و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ با ضریب 898/0 تأیید شد. یافتهها با روشهای آماری آزمون t تک گروهی، تحلیل واریانس و همبستگی پیرسون، با بهرهگیری از نرمافزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که کیفیت زندگی ذهنی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- محیطی کمتر از حد متوسط و باارزش میانگین (85/2) میباشد. درعینحال نتایج حاصل از تحلیل یافتهها بیانگر آن است که شاخصهای میزان تحصیلات خانوار، وضعیت شغلی، متوسط مالکیت زمین و کالاهای بادوام در کنار میزان تقدیرگرایی، باکیفیت زندگی ذهنی رابطه معناداری دارند، ولی بین نوع مالکیت مسکن و کیفیت زندگی ذهنی ارتباط زیادی وجود ندارد.
https://www.jscity.ir/article_88685_f97f08fbfcc634f071202fd0736c7adb.pdf
2018-10-23
51
64
10.22034/jsc.2018.88685
کیفیت زندگی ذهنی
شاخصهای کیفیت زندگی
زندگی شهری
شهر کنارک
عیسی
ابراهیم زاده
iebrahimzadeh@gmail.com
1
استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
AUTHOR
اسماعیل
رحمانی
2
کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
AUTHOR
1) اجزا شکوهی، محمد؛ شیرازی، علی؛ حدادمقدم، زهره (1392) بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای کیفیت زندگی شهری در سکونتگاههای غیررسمی پنجتن آل عبا (التیمور مشهد)، جغرافیا و توسعه ناحیهای، پاییز و زمستان 1392، دوره 11، شماره 21، صص.79-59.
1
2) ربانیخوراسگانی، علی و کیانپور، مسعود (1386) مدل پیشنهادی برای سنجش کیفیت زندگی؛ مطالعه موردی: شهر اصفهان، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان، پاییز و زمستان 1386، سال 15، شماره 59-58، صص.108- 67.
2
3) پوراحمد، احمد؛ فرجیملایی، امین؛ عظیمی، آزاده؛ صدیقه لطفی (1391) تحلیل طبقهبندی کیفیت زندگی شهری با روش SAW، پژوهشهای جغرافیای انسانی، زمستان 1391، دوره 44، شماره 4، صص.44-21.
3
4) راستی، هادی و جهان تیغ، راضیه (1393) سنجش میزان رفاه اجتماعی خانوارها در نواحی روستایی شهرستان زهک، پژوهشهای روستایی، زمستان 1393، دوره 5، شماره 4، صص.778-759.
4
5) رضوانی، محمدرضا و منصوریان، حسین (1387) سنجش کیفیت زندگی: بررسی مفاهیم، شاخصها، مدلها و ارائه مدل پیشنهادی برای نواحی روستایی، فصلنامه روستا و توسعه، 1387، دوره 11، شماره 3، صص.26-1.
5
6) رضوانی، محمدرضا؛ متکان، علیاکبر؛ منصوریان، حسین؛ ستاری، محمدحسین (1389) توسعه و سنجش شاخصهای کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: شهر نورآباد، استان لرستان)، مجله مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، پاییز 1389، دوره 1، شماره 2، صص.110- 87.
6
7) رفیعیان، مجتبی و خدائی، زهرا (1388) بررسی شاخصها و معیارهای مؤثر بر رضایتمندی شهروندان از فضاهای عمومی شهری، فصلنامه راهبرد، زمستان 1388، دوره 18، شماره 53، صص.248- 227.
7
8) رهنمایی، محمدتقی؛ منوچهری میاندوآب، ایوب؛ فرجیملایی، امین (1390) تحلیل کیفیت زندگی در بافت فرسوده میاندوآب، فصلنامه مدیریت شهری، پاییز و زمستان 1390، دوره 9، شماره 28، صص.240-228.
8
9) شایان، حمید؛ علیاکبر، تقی لو؛ خسرو بیگی، رضا (1389) ارزیابی میزان رضایتمندی روستاییان از محیط سکونتگاهی: مورد شهرستان کمیجان، فصلنامه روستا و توسعه، بهار 1389، دوره 13، شماره 1، صص.179- 155.
9
10) شیخ بیگلو، رعنا؛ تقوایی، مسعود؛ وارثی، حمیدرضا (1391) تحلیل فضایی محرومیت و نابرابریهای توسعه در شهرستانهای ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی،1391، دوره 12، شماره 46، صص.214-189.
10
11) ضرابی، اصغر و شیخ بیگلو، رعنا (1390) سطحبندی شاخصهای توسعه سلامت استانهای ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی،1390، دوره 11، شماره 42، صص.128-107.
11
12) طراز کار، محمدحسن و زیبایی، منصور (1383) معیارهای رفاه اجتماعی و توزیع درآمد و فقر در جوامع روستایی و شهری (مطالعه موردی استانهای فارس و اصفهان و سمنان)، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، زمستان 1383، دوره 12، شماره 48، صص.164-137.
12
13) غفاری، غلامرضا و اونق، ناز محمد (1385) سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی (مورد: شهر گنبدکاووس)، مجله مطالعات اجتماعی ایران، بهار 1385، دوره 1، شماره 1، صص.199- 159.
13
14) غفاری، غلامرضا و امیدی، رضا (1387) کیفیت زندگی در برنامههای عمرانی و توسعه ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی، پاییز و زمستان 1387، سال 8، شماره 30-31، صص.33- 9.
14
15) فرجیسبکبار، حسنعلی؛ باغیانی، حمیدرضا؛ نورایی، حمیده (1390) نقش گردشگری جنگ در ارتقای کیفیت زندگی ساکنان شهری مناطق جنگی استان خوزستان با استفاده از مدل TOPSIS، فصلنامه برنامهریزی فضایی، پاییز 1390، سال 1، شماره 2، صص.94-83.
15
16) قاسمی اردهایی، علی (1387) بررسی تطبیقی وضعیت رفاه در خانوارهای شهری و روستایی، فصلنامه روستا و توسعه، تابستان 1387، دوره ۱۱، شماره 2، صص.20-1.
16
17) قالیباف، محمدباقر؛ رمضان زاده لسبویی، مهدی (1388) سنجش میزان رضایتمندی ساکنان روستایی از کیفیت زندگی و آثار آن بر امنیت مناطق مرزی: مطالعه موردی بخش نوسود استان کرمانشاه، فصلنامه روستا و توسعه، پاییز 1388، دوره 12، شماره 3، صص.184- 163.
17
18) قالیباف، محمدباقر؛ روستایی، مجتبی؛ رمضان زاده لسبویی، مهدی؛ طاهری، محمدرضا (1390) ارزیابی کیفیت زندگی در محله یافتآباد، مجله جغرافیا (انجمن جغرافیای ایران)، زمستان 1390، دوره 9، شماره 31، صص.53-33.
18
19) قربانی، رسول و تیموری، راضیه (1389) تحلیلی بر نقش پارکهای شهری در ارتقای کیفیت زندگی شهری با استفاده از الگوی Seeking-Escaping، پژوهشهای جغرافیای انسانی، تابستان 1389، دوره 42، شماره 72، صص.62-47.
