مطالعه نقش عوامل محیط انسان‌ساخت در فعالیت پیاده‌روی افراد در محلات مسکونی مطالعه موردی: منطقه 7 کلان‌شهر تهران

نوع مقاله : مقاله مستخرج از پایان نامه

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

علی‌رغم اینکه افزایش فعالیت بدنی در میان مردم تبدیل به یکی از اولویت‌های بهداشت عمومی شده است، میزان فعالیت بدنی افراد پایین و ناکافی است. در این میان پیاده‌روی رایج‌ترین و قابل‌دسترس‌ترین نوع فعالیت بدنی است که تقریباً تمامی گروه‌های سنی بدون پرداخت هزینه می‌توانند از آن بهره‌مند گردند. این پژوهش باهدف اصلی، بررسی اثرات محیط انسان‌ساخت در میزان پیاده‌روی افراد در منطقه 7 تهران انجام گردید. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است. جمع‌آوری اطاعات به دو صورت اسنادی و میدانی انجام گرفت. جامعه آماری این تحقیق شامل افراد بالای 15 سال منطقه 7 تهران و حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 384 نفر به دست آمد. واحد تحلیل فرد و سطح تحلیل محله می‌باشد. فرایند کار در دو مرحله کلی انجام گرفت: در مرحله اول ابتدا محلات منطقه 7 تهران بر اساس شاخص پیاده مداری، در سه سطح محلات باقابلیت پیاده مداری بالا، قابلیت پیاده مداری متوسط و قابلیت پیاده مداری پایین طبقه‌بندی گردید. سپس در مرحله بعد میزان پیاده‌روی افراد در داخل محدوده محله خود از طریق پرسشنامه و خود اظهاری پاسخگویان به دست آمد. نتایج حاصل نشان داد که تفاوت معناداری بین میزان پیاده‌روی ساکنان محلات باقابلیت پیاده مداری متفاوت وجود دارد. به این صورت که افراد ساکن در محلات باقابلیت پیاده مداری بالا در محدوده محله خود، بیشتر اقدام به پیاده‌روی می‌کنند. همچنین نتایج حاکی از این است که بین تراکم مسکونی و پیوستگی خیابانی با پیاده‌روی ارتباط معنادار وجود دارد ولی ارتباطی بین اختلاط کاربری و میزان پیاده‌روی افراد وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها


