بررسی و تحلیل مشارکت شهروندی و رابطه آن با تکالیف و رضایتمندی شهروندان در شهر جدید گلبهار (با تأکید بر مشارکت در کاربری اراضی)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه کوثر، بجنورد، ایران

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

بعد از جنگ جهانی دوم و به دنبال افزایش سریع جمعیت و گسترش مشکلات شهری، ایجاد شهرهای جدید به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سیاست‌های شهری برای کاهش این مشکلات در شهرهای بزرگ مطرح گردید. اما این سیاست‌ها در کشورهای درحال‌توسعه به‌خصوص ایران، به دلیل فقدان برنامه‌های دقیق و عدم توجه به نیازها و خواست‌های شهروندان با شکست مواجه شدند و به نظر می‌رسد که با توجه به استراتژی ایجاد شهرهای جدید و اهداف آن، شهرهای جدید به اهداف خود نرسیده‌اند. ازاین‌رو باید برنامه‌های دقیق در پیش گیریم تا علاوه بر اینکه جمعیت موجود شهرهای جدید حفظ گردند، بلکه به جمعیت آن‌ها نیز، افزوده شود. مشارکت مردم در امر برنامه‌ریزی و احترام به آراء و عقاید آن‌ها، شاید اولین گام برای رسیدن به هدف‌های برنامه‌ریزی شهری باشد بنابراین با توجه به اهمیت مشارکت شهروندی در موفقیت طرح‌های شهری، در این پژوهش، مشارکت شهروندان در کاربری اراضی شهری در شهر جدید گلبهار بررسی می‌شود تا شاید راه و حلی برای مشکلات شهرهای جدید باشد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده، جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه انجام‌شده است و داده‌های حاصل از پرسشنامه با استفاده از نرم‌افزار SPSS و با آزمون‌های رگرسیون، t-test, crosstabs, chi square و Spearman، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که میزان مشارکت شهروندان در شهر جدید گلبهار در سطح پایینی است و کمترین میزان آن مربوط به کاربری اراضی است و همچنین میزان رضایتمندی آنان نیز از خدمات ارائه‌شده سطح پایینی را نشان می‌دهد. طبق نتایج، رابطه معناداری میان رضایتمندی، تکالیف، سن، تحصیلات، مدت اقامت و شغل با مشارکت وجود دارد اما رابطه میان جنس و تأهل با مشارکت معنادار نیست.