19
20) لطفی، صدیقه (1388) مفهوم کیفیت زندگی شهری: تعاریف، ابعاد و سنجش آن در برنامهریزی شهری، فصلنامه نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، پاییز 1388، دوره 1، شماره 4، صص.80-65.
20
21) ماجدی، سید مسعود و لهساییزاده، عبدالعلی (1385) بررسی رابطه بین متغیرهای زمینهای، سرمایه اجتماعی و رضایت از کیفیت زندگی: مطالعه موردی در روستاهای استان فارس، فصلنامه روستا و توسعه، زمستان 1385، دوره 9، شماره 4، صص. 135-91.
21
22) زیاری، کرامت الله؛ اسدی، روحالله؛ صادقی، مجتبی (1392) تحلیل، مدلسازی و پیشبینی نقش اشتغال در مهاجرتهای منطقهای نمونه: استان سیستان و بلوچستان، مجله فضای جغرافیایی، زمستان 1392، سال 13، شماره 44، صص.18-1.
22
23) ابراهیمزاده، عیسی و رییسپور، کوهزاد (1390) بررسی روند تغییرات درجه توسعهیافتگی مناطق روستایی سیستان و بلوچستان با بهرهگیری از تاکسونومی عددی طی دهههای 1385 و 1375، مجله جغرافیا و توسعه، پاییز 1390، دوره 9، شماره 24، صص.76-51.
23
24) قائد رحمتی، صفر؛ خادمالحسینی، احمد؛ محمدی فر، علی (1389) تحلیلی بر درجه توسعهیافتگی شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان، مجله آمایش محیط، تابستان 1389، دوره 3، شماره 9، صص.113-97.
24
25) مولایی، محمد (1386) مقایسه درجه توسعهیافتگی بخش خدمات و رفاه اجتماعی استانهای ایران طی سالهای 1373 و 1383، فصلنامه رفاه اجتماعی، بهار 1386، دوره 6، شماره 24، صص.258-241.
25
26) مرصوصی، نفیسه و لاجوردی، علیرضا (1393) مطالعه تطبیقی کیفیت زندگی شهری در ایران، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، بهار 1393، دوره 14، شماره 2، صص.95-69.
26
27) مرکز آمار ایران (1390) سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
27
28) نوغانی، محسن؛ اصغر پور ماسوله، احمدرضا؛ شیما، صفا؛ کرمانی، مهدی (1388) کیفیت زندگی شهروندان و رابطه آن با سرمایه اجتماعی در شهر مشهد، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، بهار و تابستان 1388، سال 5، شماره 1، صص.140- 111.
28
29) Bullock, Susie JR. (2004) An Analysis of Technology Quality of Life in Rural West Texas Community, A Dissertation in Agricultural Education Submitted to the Graduate Faculty of Texas Tech University in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Education.
29
30) Das, D. (2008) Urban Quality of Life: A case study of Guwahati, Journal Social Indicators Research, Vol.88, No.2, pp.297-310.
30
31) Diener, E. (2000) Subjective well-being, Journal American psychologists, Vol.55, No.1, pp.4- 34.
31
32) Epley, R. Donald. & Menon, Mohan. (2007) A Method of Assembling Crosssectional Indicators into a Community Quality of Life, Journal Social Indicators Research, Vol.88, No.2, pp.281-296.
32
33) Hourihan, Kevin. (1984) Context-Dependent Models of Residential Satisfaction An Analysis of Housing Groups in Cork, Ireland, Journal Environment and Behavior, Vol.16, No.3, pp.369-393.
33
34) Lee, Y. J. (2008) Subjective quality of life measurement in Taipei, Building and Environment, Vol.43, No.7, pp.1205-1215.
34
35) Li, G. & Weng, Q. (2007( Measuring the quality of life in city of Indianapolis by integration of remote sensing and census data, International Journal of Remote Sensing, Vol.28, No.2, pp.249-267.
35
36) McCrea, Rod. & Shyy, Tung-Kai. & Stimson, Robert. (2006) What is the strength of the link between objective and subjective indicators of urban quality of life?, Applied Research in Quality of Life, Vol.1, No.1, pp.79-96.
36
37) Rahman, Tauhidur. & Mittelhamer, Ron. C. & Wandschaneder, Philip. (2003) Measuring the Quality of Life Across countries: A sensitivity Analysis of well-being indices, wider internasional conference on inequality, poverty and Human well-being, May 30-31, 2003, Helsinki, Finland.
37
38) Royuela, V. & Surinach, J. (2004) Constituents of quality of life and urban size, Social Indicators Research, Vol.74, No.3, pp.549-572.
38
39) Schneider, M. (1976) The quality of life and social indicators research, Public Administration Review, Vol.36, No.3, pp.1–297.
39
40) UNDP Human Development Report, (1994) Oxford University Press, New York.
40
41) Spinney, Jamie E.L. & Scott, Darren M. & Newbold, K. Bruce. (2009) Transport mobility benefits and quality of life: A time-use perspective of elderly Canadians, Journal Transport Policy, Vol.16, No.1, pp.1-11.
41
42) Das, D. (2008) Urban quality of life: A case study of Guwahati, Journal Social Indicators Research, Vol.88, No.2, pp.297-310.
42
43) Wish, Naomi Bailin. (1986) Are we really measuring the quality of life? Well-being has subjective dimensions, as well as objective ones, American Journal of Economics and Sociology, Vol.45, No.1, pp.93–99.
43
ORIGINAL_ARTICLE
پایگاه اجتماعی اقتصادی شهروندان و رفتار خرید در فضای شهری مطالعه موردی: بازار سنتی شهر کاشان
بازار یکی از عناصر اصلی شهر ایرانی و بهمثابه قلب تپنده آن محسوب میشود. بازار سنتی کاشان در دوره سلجوقیان احداث گردید و بهتدریج نقش و کارکرد مهمی در توسعه اقتصادی- اجتماعی شهر پیدا کرد. بهطوریکه در دوره صفویه به اوج شکوه و رونق اقتصادی رسید. اما در دوره معاصر به دلیل گسترش شهر کاشان و ایجاد فاصله مکانی بین بازار و محل سکونت شهروندان، گسترش خردهفروشیها و فروشگاههای جدید در امتداد خیابانها و محلات مختلف در سطح شهر، موجب کمرنگ شدن و بعضاً از دست رفتن نقش و کارکرد قدیمی بازار کاشان شده است. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سؤال است که چه تفاوتی میان پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی پاسخگویان در شهر و نحوه و رفتار خرید از بازار وجود دارد؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. برای جمعآوری اطلاعات و دادههای موردنیاز از روش میدانی و ابزار پرسشنامه استفادهشده است. جامعه آماری شامل الف) کسبه و بازاریان و ب) ساکنان شهر کاشان میباشد. حجم نمونه برای ساکنان شهر کاشان با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر انتخاب گردید که این تعداد پرسشنامه بین سه منطقه شهری با پایگاه اقتصادی پایین (شهرک 22 بهمن)، متوسط (خیابان ملامحسن) و بالا (خیابان امیرکبیر) توزیع گردید. ملاک تعیین سه منطقه شهری بر اساس ارزش زمین، تراکم جمعیت، قیمت مسکن، مهاجران و پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی ساکنین میباشد. همچنین تعداد 100 پرسشنامه از کسبه و بازاریان شهر تکمیل شد. تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار آماری SPSS و آزمون آماری واریانس یکطرفه انجام شد. منطقه امیرکبیر کمترین میزان مراجعه به بازار را با 10 درصد خرید دارند، لیکن شهرک 22 بهمن بیشترین مراجعه و خرید را از بازار سنتی میکنند و بهطورکلی بازار نقش درجه اول خود را بهعنوان مرکز عمده خرید شهروندان ازدستداده است.