1)      پژوهان، موسی؛ الیاس زاده مقدم، نصرالدین؛ فتحی، سمیه (1392) بررسی تطبیقی نظام‌های کاربری زمین شهری از دیدگاه دو پارادایم مدرنیسم و پست‌مدرنیسم، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، تابستان 1392، دوره 45، شماره 2، صص.36-17.
2)      پورمحمدی، محمدرضا؛ صدر موسوی، میر ستار؛ حسین‌آبادی سعید (1394) ارزیابی الگوی اختلاط کاربری زمین در محلات شهر سبزوار، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، زمستان 1394، سال 6، شماره 22، صص.53-34.
3)      رضازاده، راضیه و اسکویی، لاله (1392) تأثیر قابلیت پیاده مداری محله‌ها بر رضایتمندی سکونتی نمونه موردی محله چیذر، معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، زمستان 1393، شماره 13، صص.331-321.
4)      مرکز آمار ایران (1390)، سرشماری نفوس و مسکن، سالنامه آماری استان تهران.
5)      عباسی، حیدر و حاجی پور، خلیل (1393) تحلیل تجربی تأثیر فرم شهر بر رفتار سفر خانوارها در محلات مختلف شهری شیراز، فصلنامه هنر معماری و شهرسازی باغ نظر، سال 11، شماره 29، صص.32-23.
6)      مشکینی، ابوالفضل؛ مهدی نژاد حافظ و پرهیز فریاد (1392) الگوهای فرا نوگرایی در برنامه‌ریزی شهری، چاپ اول، تهران: انتشارات امید انقلاب.
7)      معینی، سید مهدی (1392) شهرهای پیاده مدار، چاپ اول، تهران: انتشارات آذرخش.
8)      نیک پور، عامر؛ حسین پور عسگر میترا و طالبی حکیمه (1396). مطالعه و ارزیابی شاخص‌های محیطی مؤثر بر قابلیت پیاده‌روی (موردمطالعه: شهر آمل)، فصلنامه ساختار و کارکرد شهری، دوره 4، شماره 13، صص.110-133.
9)     Diyanah Inani, Azmi. & Puziah, Ahmad. (2015) A GIS Approach: Determinant of neighbourhood environment indices in influencing walkability between two precincts in Putrajaya, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol.170, pp.557-566.
10) De Bourdeaudhuij, Ilse. & Pedro, J.Teixeira. & Greet, Cardon. & Benedicte, Deforche. (2005) Environmental and psychosocial correlates of physical activity in Portuguese and Belgian adults. Public health nutrition, Vol.8, No.7, pp.886-895.
11) Hugh, Barton. & Susan, Thompson. & Sarah, Burgess & Marcus, Grant. (2015) planning for health and well-being, Edition 1, Routledge Publisher.
12) Forsyth, Ann.J. & Michael, Oakes. & Kathryn,  H.Schmitz. & Mary, Hearst. (2007) Does residential density increase walking and other physical activity?. Urban Studies, Vol.44, No.4, pp.679-697.
13) Frank, Lawrence. & Peter, Engelke. & Senior, Fellow. & Peter, Engelke. & Thomas, Schmid. (2003) Health and community design: The impact of the built environment on physical activity. Edition 1, Island Press.
14) Frumkin, Howard. & Lawrence, Frank. & Richard, J. Jackson. (2004) Urban sprawl and public health: Designing, planning, and building for healthy communities. Edition 1, Island Press.
15) Guthold, Regina. & Tomoko, Ono. & Kathleen (2008) Worldwide variability in physical inactivity a 51-country survey. American journal of preventive medicine, Vol.34, No.6, pp.486-494.
16) Liao, Yung. & Ai, Shibata. & Kaori, Ishii. & Mohammad Javad, Koohsari. & Shigeru, Inoue. & Koichiro, Oka. (2018) Can neighborhood design support walking? Cross-sectional and prospective findings from Japan, Journal of Transport & Health, Vol. 11, No.7, pp.73-79.
17) Lotfi, Sedigheh. & Koohsari, Mmohamad Javad. (2011) Neighborhood walkability in a city within a developing country, Journal of Urban Planning and Development, Vol.137, No.4, pp.402-408.
18) Ng, Shu Wen. & Edward C, Norton. & Barry M, Popkin. (2009) Why have physical activity levels declined among Chinese adults? Findings from the 1991–2006 China Health and Nutrition Surveys, Social science & medicine, Vol.68, No.7, pp.1305-1314.
19) Rodríguez, Daniel A. & Kelly R, Evenson. & Ana V, Diez Roux. & Shannon J, Brines. (2009) Land use, residential density, and walking: the multi-ethnic study of atherosclerosis, American journal of preventive medicine, Vol.37, No.5, pp.397-404.
20) Su, Meng. & Ya-yun,Tan. & Qing-min, Liu. & Yan-jun, Ren. & Ichiro, Kawachi. & Li-ming, Li. & Jun, Lv. (2014) Association between perceived urban built environment attributes and leisure-time physical activity among adults in Hangzhou, China, Preventive medicine, Vol.66, pp.60-64.
21) Sugiyama, Takemi. & Catharine, Ward, Thompson & Susana, Alves. (2009) Associations between neighborhood open space attributes and quality of life for older people in Britain, Environment and behavior, Vol.41, No.1, pp.3-21.
22) Sung, Hyungun. & Sugie, Lee. (2015) Residential built environment and walking activity: Empirical evidence of Jane Jacobs’ urban vitality, Transportation Research Part D: Transport and Environment, Vol.41, pp.318-329.
23) Troped, Philip J. & Ruth P, Saunders. & Russell R, Pate. & Belinda, Reininger & Cheryl L. Addy. (2003) Correlates of recreational and transportation physical activity among adults in a New England community, Preventive medicine, Vol.37, No.4, pp.304-310.
24) Wang, Luqi. & Chen, Wen. (2015) The relationship between the neighborhood built environment and active transportation among adults: A systematic literature review, Urban Science, Vol.1, No.3, pp.29-35.
25) Wang, Y C. & Chau, W. Y. Ng. & T. M. Leung. (2016) A review on the effects of physical built environment attributes on enhancing walking and cycling activity levels within residential neighborhoods, Cities, Vol.50, pp.1-15.
26) World Health Organization. (2002)  The world health report 2002: reducing risks, promoting healthy life. World Health Organization.
27) WWW.region7.tehran.ir