کلیدواژه‌ها


1)      تاج، سید حسین (1389) بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت امور شهری، به راهنمایی علی‌اصغر پور عزت، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
2)      حکمت نیا، حسن و موسوی، میر نجف (1387) تحلیل تاریخی از مشارکت شهروندان در اداره امور شهرهای ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، بهار 1385، دوره 21، شماره 1، صص. 136-121.
3)      رجبی، آزیتا (1390) شیوه‌های مشارکت شهروندی در فرایندهای توسعه شهری، فصلنامه آمایش محیط، بهار 1390، دوره 4، شماره 12، صص. 116-101.
4)      رضوی الهاشم، بهزاد و موسایی، میثم (1388) تحلیل (swot) مشارکت شهروندی در طراحی الگوهای برنامه‌ریزی مدیریت شهری (مطالعه موردی: شهر تهران)، فصلنامه علوم اجتماعی، زمستان 1388، شماره 48، صص. 195-161.
5)      زیاری، کرامت الله؛ زندوی، سید مجدالدین؛ آقاجانی، محمد؛ مقدم، محمد (1388) بررسی مشارکت شهروندی و نقش آن در مدیریت شهری شهرهای کوچک (نمونه موردی: شهرهای گله‌دار، ورزنه و هیدج)، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، پاییز و زمستان 1388، دوره 7، شماره 13، صص. 233-211.
6)      سیف‌الدینی، فرانک و منصوریان، حسین (1390) تحلیل الگوی تمرکز خدمات شهری و آثار زیست‌محیطی آن در شهر تهران، محیط‌شناسی، زمستان 1390، دوره 37، شماره 60، صص. 64-53.
7)      شریفیان ثانی، مریم (1380) مشارکت شهروندی حکمرانی شهری و مدیریت شهری، نشریه مدیریت شهری، زمستان 1380، دوره 2، شماره 8، صص. 55-42.
8)      شرکت عمران شهرهای جدید (1390) شهر جدید گلبهار. قابل‌دسترسی از طریق سایت: http://www.ntoir.gov.ir/
9)      شکوئی، حسین (1390) فلسفه‌های محیطی و مکتب‌های جغرافیایی، چاپ هفتم، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.
10)   الشوکی، سید یحیی (1383) بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی "مشارکت اجتماعی شهروندان در اداره امور شهر"، مطالعه موردی: منطقه 6 شهرداری تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته علوم اجتماعی، به راهنمایی حمید انصاری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
11)   صالحی فرد، محمد و علی زاده، سید دانا (1389) بررسی اثرات مشارکت شهروندی در بهبود خدمات شهری با تأکید بر بازارهای روز (مطالعه موردی: شهر مشهد)، مجله فضای جغرافیایی، تابستان 1390، دوره 11، شماره 34، صص. 26-1.
12)   کامیار، غلامرضا (1389) حقوق شهری و شهرسازی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات مجد.
13)   مالکیان، احسان (1390) بررسی رابطه بین ویژگی‌های شهروندان و مشارکت آنان در سامانه 137 شهرداری منطقه 22 تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت اجرایی، به راهنمایی طاهر روشندل اربطانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
14)   ملکواین، کتی (1377) جامعه مدنی و جغرافیای توسعه. پیشرفت در جغرافیای انسانی، ترجمه مرجان بدیعی ازنداهی، مجله مدرس دانشگاه تربیت مدرس، پاییز 1377، شماره 8، صص. 177-168.
15)   موسی نژاد، محمدجواد (1387) بررسی میزان مشارکت مردم در مدیریت شهری تهران بر اساس الگوی حکمروائی شهری خوب (مطالعه موردی: شهرداری منطقه 6 شهرداری تهران)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت اجرایی، به راهنمایی سید رحیم ابوالحسنی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
16)   موسوی، میر ظاهر (1391) درآمدی بر مشارکت اجتماعی، چاپ اول، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
17)   نیرومند، لیلا و واحدتوان، عارف (1389) رسانه‌ها و روش‌های نوین مشارکت شهروندی، فصلنامه مطالعات رسانه‌ای، بهار 1390، سال 6، شماره 12، صص.236-219.
18) Anne, N.Glucker & Peter, P.J.Driessen & Arend, Kolhoff & Hens, A.C. Runhaar (2013) Public participation in environmental impact assessment: why, who and how, Environmental impact assessment Review, No 43, pp. 104- 111.
19) Catherine. B (2006) Public participation in land use planning: what is the role of social capital, Theses Dissertations and Urban Studies, Simon Frazer University, Canada.
20) Denhardt, J.Terry.L & Delacruz, E.D (2009) Barriers to citizen participation in developing countries, International journal of public administration, Vol 32, No14, pp. 1268-1288.
21) G. Lestrelin.  Bourgoin J. Bouahom. B & Castellan. J (2011) Measuring participation: Case studies on village land use planning in northern Lao PDR, Applied Geography, No 31, pp. 950-958.
22) Mahdavinejad, M & Aminib, M. (2011) Public participation for sustainable urban planning In Case of Iran, Procedia Engineering, No 21, pp. 405 – 413.
23) Petts. G (2003) Environmental impact assessment, Handbook of Environmental Impact Assessment, 2 Volume Set, Wiley-Blackwell, London.
24) Ranhaar, H.A.C (2009) Putting SEA in context: a discourse perspective on how SEA contributes to decision-making, Environ impact assess Rev, No 29, pp. 200-209.
25) Walters, L.c. & Aydelotte, J. & Miller, J. (2000) Putting more public in policy analysis, Public administration review, Vol 60, No 4, pp. 349- 359.