https://www.jscity.ir/article_88999_c67c5215642a817228ec6bc0256bfcb2.pdf
2018-10-23
65
80
10.22034/jsc.2018.88999
بازار کاشان
توسعه شهری
پایگاه اقتصادی - اجتماعی
محل سکونت
محسن
شاطریان
shaterian@kashanu.ac.ir
1
استاد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
LEAD_AUTHOR
رسول
حیدری سورشجانی
2
استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
AUTHOR
1) ادیب صابری، فروغ (1364) تاریخچه بازار تهران، تهران : مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران.
1
2) ارشادی، شاداب (1382) جغرافیای بازار و بازارهای ایرانی، مجله رشد آموزش جغرافیا، دوره 4، شماره 43، صص.11-3.
2
3) اژدر، سوسن (1384) بررسی تأثیر عوامل جغرافیایی در ساختار بازار شهر یزد، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
3
4) اصلصریرائی، فاطمه (1386) بررسی جنبههای مردم شناختی بازار تبریز، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
4
5) اهلرز، اکارت (1373) شهر شرق اسلامی: مدل و واقعیت، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، پاییز، 1373، دوره 3، شماره 32، صص.65-17.
5
6) بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین (1356) تاریخ بیهقی، تصحیح علیاکبر فیاض، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
6
7) پوراحمد، احمد (1376) جغرافیا و کارکردهای بازار کرمان، کرمان: انتشارات مرکز کرمان شناسی.
7
8) پیرنیا، محمد کریم (1372) آشنایی با معماری اسلامی ایرانی، تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت.
8
9) دانشنامه جهان اسلام (1372) حرف ب، زیر نظر مصطفی میرسلیم، تهران: انتشارات دائرهالمعارف اسلامی.
9
10) دهخدا، علیاکبر (1366) لغتنامه دهخدا، تهران: انتشارات مجلس شورای ملی.
10
11) رجبی، آزیتا (1385) ریختشناسی بازار، تهران: نشر آگاه.
11
12) رضویان، محمدتقی، (1381) برنامهریزی کاربری اراضی شهری، تهران: انتشارات منشی.
12
13) ریاضی، زهرا (1386) دانستنیهای تاریخی کاشان و مناطق اکوتوریسم، کاشان: انتشارات مرسل.
13
14) زارعی، محمدابراهیم (1387) ساخت بازار همدان، مجله فرهنگ مردم، بهار 1387، دوره 7، شماره 26، صص.59-46.
14
15) سرایی، محمدحسین (1389) تحولات بازارهای ایرانی اسلامی مطالعه موردی بازار یزد، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، زمستان 1389، دوره 1، شماره 2، صص.37-25.
15
16) سلطانزاده، حسین (1380) بازارهای ایران، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
16
17) سلطانی، علی (1389) بازار سنتی کازرون از گذشته تا امروز، فصلنامه سپهر، سال 19، شماره 75، صص.99-97.
17
18) شفقی، سیروس (1380) تحلیل فضایی-کالبدی بازار اصفهان، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، بهار 1380، دوره 1، شماره 16، صص.50-22.
18
19) شکویی، حسین (1360) جغرافیای بازارها، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، زمستان 1360، دوره 1، شماره 107، صص.360 -347.
19
20) شکویی، حسین (1381) دیدگاههای نو در جغرافیای شهری، جلد اول، تهران: انتشارات سمت.
20
21) عزمی، آئیز، مطیعی لنگرودی، حسن، قدیری معصوم، مجتبی، رضوانی، محمدرضا (1390) شبکهبندی بازارهای دورهای محلی در استان گیلان، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، پاییز 1390، دوره 4، شماره 14، صص. 19-1.
21
22) عمید، حسن (1387) فرهنگ عمید، جلد یک، تهران: نشر امیرکبیر.
22
23) فلامکی، محمد منصور (1365) باز زنده سازی بناها و شهرهای تاریخی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
23
24) محمدی، جمال (1373) ارزیابی عملکرد فضایی بازارهای روز و نقش آن در اقتصاد شهری اصفهان، پایاننامه کارشناسی ارشد مطالعات ناحیهای، دانشگاه تربیت مدرس.
24
25) مستوفیالممالکی، رضا (1380) شهر و شهرنشینی در بستر جغرافیای ایران، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
25
26) مسعودی، افشین و احمد، میرهاشمی (1353) بررسی و احیای فونکسیونهای سنتی بازار کاشان، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
26
27) معتمدی مهر، اکبر و مطیع دوست، ابوذر (1389) نقش پارک بازار لنگرود در تغییرات فضایی شهر، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، زمستان 1389، دوره 3، شماره 11، صص.61-27.
27
28) معین، محمد (1387) فرهنگ معین، حرف آ- ب، تهران: انتشارات رزین.
28
29) مهندسین مشاور نقشجهان پارس (1385) طرح توسعه و عمران (جامع کاشان)، سازمان مسکن و شهرسازی استان اصفهان.
29
30) موحد، علی (1385) احیای بازارهای تاریخی هویت بخشی به فضای کالبدی شهر مطالعه موردی بازار شهر زواره، همایش علمی منطقهای معماری کویر، انتشارات دانشگاه آزاد واحد اردستان.
30
31) نظریان، اصغر (1384) جغرافیای شهری ایران، تهران: انتشارات پیام نور.
31
32) نظریان، اصغر، میربهایی، مریم (1389) نقش ساختاری قومی در دوقطبی شدن مراکز تجاری (بازار) شهر زاهدان، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، تابستان 1389، دوره 3، شماره 9، صص. 39-19.
32
33) Aggarwal, A. & Cook, A.J. & Jiao, J. & Seguin, R.A. & Vernez Moudon, A. & Hurvitz, P.M. & Drewnowski, A. (2014) Access to supermarkets and fruit and vegetable consumption, Am J Public Health, Vol.104, No.5, pp.917–923.
33
34) Aggarwal, A. & Monsivais, P. & Cook, A.J. & Drewnowski, A. (2014) Positive attitude toward healthy eating predicts higher diet quality at all cost levels of supermarkets, J Acad Nutr Diet, Vol.114, No.2, pp.266–272.
34
35) Bell, DR. & Corsten, D. & Knox, G. (2011) From point of purchase to path to purchase: how preshopping factors drive unplanned buying, J Marketing, Vol.75, No.1, pp.31–45.
35
36) Brooks, CM. & Kaufmann, PJ. & Lichtenstein, DR. (2008) Trip chaining behavior in multi-destination shopping trips, A field experiment and laboratory replication. Vol.84, No.1, pp.29–38.
36
37) Brühn, Tim. & Georg, Gotz. (2015) Exclusionary Practices in Two-Sided Markets: The Effect of Radius Clauses on Competition Between Shopping Centers, Joint Discussion Paper Series in Economics by the Universities of AachenManagerial and Decision Economics, Vol.39, No.5, pp.577-590.
37
38) Bucklin, Loius P. (1967) The Concept of Mass in Intra-urban Shopping, Journal of Marketing, Vol.31, No.4, pp.37–42.
38
39) Caerter, Charles. & Kerry, d. vandell. (2005) Store Locat ionin Shoppi ng Centers: Theor and Estimtes, Journal of Real Estate Research, American Real Estate Society, Vol.27, No.3, pp.237-266.
39
40) Chang, H. & Molly, E. & Yan, R. (2011) Application of the Stimulus-Organism-Response model to the retail environment: the role of hedonic motivation in impulse buying behavior, International Review of Retail, Distribution & Consumer Research, Vol.21, No.3, pp.233-249.
40
41) Cummins, S. & Flint, E. & Matthews, SA. (2014) New neighborhood grocery store increased awareness of food access but did not alter dietary habits or obesity, Health Aff, Vol.33, No.2, pp.283–291.
41
42) Cummins, S. & Smith, DM. & Taylor, M. & Dawson, J. & Marshall, D. & Sparks, L. & Anderson, AS. (2009) Variations in fresh fruit and vegetable quality by store type, urban–rural setting and neighbourhood deprivation in Scotland. Public Health Nutr, Vol.12, No.11, pp.2044–2050.
42
43) Floor, W. (1987) Bazar, organization and function, Encyclopedia Ianina, London and Newyork, edition1, Publisher Luzac and Co Press.
43
44) Getis, A., & Getis, J. M. (1976) Retail store Spatial Affinities, in Rams, E., ed., Analysis and Valuation of Retail Location, edition1, Publisher Reston Publishing Company.
44
45) Ghaly, Nashaat S. (1990) “Trip Chaining Characteristics of Automobile Travel,” Unpublished dissertation, edition1, Publisher University of Pittsburgh
45
46) Hui, S.K. & Inman, J.J. & Huang, Y. & Suher, J. (2013) The Effect of In-Store Travel Distance on Unplanned Spending: Applications to Mobile Promotion Strategies. Journal of Marketing, Vol.77, No.2, pp.1-16.
46
47) Inman, J.J.. & Winer, R.S. & Ferraro, R. (2009) The Interplay Among Category Characteristics, Customer Characteristics, and Customer Activities on In-Store Decision Making, Journal of Marketing, Vol.73, No.5, pp.19-29
47
48) Jeffries S. (2014) I'm rich and I'm living well. Shopping here is part of that, edition1, Publisher The Guardian.
48
49) Kollat, DT. & Willett, RP. (1967) Customer impulse purchasing behavior, J Marketing Res, Vol.4, No.1, pp. 21–31.
49
50) Larson, NI. & Story, MT. & Nelson, MC. (2009) Neighborhood environments: disparities in access to healthy foods in the US, American journal of preventive medicine, Vol.36, No.1, pp.74-81.
50
51) Liese, AD. & Weis, KE. Pluto, D. & Smith, E. & Lawson, A. (2007) Food store types, availability and cost of foods in a rural environment, Journal of the American Dietetic Association, Vol.107, No.11, pp.1916-1923.
51
52) Macintyre, S. (2007) Deprivation amplification revisited; or, is it always true that poorer places have poorer access to resources for healthy diets and physical activity?, Int J Behav Nutr Phys Act, Vol.4, No.1, pp.20- 32.
52
53) Marcais, G. (1954) Considerations sur les villes Musulmanes et notamment sur le role du mohtasib, in Recueils de las ociete Jean Bodin (Brussel) 6, Recueils de la Société Jean Bodin, VI. La Ville, Vol.1, pp. 249-262.
53
54) Molaodi, O. & Leyland, A. & Ellaway, A. & Kearns, A. & Harding, S. (2012) Neighbourhood food and physical activity environments in England, UK: does ethnic density matter?, Int J Behav Nutr Phys Act, Vol.9, No.1, pp.75-91.
54
55) Monica, F. (2007) Why is US poverty higher in nonmetropolitan than in metropolitan areas?, Growth and Change, Vol.38, No.1, pp.56-76.
55
56) Nelson, R.L. (1958) The selection of retail location: New York., edition1, Publisher FW Dodge.
56
57) O’Kelly, Morton E. (1981) A Model of the Demand for Retail Facilities Incorporating Multistop Multipurpose Trips, Geographical Analysis, multipurpose trips, Geographical Analysis, Vol.13, No.2, pp.134-148.
57
58) Pechey, Rachel. & Pablo, Monsivais. (2015) Supermarket Choice, Shopping Behavior, Socioeconomic Status, and Food Purchases, American Journal of Preventive Medicine, Vol.49, No.6, pp.868-877.
58
59) Popkowski, Leszczyc PTL. & Sinha, A. & Sahgal, A. (2004) The effect of multipurpose shopping on pricing and location strategy for grocery stores, Journal of Retailing, Vol.80, No.2, pp.85–99.
59
60) Reilly, William J. (1931) The Law of Retail Gravitation. edition1, Publisher William J. Reilly.
60
61) Tony Shun-Te, You. & Neil, Crosby. & Colin, Lizieri. & Philip, McCann. (2004) Tenant Mix Variety in Regional Shopping Centres: Some UK Empirical Analyses, ERES eres2004-175, edition1, Publisher European Real Estate Society (ERES).
61
62) Talukdar, D. & Lindsey, C. (2013) To Buy or Not to Buy: Consumers’ Demand Response Patterns for Healthy Versus Unhealthy Food. Journal of Marketing, Vol.77, No.2, pp.124-138.
62
63) Verplanken, B. & Sato, A. (2011). The Psychology of Impulse Buying: An Integrative Self-Regulation Approach, Journal of Consumer Policy, Vol.34, No.2, pp.197-210.
63
64) Wirth, Eugen. (1968) Struktur wandlungen und Entwickiung stendenzen der orientalische stadt, Erdkunde, No. 22, pp.101-107.
64
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی شاخصههای توسعه پایدار در محلههای حاشیهنشین مطالعه موردی: محله قلعه کامکار قم
رشد سکونتگاههای غیررسمی و نامنظم، بهمثابه جزیرههای فقر در حاشیه و درون شهرها مشکلی است که به دلیل حذف اقشار کمدرآمد از نظام برنامهریزی و لحاظ نکردن آنها بهصورت فعال و بهعنوان گروههای هدف در سیاستگذاریها است. و باعث تخریب محیطزیست، تضعیف خدمات شهری، و نزول زیربناهای موجود شده است. در این راستا هدف این پژوهش تحلیل و بررسی سطح پایداری محلههای حاشیهنشین از طریق شناخت شاخصههای کالبدی، جمعیتی، خدماتی، زیستمحیطی، اجتماعی و اقتصادی توسعه پایدار است. محدوده موردمطالعه محله قلعه کامکار در شهر قم است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بر پایه پیمایش است و از ابزار پرسشنامه به جهت جمعآوری اطلاعات میدانی استفادهشده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه خانوارهای ساکن در محدوده است (9019 خانوار) که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و واریانس بهدستآمده از پیشآزمون با سطح اطمینان 95 درصد، 370 خانوار محاسبهشده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که محله قلعه کامکار قم از مشارکت اجتماعی و تعلق شهروندی پایینی برخوردارند و ازنظر برخورداری از خدمات ارائهشده در این محله در سطح مطلوبی قرار ندارد، همچنین با توجه به گسترش فقر و بیکاری حاشیهنشینان بیشتر در معرض آسیبهای اجتماعیاند. شایانذکر است که وضعیت اسفبار زندگی و شکاف عمیق بین سطح زندگی در این محدوده با بافت اصلی شهر، از ویژگیهای منحصربهفرد این محله است. بهطوریکه عواملی از قبیل مهاجرت از نقاط فقیر روستایی، فقر ساکنان و همچنین، ناکارآمدی مدیریت شهری از سطوح کلان تا خرد این مسئله را ایجاد و تشدید کرده است.
https://www.jscity.ir/article_89751_37b67b47a7f3d831f6cd84b714e759fe.pdf
2018-10-23
81
94
10.22034/jsc.2018.89751
حاشیهنشین
توسعه پایدار
محله قلعه کامکار
قم
علی اصغر
ملک افضلی
aamalekafzali@yahoo.com
1
استادیار شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
میترا
کلانتری
2
دکتری شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران، ایران
AUTHOR
شیوا
بهارستانی
3
دکتری شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران، ایران
AUTHOR
1) ابراهیمزاده، عیسی؛ بریمانی، فرامرز؛ نصیری، یوسف (1383) حاشیهنشینی؛ ناهنجاریهای شهری و راهکارهای تعدیل آن موردشناسی؛ کریمآباد زاهدان، فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره 2، شماره 3، صص.146-121.
1
2) ایراندوست، کیومرث (1389) سکونتگاههای غیررسمی و اسطوره حاشیهنشینی، چاپ اول، تهران: شرکت پردازش و برنامهریزی شهری.
2
3) ایراندوست، کیومرث و صرافی، مظفر (1386) یأس و امید در سکونتگاههای غیررسمی: نمونه موردی شهر کرمانشاه، فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره 7، شماره 26، صص.221-201.
3
4) برآبادی، محمود (1384) الفبای شهر، چاپ اول، تهران: سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور.
4
5) پیران، پرویز (1374) شهرنشینی شتابان و ناهمگون: آلونکنشینی در تهران، فصلنامه اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شمارههای21، صص.55-51
5
6) حاتمی نژاد، حسین و حسن اوغلی، جواد (1387) بررسی تطبیقی شاخصها در سکونتگاههای غیررسمی اطراف کلانشهر تهران; مطالعه موردی: حصار امیر و شهرک انقلاب، فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، بهار 1388، دوره 9، شماره 12، صص.145-129.
6
7) حیدری چپانه، رحیم؛ رضا طبع ازگمی، سیده خدیجه؛ معتمد مهر، اکبر (1391) کاربرد استراتژی توسعه شهری در بهبود سکونتگاههای غیررسمی مطالعه موردی: اراضی دانشگاه علوم پزشکی تبریز (مجله غازان داغی)، نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، تابستان 1391، دوره 3، شماره 9، صص.54-34.
7
8) داود پور، زهره (1383) کلانشهر تهران و سکونتگاههای خودروی، چاپ اول، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
8
9) سازمان مدیریت و برنامهریزی استان قم، (1382)، گزارش اقتصادی – اجتماعی استان قم طی سالهای 1381 – 1376؛ معاونت آمار و اطلاعات.
9
10) شیخی، محمد (1380)، فرآیند شکلگیری و دگرگونی سکونتگاههای پیرامون کلانشهر تهران، رساله دکتری شهرسازی، به راهنمایی اسفندیار زبردست، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
10
11) شیعه، اسماعیل (1386) مقدمهای بر مبانی برنامهریزی شهری، چاپ هفتم، تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت.
11
12) شیعه، اسماعیل و حبیبی، کیومرث و کمالی نسب، حامد (1390) فرایند شکلگیری و گسترش سکونتگاههای غیررسمی نمونه موردی - محله سهرابیه کرج، نشریه مسکن و محیط روستا، بهار 1390، دوره 30، شماره 133، صص. 48-39.
12
13) صرافی، مظفر و محمدی، علیرضا (1385) شکلگیری و گسترش اسکان غیررسمی؛ علل، چالشها و راهبردها، فصلنامه علوم زمین، شماره 11، صص.54-39.
13
14) مهندسان مشاور طرح و معماری (1386) طرح توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی شهر قم.
14
15) عزت پناه، بختیار و رشیدی ابراهیم حصاری، اصغر (1392) پهنهبندی سکونتگاههای غیررسمی و محلات نابسامان شهری: مطالعه موردی شهر بناب، فصلنامه آمایش محیط، بهار 1392، دوره6، شماره20، صص.80-53.
15
16) کمانرودی، موسی (1377) اسکان غیررسمی در تهران ساماندهی در منطقه 6 شهرداری، پایاننامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، به راهنمایی مظفر صرافی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی.
16
17) مساواتی آذر، مجید (1374) آسیبشناسی اجتماعی ایران «جامعهشناسی انحرافات»، چاپ اول، تهران: انتشارات نوبل.
17
18) معصومی اشکوری، سید حسن (1379)، شهر فعال و مدیریت توسعه پایدار شهری، مجموعه مقالات اولین همایش مدیریت توسعه پایدار در نواحی شهری، تبریز، انتشارات دانشگاه تبریز.
18
19) موحد، علی (1379) توسعه پایدار شهری، نشریه مسکن و محیط روستا، تابستان 1379، شماره 90، صص.51-42
19
20) موسی کاظمی محمدی، سید مهدی (1378) ارزیابی مؤلفههای توسعه پایدار در توسعه مناطق حاشیهنشین شهر قم، پایاننامه دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، به راهنمایی حسین شکویی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
20
21) موسی کاظمی محمدی، سید مهدی و شکوئی، حسین (1381) سنجش پایداری اجتماعی توسعه شهر قم، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی، دوره 34، شماره 43، صص.41-27.
21
22) Abbott, J. (2002) An analysis of informal settlement upgrading and critique of existing methodological approaches, Habitat International, No.26, pp.303-315.
22
23) Castells, M. (1977) The Urban Question: A Marxist Approach, Cambridge; MIT Press.
23
24) El Menshawy, A. & Shafik Aly, S. & Moussa Salman, A. (2011) Sustainable upgrading of informal settlements in the developing world, case study: Ezzbet Abd El Meniem Riyadh, Alexandria, Egypt. Procedia Engineering, No.21, pp.168-177.
24
25) Gilbert, A. (1994) The Latin America city, Latin America Bureau, London.
25
26) Huchzermeyer, M. (2003) From “Contravention of Laws” to “Lack of rights”: redefining the problem of informal settlements in South Africa and Brazil. Trenton: Africa World Press/The Red Sea Press.
26
27) Kanatschnig, D. & Weber, G. (1998) Nachhaltige Raumentwicklung in Osterreich.
27
28) Khalifa, M. A. (2015) Evolution of informal settlements upgrading strategies in Egypt: From negligence to participatory development, Ain Shams Engineering Journal, No.6, pp.1151-1159.
28
29) Lang, Heracles C. & Winayanti, L. (2004) Provision of urban services in an informal settlement: a case study of Kampung Penas Tanggul, Jakarta, Habitat International, No.28, pp.41-65.
29
30) Mukomo, S. (1996) Sustainable Urban Development in Sub-Saharan Africa, Journal Cities,Vol.13, No.4, pp.265-271.
30
31) Mumtaz, B. (2001) Why City Need Slums, Habitat debate, Vol 7, No 3, pp. 15-23.
31
32) Naghdi, A. & Sadeghi, R. (2006) Informal Settlement a Challenge for Urban Sustainable Development, Social Welfare journal, No.20, pp.11-24.
32
33) Orkin, F, (1998) The people of South Africa population census 1996, census in brief. Pretoria: statistics South Africa.
33
34) Roseland, M. (1997) Dimension of the Eco- City, Journal Cities, Vol.14, No.4, pp. 197-202.
34
35) UN –Habitat. (2005)the state of the World cities.London: earthscan.
35
ORIGINAL_ARTICLE
نقش شورایاریها در مشارکت مردمی و توسعه محلهای شهر تهران مطالعه موردی: محله داودیه
محلههای شهری بهعنوان کوچکترین سطح ساختار شهر نزدیکترین سطح به تعاملات اجتماعی است و نقش مؤثری در شکلگیری جامعه پایدار شهری دارند. بدون شک مشارکت اجتماعی روزبهروز گسترشیافته و جوامع انسانی را با فرصت جدیدی روبرو میسازد که بررسی آن در بهبود اوضاع انسانی مؤثر خواهد بود. پیشبرد توسعه محلی و پاسخگویی به مسائل متنوع اقتصادی، اجتماعی، مالی، ارضی، آموزشی و... شهروندان در محلههای شهری، نیازمند «مشارکت اجتماعی شهروندان» و «بهرهگیری از ظرفیتهای نهادها و سازمانهای مردمنهاد» است. شورایاریهای محلی در شهر تهران ازجمله نهادهایی هستند که بهمنظور افزایش مشارکت مردم در مدیریت شهری به وجود آمدهاند. هدف از پژوهش بررسی نقش شورایارهای محلههای شهر تهران در مشارکت و توسعه محلهای است. روش تحقیق تحلیلی- اکتشافی باهدف کاربردی است. روش جمعآوری اطلاعات بر مبنای کتابخانهای و میدانی (پرسشنامهای) و برای تجزیهوتحلیل دادهها از روش آمار توصیفی و استنباطی (مدل پیرسون) در نرمافزار spss استفادهشده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که با تقویت مشارکت محلهای میتوان به توسعه محلهای دستیافت. اما نقش شورایاریها در افزایش مشارکت عملیاتی شهروندان در مدیریت شهری نقش کمرنگی است. همچنین سازوکارهای شورایاری برای افزایش مشارکت مردم محله و نقش شهرداری در افزایش مشارکت مردم ضعیف و ناکافی است. همچنین شورایاریها در سطوح برنامهریزی و مدیریت شهری از جایگاه لازم برخوردار نیست.
https://www.jscity.ir/article_89752_2cb0d706249ef932eb82defa4f8cf9a2.pdf
2018-10-23
95
107
10.22034/jsc.2018.89752
مشارکت
مدیریت محله
توسعه محله
محله داوودیه
شهر تهران
علی
موحد
movahed@khu.ac.ir
1
دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
مریم
عبادی
2
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
AUTHOR
1) برک پور، ناصر، شرفی، مرجان و رشیدی فر، فاطمه، (88)، مشارکت مردمی در تهیه طرحهای ساماندهی و توسعه محلهای، نمونه موردی: محله امیرآباد- گلها، دو فصلنامه معماری و شهرسازی، دوره2، شماره 2، صص.55-35.
1
2) تقوایی، مسعود، بابا نسب، رسول و موسوی، چمران (1388) تحلیلی بر سنجش عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری، مطالعه موردی: منطقه 4 شهر تبریز، مجله مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، دوره1، شماره 2، صص. 36-19.
2
3) حافظ نیا، محمدرضا (1380) مقدمهای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ دهم، تهران: انتشارات سمت.
3
4) حسینی، سید علی (1380) روشهای مشارکت شهروندان در طرحهای توسعه شهری (شهر رشت)، رساله دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
4
5) حکمت نیا، حسن و موسوی، میر نجف (1385) تحلیل تاریخی از مشارکت شهروندان در اداره امور شهرهای ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، دوره21، شماره 80، صص.136-121.
5
6) حناچی، سیمین و مرادی مسیحی، واراز (1380) شهرسازی مشارکتی: مشارکت مردمی در برنامهریزی و توسعه شهری، وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
6
7) خاکپور، براتعلی، مافی، عزتالله و باوان پوری، علیرضا، (1388)، نقش سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار محلهای (نمونه: کوی سجادیه مشهد)، مجله جغرافیا و توسعه ناحیهای، دوره7، شماره 12، صص.81-55.
7
8) رضایی، رحیم و صلاح اصفهانی، گیتی (1387) نگرش مشارکتی شهروندان محلات 1 و 12 شهرداری تهران نسبت به مدیریت محله، مجموعه مقالات اولین همایش توسعه محلهای(5)، مشارکت مردمی و توسعه محلهای(2)، تهران، صص.235-216.
8
9) زیاری، کرامت الله؛ حاتمی، احمد؛ مصباحی، سحر (1396) بررسی عوامل مؤثر برافزایش مشارکت اجتماعی با تأکید بر احساس تعلق محلهای مطالعه موردی نورآباد دلفان، مجله جغرافیای اجتماعی شهر، دوره2، شماره 4، صص. 69-86
9
10) زیاری، کرامت الله؛ زندوی، سید مجدالدین؛ آقاجانی، محمد؛ مقدم، محمد (1388) بررسی مشارکت شهروندی و نقش آن در مدیریت شهری شهرهای کوچک (نمونه موردی: شهرهای گلهدار، ورزنه و هیدج)، مجله جغرافیا و توسعه ناحیهای، دوره7، شماره 13، صص.235-211.
10
11) زیاری، کرامت الله (1381) برنامهریزی کاربری اراضی شهری، یزد: انتشارات دانشگاه یزد.
11
12) شکویی، حسین (1372) جغرافیای اجتماعی شهرها، اکولوژی شهر، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
12
13) شهرداری تهران (1396) شهرداری منطقه 3، سند راهبردی توسعه محله داودیه (95-1391).
13
14) علوی تبار، علیرضا (1379) الگوی مشارکت شهروندان در اداره شهرها، جلد سوم، تهران: سازمان شهرداریها کل کشور.
14
15) فنی، زهره و صادقی، یدالله (1388) توانمندسازی حاشیهنشینان در فرآیند بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، سال 2، شماره 7، صص.73-57.
15
16) قاسمی، وحید؛ اسماعیلی، رضا؛ ربیعی، کامران (1385) سطحبندی سرمایه اجتماعی در شهرستانهای استان اصفهان، فصلنامهٔ علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 6، شماره 23، صص.248-225.
16
17) کاظمیان، غلامرضا؛ حقشناس کاشانی، فریده؛ شادمان فر، رضا (1389) بررسی تأثیر الگوی شورایاری محلات در مشارکت شهروندان با مدیریت شهری، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری،دوره2، شماره 3، صص. 37-23.
17
18) مدنی پور، علی (1383) «آیا میتوان مدیریت و توسعه شهرها را بر پایه محلهها بنا نهاد؟»، همایش توسعه محلهای، چشمانداز توسعه پایدار شهر تهران، اسفند 1383، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
18
19) مرادی (مشاور نیازند طرح) (1376) توسعه شهری در استان مازندران، مجموعه مقالات چهارمین همایش تخصصی بافتهای فرسوده شهری، سازمان ملی و مسکن، تهران.
19
20) مطلبی، قاسم، (1383)، رویکرد انسانی به توسعه پایدار محلهای، چشمانداز توسعهٔ پایدار شهر تهران، شهرداری تهران، شماره 19، صص. 18-2.
20
21) موحد علی و نعمت کرده (1396) سطوح پایداری در محلههای شهری؛ مطالعه موردی: شهر مهاباد، فصلنامه آمایش محیط دوره10، شماره 39، صص. 27-1
21
22) نجاتی حسینی، سید محمود، (1380) الگوی مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها، فصلنامه مدیریت شهری، دوره2، شماره 5،صص.113-102.
22
23) Andrews, Patricia. & Herschel, Richard. (1997) Organizational Communication: Empowerment in a Technological Society, 1 edition, Publisher: Pearson
23
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی حکمروایی خوب در پایداری محلههای شهری پیرانشهر
در پژوهش حاضر، سعی بر آن است به این سؤال که آیا حکمروایی شهری توانسته است در شکلگیری، توسعه و پایداری محلههای مسکونی تأثیر داشته باشد؟ پاسخی از دیدِ برنامهریزی شهری با توجه به رویکرد پایداری محلات شهری داده شود. بنابراین، هدف کلی پژوهش بررسی عملکرد حکمروایی شهری در ارتباط با شکلگیری محلههای مسکونی پایدار شهری و علل ناکارآمدی برخی از آنها درزمینهمدیریت یکپارچه شهری و توانمند آن است. روش پژوهش، برحسب هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت، توصیفی ـ تحلیلی بوده و روش جمعآوری دادهها بهصورت اسنادی و پیمایشی (با استفاده از تکنیک پرسشنامه) میباشد. جامعه آماری، شهروندان ساکن شهر پیرانشهر میباشند (70222 نفر که با استفاده از فرمول کوکران، جامعه نمونه به تعداد 382 نفر تعیین شد و دادهها به روش نمونهگیری تصادفی ساده جمعآوری گردید که جهت تجزیهوتحلیل دادههای بهدستآمده، از نرمافزارهای آماری Lisrel و SPSS و مدل تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و آزمون رگرسیونی استفادهشده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد علاوه بر اینکه شاخصهای بهکاررفته در پژوهش، تأثیر معناداری بر پایداری محیطی محلات شهری دارد، اعتقاد شهروندان نیز به اینکه آنها بر تصمیمگیریها مؤثر بوده و مدیریت شهری خواهان مشارکتشان در حکمروایی شهری است، اثر مثبت و قوی بر توسعه پایدار محلات دارد، بهگونهای که "عدم حضور مردم در مدیریت شهری بر پایداری محلات شهر تأثیرگذار بوده" و "شاخصهای پایداری از مطلوبیت لازم برخوردار نبودهاند". همچنین نتایج آزمون کروسکال والیس بیانگر آن است که ازلحاظ پایداری محلهای، محله "فرهنگیان" با میزان 18/255 در رتبه اول قرار دارد.
https://www.jscity.ir/article_89876_94ff34602973eef162cb39596a84ec44.pdf
2018-10-23
109
128
10.22034/jsc.2018.89876
ارزیابی
حکمروایی شهری
پایداری محلهای
شهر پیرانشهر
ابراهیم
شریف زاده اقدم
ebrahim.sharifzadeh@gmail.com
1
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
LEAD_AUTHOR
عبدالله
شیخی
2
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران
AUTHOR
محمد
اجزاء شکوهی
shokouhim@um.ac.ir
3
دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
AUTHOR
1) احمدی کرد آسیایی، فرزانه (1391) ارزیابی عملکرد مدیریت شهری در عدالت فضایی میان نواحی شهری در قائمشهر، پایاننامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری، به راهنمای ابوالفضل مشکینی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
1
2) اوکلی، پیتر و مارسدن، دیوید (1370) رهیافت مشارکتی در توسعه روستایی، ترجمه منصور محمود نژاد، تهران: انتشارات مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی وزارت کشاورزی.
2
3) آدینه وند، علیاصغر؛ قدمی، مصطفی؛ حاجیزاده، مریم (1392) بررسی عملکرد شهرداری در چهارچوب حکمروایی خوب شهری (بابلسر)، فصلنامه مدیریت شهری، بهار و تابستان 1392، دوره 11، شماره 31، صص. 64-41.
3
4) آزاد ارمکی، تقی و بهار، مهری (1383) مردم تهران، محله گرایی و توسعه محلی، همایش علمی کاربردی توسعه محلهای چشمانداز توسعه پایدار شهر تهران، مرکز مطالعات تحقیقات امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، اسفند 1383، تهران، صص. 14-1.
4
5) برک پور، ناصر و اسدی، ایرج (1388) مدیریت و حکمروایی شهری، تهران: انتشارات معاونت پژوهشی دانشگاه هنر.
5
6) برک پور، ناصر (1385) حکمروایی خوب شهری و نظام اداره شهرها در ایران، اولین کنفرانس برنامهریزی و مدیریت شهری، اسفندماه 1385، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، صص. 517-491.
6
7) تقوایی، علیاکبر و تاجدار، رسول (1388) درآمدی بر حکمروایی خوب شهری در رویکردی تحلیلی، فصلنامه مدیریت شهری، بهار 1388، دوره 7، شماره 23، صص. 58-45.
7
8) چلبی، مسعود (1385) تحلیل اجتماعی در فضای کنش، تهران: نشر نی.
8
9) حاتمی نژاد، حسین و شیخی، عبدالله (1392) شیوههای مداخله در بافتهای فرسوده شهری، مطالعه موردی: شهر پیرانشهر، پنجمین کنفرانس برنامهریزی و مدیریت شهری، اردیبهشت 1392، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، صص. 14-1.
9
10) ذاکری، هادی (1389) کتاب آموزشی مدیریت محله، تهران: شرکت سفیر هوای تازه.
10
11) رهنما، محمدرحیم؛ مافی، عزتالله؛ اسدی، روحالله (1389) تحلیل جایگاه حکمروایی خوب شهری در مشهد با الگوی SWOT، دو فصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیهای، پاییز و زمستان 1389، شماره 15، صص.224-197.
11
12) سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، الهه (1376) روشهای تحقیق در علوم رفتاری، تهران: نشر آگه.
12
13) سعیدی، عباس (1387) حکمروایی خوب، دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، تهران: سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور.
13
14) شریفزاده اقدم، ابراهیم (1391) سرمایه اجتماعی در سطح محله ارزیابی مدیریت مشارکتی در اداره بهینه شهری در شهر پیرانشهر، پایاننامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، به راهنمایی اکبر اصغری زمانی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه زنجان.
14
15) شماعی، علی (1383) توسعه اجتماعات محلهای و تأثیر آن بر توانمندسازی نظام مدیریت شهری، همایش علمی کاربردی توسعه محلهای چشمانداز توسعه پایدار شهر تهران، مرکز مطالعات تحقیقات امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، اسفند 1383، تهران، صص. 13-1.
15
16) شیخی، عبدالله (1393) استراتژیهای توسعه شهر پیرانشهر با رویکرد CDS، پایاننامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، به راهنمایی کرامت الله زیاری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
16
17) صرافی، مظفر و اسماعیلزاده، حسن (1384) شهروندمداری: راهکاری برای حل مسائل شهری در ایران، نشریه اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، مهر و آبان 1384، شماره 218-217، صص. 145-136.
17
18) عزیزی، محمدمهدی (1385)، محله مسکونی پایدار: مطالعه موردی نارمک، نشریه هنرهای زیبا، شماره 27، صص. 46-35.
18
19) عظیمی آملی، جلال (1390) تحلیل حکمروایی خوب در پایداری روستاها (مورد: روستاهای استان مازندران)، رساله دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، به راهنمایی عبدالرضا رکنالدین افتخاری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
19
20) کاظمیان، غلامرضا و رضوانی، نوید (1381) امکانسنجی واگذاری وظایف جدید به شهرداری، جلد 2، تهران: انتشارات سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور.
20
21) کاظمیان، غلامرضا (1383) تبیین رابطه ساختار حاکمیت و قدرت شهری با سازمانیابی فضایی، پایاننامه دکتری رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری، به راهنمایی اکبر پرهیزکار، عبدالرضا رکنالدین افتخاری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
21
22) کاظمیان، غلامرضا (1386) درآمدی بر الگوی حکمروایی شهری، جستارهای شهرسازی، بهار 1386، شماره 20 – 19، صص. 7-5.
22
23) کاظمیان، غلامرضا؛ مشکینی، ابوالفضل؛ بیگلری، شادی (1390) ارزیابی عملکرد مدیریت شهری در پایداری محلهای ناحیه دو شهرداری منطقه 4 تهران (محلههای مجیدیه، شمسآباد و کالاد)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دوره 18، شماره 21، صص. 28-7.
23
24) لینچ، کوین (1384) تئوری شکل شهر، ترجمه حسین بحرینی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
24
25) مرصوصی، نفیسه (1382) تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در شهر تهران، مجله شهرداریها، شماره 90، صص.92-65.
25
26) مرکز آمار ایران، سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن 1375، 1385 و 1390.
26
27) مهندسین مشاور بومنگار پارس، (1391)، طرح توسعه و عمران (جامع) شهر پیرانشهر، جلد اول، گزارش وضع موجود، وزارت راه و شهرسازی، اداره کل راه و شهرسازی استان آذربایجان غربی.
27
28) میدری، احمد و خیرخواهان، جعفر (1383) حکمرانی خوب، بنیاد توسعه، چاپ اول، تهران: دفتر بررسیهای اقتصادی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
28
29) نوریان، فرشاد و عبداللهی ثابت، محمدمهدی (1387) تبیین معیارها و شاخصهای پایداری در محله مسکونی، دوماهنامه شهر نگار، بهمن 1387، دوره 9، شماره 50، صص.63-49.
29
30) هومن، حیدر علی (1384) مدل یابی معادلات ساختاری، تهران: انتشارات سمت.
30
31) Abdellatif, M.A. (2003) Good Governance and Its Relationship to Democracy & Economic Development, Global Forum III on Fighting Corruption and Safeguarding Integrity Seoul 20-31 May 2003, pp. 1-27.
31
32) Chavis, D.M. & Florin, P. (1990) Community Development, Community Participation. San Jose, CA: Prevention Office, Bureau of Drug Abuse Services, Development of Helath, Sanata Clara County.
32
33) Douglas, David. (2005) The Restructuring of Local Government in Rural Regions: A Rural Development Perspective, Journal of Rural Studies, Vol.21,No.3, pp.231-246.
33
34) Faehnle, M. & Tyrvainen, L. (2013) A framework for evaluating and designing collaborative planning, Journal Land Use Policy, No.34, pp.332-341.
34
35) Gani, A. & Duncan, R. (2007) Measuring Good Governance Using Time Series, Journal of the Asia Pasific Economy, Vol.12, No.3, pp.367-385.
35
36) Johnson, R.W. & Minis, Jr. & Henry, P. (2007) Toward Democratic Decentralization: Approaches to Promoting Good Governance,Near East Bureau, US AID, Washington, D.C.
36
37) Jozsa, A. & Brown, D. (2005) Neighbourhood sustinability indictors Report on a Best Practice 27- Workshop”, Report prepared by Alex Jozsa and David Brown, This community workshop was hosted by the School of Urban Planning، McGill University and the Urban Ecology Center/SodecM dévelopment، in Montreal, June 10-11.
37
38) Kempen, R. (2000) Urban governance within the big Cities policy, Journal of Cities, Vol.21, No.2, pp.109-117.
38
39) Kennedy, S. (2006) Designing good urban governance indicators: The importance of citizen participation and its evaluation in Greater Vancouver, Cities, Vol.23, No.3, pp.196-204.
39
40) Halfani, M.S. & McCarney, Patricia. L. & Rodríguez, Alfredo. (1995) Towards an Understanding of Governance: the Emergence of an Idea and its Implications for Urban Research in Developing Countries, University of Toronto: Publisher Ardsley, NY.
40
41) Peris, J. & Acebillo-Baque, M. & Calabiug, C. (2011)Scrutinizing the link between participatory governance and urban environment management. The experience in Arequipa during 2003-2006", Habitat International, No.35, pp.84-92,
41
42) Polentz, B. (2004) preparing the streets of today for the residents of tomorrow, Journal of the livable city, Vol.2, No.3, pp.2-4.
42
43) Sharifzadeh Aghdam, A. & Asgari Zamani, A. (2014) Assessing Consultative Management in the Formation of Sustainable Urban Neighborhoods(In Terms Of Environmental Aspects), International Journal of Humanities and Social Science Invention, Vol.3, No.8, pp.41-48.
43
44) Smith, R.W. (1993) A theoretical basis for participatory planning, Journal policy sciences, No.4, pp.275-295.
44
45) Timmer, Vanessa. & Seymour, Nola – Kate. (2006) The livable city. International centre for Ssutainable cities, Canada, pp.1- 25.
45
46) Weiss, G. Th. (2000) Governance, good governance and global governance: ceptual and actual challenges, Third World Quarterly, Vol.21, No.5, pp.795 –814.
46
47) Will, M. (2006) Sustainability: The I ssue of our age، and a concern for local Government, Quarterly Public Management, No.88, pp. 8-12.
47